Microsoft Word Lokaútgáfa í einu skjali

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

109  

- 

Hótelin í Mývatnssveit  eru fjögur, Reynihlíð, Sel, Gígur  og Reykjahlíð. Gistiheimili  eru Eldá, 

(Bjarg) tvö í Vogum, Geiteyjarströnd, Skútustöðum, Stöng og svo er  veiðihúsið. Tjaldsvæði 

eru tvö og einnig eru gistiskálar. Svo er hægt að gista í heimahúsum í þorpinu.  

Afþreying: 

- 

Aðsókn að safninu á Grenjaðarstað er lítil. Þar vantar þjónustuhús og aðstöðu. Sýning er á 

sumrin í Laxárstöð.  

- 

Til  stendur  að  stofna  ferðamálasamtök  Þingeyjarsveitar.  Þetta  nýja  félag  gæti  skoðað 

afþreyingarmöguleika.  

- 

Í  Mývatnssveit  er  margvísleg  afþreying,  þar  eru  jarðböðin  (opin  allt  árið),  fuglasafnið  í 

Neslöndum  (opið  allt  árið),  Hike&bike að  sumrinu  með  göngu-  og hjólaferðir,  skíðaferðir, 

bátaleiga, hestaleiga, snjósleðar, jeppaferðir, golf, ferðir í Öskju og útsýnisflug. Veiðin í Laxá 

gefur þó nokkrar tekjur.  

- 

Jólasveinaverkefnið er í nokkurri lægð. Fyrst  varð mikil aukning í aðsókn og mest  2009, en 

minnkaði síðan. Verkefnið hefur ekki staðið undir sér.   

Landbúnaður:  

Þessi atriði komu fram á fundunum: 

- 

Undanfarið hafa stór kúabú farið úr rekstri og mjólkurkvóti farið af svæðinu. Þetta eru jafnvel 

góðar og vel staðsettar jarðir. Einhver  endurnýjun hefur orðið, börn taka við af  foreldrum, 

fremur en fólk komi að og kaupi jarðir.  

- 

Svínabú í Pálmholti er uppeldisstöð fyrir grísi sem koma úr Eyjafirði og fara síðan til slátrunar.  

- 

Ekki er  mikil nýsköpun í landbúnaði, nema gulrótarækt  í Fnjóskadal og Akurseli í Öxarfirði. 

Granastaðir taka þátt í Þingeyska matarbúrinu. 

- 

Í Mývatnssveit eru um 20 bú með sauðfjárbúskap, þar af eru átta sem einnig eru kúabú  en 

eitt bú sem er bara kúabú. Einnig eru nokkrir frístundabændur. 

- 

Margar  jarðir  hafa tekjur  af  laxveiði,  í Laxárdal,  Aðaldal  og kannski  eitthvað  í Fnjóskadal, 

veiðihús eru í hinum fyrrnefndu tveimur. Skjálfandafljót  er  með vaxandi  hlutdeild. Nokkur 

störf eru við leiðsögn við veiðarnar.   

Þjónusta, iðnaður: 

Eftirfarandi atriði komu fram á fundunum: 

- 

Sparisjóður  Suður-Þingeyinga er  á Laugum, Húsavík og Mývatnssveit  (Reykjahlíð).  Útibúi  á 

Fosshóli var nýverið lokað. Póstþjónusta og banki er samrekið á Laugum. 

- 

Á Stóru-Völlum í Bárðardal er kertagerð og tólgarvinnsla. 

- 

Í Mývatnssveit  er bifreiðaverkstæði, Léttsteypan, banki, verslun, smíðaverkstæði, rafvirkjar, 

verktakar í jarðvinnu og hárgreiðslukona kemur reglulega. 

- 

Verslunin  Strax  í  Mývatnssveit  gengur  vel  á sumrin  vegna  ferðamannastraumsins.  Íbúum 

finnst þó erfitt að versla á sumrin, biðtími er stundum langur vegna fjölda ferðamanna.  

- 

Grænar  lausnir  eru  í gjaldþrotaferli  frá hausti  2010.  Í  húsnæðinu  eru  tveir  rafvirkjar  með 

aðstöðu og voru reyndar meðan fyrirtækið starfaði. Landsvirkjun á húsnæðið. Það fór aldrei 

nein söluafurð frá fyrirtækinu. Það framleiddi pappabretti og fór svo að framleiða vélar til að 

framleiða bretti sem enginn markaður var fyrir. Þarna unnu fjórir þegar mest var. Allir höfðu 

áður starfað hjá Kísiliðjunni.  

- 

Í Mývatnssveit er nokkuð um heimavinnslu matvæla, reyking á silungi er í þremur reykhúsum 

og hjá einstaklingum, reykt  kjöt  og hverarúgbrauð frá þremur  stöðum.  Handverk er  selt  í 

Mývatnsmarkaði bæði í Reykjahlíð og við Dimmuborgir.   

Velferðarmál og samfélag 

Heilbrigðis- og félagsþjónusta og önnur opinber þjónusta: 

Í  þjónustukönnuninni  (sjá  viðauka  x)  er  svarað  fyrir  tvo  þéttbýliskjarna,  Reykjahlíð  og  Laugar  í 

Reykjadal.  Lögreglan á Húsavík þjónar  þessu svæði.  Heilsugæsla er  á báðum stöðum en  sinnt  frá 

---

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

110  

Húsavík og því ekki læknir á staðnum. Tannlæknaþjónusta er sótt  bæði til Húsavíkur og Akureyrar. 

