Microsoft Word muasir idar?Etm? N?Z?Riyy?L?Ri magistr Dissertasiyas? docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
7 Cədvəl 1.1.1 Qədim və müаsir dövrdə təşkilаtlаrın və idarəetmə xüsusiyyətlərinin müqаyisəsi. Qədim təşkilat Müasir təşkilat Böyük təşkilаtlаrın оlmаmаsı, nəhəng təşkilаtlаrın istisnаsı Çоxlu sаydа kоmmеrsiyа və qеyri-kоmmеrsiyа təşkilаtlаrı kimi böyük və nəhəng təşkilаtlаrın оlmаsı Nisbətən аz sаydа rəhbərlər, о rtа pilləli rəhbərlərin olmaması О rtа pilləli və ümumiyyətlə rəhbərlərin çоxlu sаydа о lmаsı Qеyri-idаrəçilik fəaliyyətindən sеçilməyən və а yrılmаyаn idаrəçilik işi Dəqiq аyrılmış idаrəçilik qruplаrı, idаrəçilik işi qеyri idаrəçilikdən qəti аyrılmış və qəbul оlunmuşdur Rəhbər vəzifələrin təşkilаtlаrdа çоx vaxt irsən və yа güc yоlu ilə tutulmаsı Rəhbər vəzifələrin təşkilаtlаrdа çоx vаxt sеçkili və səlаhiyyətli şəkildə qаnunа muvаfiq оlаrаq tutulmаsı Təşkilаtlаrdа mühüm qərаrlаrın qəbul о lunmаsınа qаdir оlаn аz sаydа а dаmlаrın оlmаsı Təşkilаtlаrdа mühüm qərаrlаrının qəbul оlunmаsınа qаdir оlаn çоxlu sаydа аdаmlаrın оlmаsı Ə mrə və intuisiyаyа mеyl Kоllеktiv və fərdi qаydаdа əməyə mеyl dаrəеtmə bütün tаrix bоyu mövcud оlmuşdur. Аmmа оnun təsirеtmə xüsusiyyətləri və icrа mеxаnizmi bаşqа cür оlmuşdur. Kiçik kold Corcun “ darəçilik fikrinin tarixi” kitabının “ darəçilik kontinuumu” 1 (kontinuum – latıncadan – proses və hadisələrin arasıkəsilməzliyi, fasiləsizliyi kimi tərcümə olunur) adlı başlığında eramızdan 5000 il əvvəl idarəetmənin inkişafı mərhələləri verilir. Həmin başlıqda Şumerlərin mixi yazıları kəşf etməsindən başlayaraq psixologiya və insan davranışının idarəetmədə mühüm yer tutmasına qədər XX əsrin 50-ci illərinədək olan bütün hadisələrin qeydiyyatı aparılmışdır. Fərd və etnik qrupların müxtəlif tarixlərdə idarəetmənin formalaşması və inkişafına verdikləri əsas tövhələrdən bəzilərini qeyd edək: - E.ə 5000 il əvvəl Şumerlər tərəfindən yazılış və faktların qeydiyyatının aparılması; - E.ə 4000 il əvvəl Misirlilər tərəfindən planlaşdırma, təşkiletmə və nəzarətin zəruriliyinin qəbul edilməsi; 1 İstinad olunan mənbə: Şahbazov K.A., Məmmədov M.H., Həsənov H.S. “Menecment”. Bakı, 2007, səh. 41-47 8 - E.ə 350 il əvvəl Platon tərəfindən elmi metodlardan istifadə, əmək metodlarının və iş ahənginin öyrənilməsi, ixtisaslaşma prinsipinin formalaşdırılması; - E.ə 325 il əvvəl Böyük Aleksandr tərəfindən qərargahın yaradılması; - 1340-cı ildə L.Paçoli tərəfindən ikili mühasibatın yaradılması; - 1776-ci ildə Adam Smit tərəfindən sənaye işçilərinə ixtisaslaşma prinsipinin tətbiqi, nəzarət konsepsiyası, əməyin ödənilməsinin hesablanması; - 1800-cü ildə Ceyms Uatt tərəfindən standart əməliyyatlar, ixtisaslaşma, iş metodları, planlaşdırma, əmək haqqı vasitəsilə stimullaşdırma, standart