Dvalarrými  fyrir  aldraða er  á Húsavík  og hvað  íbúa Þingeyjarsveitar  varðar  einnig á Akureyri  eða 

Grenivík. Heilbrigðisþjónusta Þingeyinga sinnir stóru svæði og það að sameina hana í eitt styrkti hana 

mjög. Áður var vandræðaástand að manna litlu stöðvarnar, en það breyttist við sameininguna. Sterk 

grunnþjónusta er til staðar í heilbrigðisþjónustu. Læknir og hjúkrunarfræðingur koma af og til í Lauga 

og í Mývatnssveit  er hjúkrunarfræðingur á staðnum og lyfjaafgreiðsla í heilsugæslustöðinni. Læknir 

kemur tvisvar í viku. Önnur atriði sem fram komu á fundunum: 

- 

Það  skortir  á  heilbrigðisþjónustu  til  að  mæta  hinum  mikla  straumi  ferðamanna  um 

Mývatnssveit á sumrin.  

- 

Aldraðir  íbúar  Mývatnssveitar  sækja  vistun  til  Húsavíkur.  Heimahjúkrun  og  félagsleg 

heimaþjónusta  og  félagsstarf  aldraðra  er  til  staðar.  Ungbarnaeftirlit  er  í  sveitinni,  en 

barnsfæðingar á Akureyri.    

Jafnréttismál: 

Þingeyjarsveit  hefur nýlega samþykkt  jafnréttisáætlun og konur eru að meirihluta í sveitarstjórn og 

jafnt  kynjahlutfall í nefndum, nema fjallskilanefnd. Meðvitað er reynt  að halda jöfnu hlutfalli og að 

sögn hefð fyrir því í Aðaldal.  

Húsnæði: 

Framboð  á  íbúðarhúsnæði,  hvort  heldur  er  til  leigu  eða  kaupa  er  sagt  lítið  í  svörum  við 

þjónustukönnuninni. Þessi þáttur var reyndar lítt eða ekki til umræðu á fundum okkar á þessu svæði.  

Umhverfi 

Orku- og sorpmál: 

Þetta er jarðhitasvæði og því hitaveita víða, þó ekki alls staðar. Möguleg orkunýting og bygging álvers 

Alcoa var til umræðu á fundunum, enda var þá ekki orðið ljóst um hvort af byggingu álvers yrði (og er 

ekki ljóst  enn). Mest  var rætt  um virkjun á Þeistareykjum og þau umsvif  sem það kallar á, sem og 

spurninguna um hvernig nýta eigi  orkuna. Þeistareykir  tilheyra Þingeyjarsveit  og sveitarfélagið er  í 

samstarfi við Landsvirkjun um orkunýtinguna.   

Samgöngur: 

Rætt var um Vaðlaheiðargöng á fundunum og nokkuð misjöfn viðhorf komu fram. M.a. kom fram að 

fyrstu  áhrifin  fyrir  Húsavík  verði  neikvæð,  því  þjónustusókn  til  Akureyrar  muni  aukast.  Sumir 

viðmælenda  á  svæðinu  vilja  frekar  ýmsar  aðrar  vegabætur.  Hins  vegar  gegni  öðru  máli  um 

Vaðlaheiðargöng í  tengslum  við  alvöru  atvinnuuppbyggingu  eins og álver.  Í  Þingeyjarsveit  vonast 

menn  þó  eftir  að  Vaðlaheiðargöng  verði  að  veruleika.  Það  muni  gjörbreyta  samgöngumynstri  á 

svæðinu  og t.d. auðvelda fólki að sækja vinnu á Akureyri. Þessi mál eru nú til umræðu í þinginu og 

hafa ekki verið afgreidd þegar þetta er ritað. Þessi atriði komu m.a. fram á fundunum: 

- 

Tengivegir  í Þingeyjarsveit  eru  lélegir,  t.d.  í Bárðardal,  en  vegir  í gegn  góðir,  þó  eru  tvær 

einbreiðar brýr á meginleiðum. Vegakerfið í byggðarlaginu er mjög langt. Lengsti skólaakstur 

eru 50 km úr Svartárkoti, þaðan koma bæði grunn- og leikskólabörn. Vegurinn yfir hálendið 

liggur  upp  úr  Bárðardal.  Vegagerðin  sér  um  að  moka  hringveg  og  meginleiðir,  en 

sveitarfélagið kemur annars inn í kostnað.  

- 

Almenningssamgöngur  milli Mývatnssveitar  og Akureyrar  eru lélegar  að vetrinum, þær  eru 

ekki reglubundnar, en tengdar ferðum austur á land á óhentugum tíma dagsins, t.d. m.v. flug. 

Engar almenningssamgöngur eru við Húsavík, en nú verður breyting á þegar flug hefst  á ný 

(vorið 2012). Flugvöllurinn í Mývatnssveit er notaður fyrir útsýnisflug að sumrinu.   

- 

Samgöngur úr Mývatnssveit eru greiðar.  Sandurinn , eða Kísilvegurinn, er mokaður tvisvar í 

viku  að  vetrinum.  Það  er  malarvegur  að  hluta,  en  er  miklu  styttri  leið  til  Húsavíkur  fyrir 

þorpsbúa, munar 20 mínútum við bestu aðstæður.  

---