vaxt, standart məlumatlar, qulluqçular üçün bayramların təşkili, bayram hədiyyələri, qulluqçuların sığorta cəmiyyətləri, balans və hesabatın təftişi; - 1810-cu ildə Robert Ouen tərəfindən şəxsi təcrübədən istifadə, işçilərin hazırlanması ilə bağlı məsuliyyət, işçilərə hər cür şəraiti olan evlərin tikilməsi; - 1820-ci ildə Ceyms Mill tərəfindən insan motivasiyasının ümumiləşdirilməsi və təhlili; - 1886-cı ildə Henri K.Metkalf və Henri P.Taun tərəfindən menecment sənəti, idarəetmə elmi; - 1900-cu ildə Frederik V.Teylor tərəfindən elmi menecment, sistemli yanaşma, kadr menecmenti, əməklə menecment arasında kooperasiyanın zəruriliyi, yüksək əmək haqqı, əməklə menecment arasında bərabərlik, funksional təşkiletmə, sexlərə tətbiq zamanı müstəsnalıq prinsipi, maya dəyərinin qiymətləndirilməsi sistemi, metodik tədqiqatlar, iş saatının tədqiqi, elmi menecmentin müəyyənləşməsi, menecmentin işinə arxalanmaq, tədqiqatlar, planlaşdırma, standartlar, nəzarət və kooperasiyaya arxalanmaq; - 1900-cu ildə Frenk B.Cilbert tərəfindən motivasiyalı tədqiqatlar aparılması; 9 - 1901-ci ildə Henri. L.Hant tərəfindən mükafatlandırmanın vəzifə və sistemi, əməyə humanist yanaşma, Hant sxemi, işçilərin hazırlanması ilə ə laqədar menecerlərin məsuliyyəti; - 1910-cu ildə Xyuqi Münsterberq tərəfindən menecmentdə və işdə psixologiyadan istifadə, effektiv injirinq, effektivliyin prinsipləri; - 1916-cı ildə Anri Fayol tərəfindən menecmentin ilkin tam nəzəriyyəsi, menecmentin funksiyaları və prinsipləri, tədris müəssisələrində menecmentin bir fənn kimi tədris edilməsi zəruriliyinin qəbul edilməsi; - 1923-cü ildə Oliver Şeldon tərəfindən menecment fəlsəfəsinin və menecmentin prinsiplərinin inkişaf etdirilməsi; - 1927-ci ildə Elton Meyo tərəfindən qrup səylərində sosioloji konsepsiyanın yaradılması; - 1930-cu ildə Meri P.Follet tərəfindən fərdi motivasiyaya əsaslanmış menecment fəlsəfəsi, menecment probleminin həllinə qrup yanaşmasının yaradılması; - 1938-ci ildə Çester Barnard tərəfindən təşkiletmə nəzəriyyəsi, menecmentin sosioloji aspektləri, kommunikasiyanın zəruriliyi ideyalarının irəli sürülməsi; - 1943-cü ildə Lindell Urvik tərəfindən Menecment prinsiplərinin bir araya gətirilməsi və korrelyasiyası; - 1947-ci ildə Maks Veber tərəfindən təşkiletmə nəzəriyyəsi üzrə insani münasibətlərin tədqiqatında sosioloji psixologiyaya və ümumi psixologiyaya əsaslanması; - 1960-cı ildə Duqlas Mak-Qreqor tərəfindən “X” və “Y” nəzəriyyəsinin ə sasının qoyulması. Menecerlərin tabeçilikdə olanlara münasibətinin onların davranışına və təşkilatdakı iş mühitinə əhəmiyyətli dərəcədə təsirinin sübut edilməsi; - 1965-ci ildə qor Ansoff tərəfindən strateji planlaşdırma modelinin təklif edilməsi; Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|