102
Dissertasiya işində idarəetmə elminin formalaşması, müxtəlif idarəetmə məktəbləri
və onların inkişaf xüsusiyyətləri, müasir idarəetmənin əsas funksiyaları araşdırılmış,
son dövrlərdə çox aktual olan və idarəetmənin yeni sferası sayılan böhran
vəziyyətlərində antiböhranlı idarəetmənin, müasir iqtisadiyyatda strateji idarəetmənin
həyata keçirilməsi, müasir korporativ idarəetmə modelləri və onların fərqləndirici
xüsusiyyətlərinin müqayisəli təhlili, əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi və ona
təsir edən amillər, idarəetmə prosesi və onun həyata keçirilməsi texnologiyası
araşdırılmışdır.
Tədqiqatın əsas məqsədi və vəzifələri. Tədqiqatın əsas məqsədi idarəetmənin
keçmişdən indiki dövrümüzə qədər olan təkamül yolunun araşdırılması, idarəetmənin
inkişaf etdiyi və təkmilləşdirildiyi bir şəraitdə müasir idarəetmə nəzəriyyələri və
konsepsiyalarının öyrənilməsi və onların müasir idarəetmədə tətbiqi imkanlarının
müəyyən olunmasıdır.
Qarşıya qoyulmuş məqsəd aşağıdakı tədqiqat vəzifələrini müəyyənləşdirmişdir:
-
darəetmə elminin formalaşmasının araşdırılması;
-
Müxtəlif idarəetmə məktəbləri və onların inkişaf xüsusiyyətlərinin
öyrənilməsi;
-
Müasir idarəetmənin əsas funksiyalarının müəyyən edilməsi;
-
Müasir iqtisadiyyatda strateji idarəetmənin öyrənilməsi;
-
Qlobal iqtisadiyyatda böhran və antiböhranlı idarəetmənin öyrənilməsi;
-
Müasir korporativ idarəetmə modelləri və onların fərqləndirici
xüsusiyyətlərinin müqayisəli təhlili;
-
Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi və ona təsir edən amillərin
müəyyənləşdirilməsi;
-
darəetmə prosesi və onun həyata keçirilməsi texnologiyasının öyrənilməsi.
Tədqiqatın obyekti və predmeti. Tədqiqatın obyektini müasir idarəetmənin
həyata keçirilməsi prosesləri təşkil edir. Tədqiqatın predmeti kimi isə müasir
idarəetmə nəzəriyyələri və konsepsiyaları çıxış edir.
103
Tədqiqat metodları. Dissertasiya tədqiqatının metodoloji əsasını dialektik,
sistemli analiz, statistik və analitik metodlar təşkil edir.
Tədqiqatın informasiya bazası. Tədqiqatın informasiya bazasını yerli və xarici
müəlliflər tərəfindən yazılmış müxtəlif sferalar üzrə idarəetmə və menecment
ə
dəbiyyatları, elmi işlər və internet məlumatları təşkil edir. Tədqiqatın informasiya
bazası aşağıdakı tələblərə əsasən seçilmişdir: dəqiqlik, doğruluq, obyektivlik,
etibarlılıq, müasirlik, müqayisəlilik, əhatəlilik, uyğunluq.
Tədqiqatın elmi yeniliyi. Dissertasiya işinin elmi yeniliyini müasir
idarəetmənin spesifik xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla müasir idarəetmə
nəzəriyyələri və baxışlarının müxtəlif sferalar üzrə müasir idarəetmə prosesində
tətbiqi üzrə praktiki tövsiyyələr təşkil edir. şin elmi yeniliklərinə aid aşağıdakıları
göstərmək olar:
-
Müasir idarəetmənin əsas funksiyaları müəyyənləşdirilmişdir;
-
Müasir iqtisadiyyatda strateji idarəetmənin həyata keçirilməsi texnologiyası
araşdırılmışdır;
-
Böhran vəziyyətlərində antiböhranlı idarəetmənin həyata keçirilməsi
araşdırılmışdır;
-
Müasir korporativ idarəetmə modelləri təhlil olunmuşdur;
-
Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi yolları araşdırılmışdır.
Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti. Dissertasiya işinin müddəaları makro və mikro
səviyyədə idarəetmənin həyata keçirilməsi zamanı mühüm praktiki əhəmiyyət
kəsb edir. Xüsusilə də, yerli və xarici təşkilat və müəssisələr tərəfindən ümumi
idarəetmə prosesinin, strateji idarəetmənin, böhran vəziyyətlərində antiböhranlı
idarəetmənin, korporativ idarəetmənin həyata keçirilməsində və eləcə də, əmək
məhsuldarlığının yüksəldilməsi istiqamətində dissertasiya işinin müddəaları
mühüm praktiki əhəmiyyət kəsb edir.
104
Dissertasiya işinin strukturu və həcmi. Dissertasiya işinin strukturu tədqiqat
işində qarşıya qoyulmuş məqsəd və vəzifələrə müvafiq olaraq müəyyən
edilmişdir. Dissertasiya işi girişdən, üç fəsildən, nəticədən və istifadə edilmiş
ə
dəbiyyat siyahısından ibarətdir. Dissertasiya işinin həcmi 98 səhifədən ibarət
olub, özündə 4 sxemi, 4 şəkili və 4 cədvəli əks etdirir.
Dissertasiya işinin “ darəetmə fikirlərinin təkamülü” adlı birinci fəslində
aşağıdakı məsələlər üzrə tədqiqatlar aparılmışdır:
-
darəetmə elminin formalaşması;
-
Müxtəlif idarəetmə məktəbləri və onların inkişaf xüsusiyyətləri;
-
Müasir idarəetmənin əsas funksiyaları.
darəetmə elminin formalaşması istiqamətində aparılmış tədqiqatlar nəticəsində
müəyyən edilmişdir ki, idarəetmə təcrübəsinin tarixi çox qədimdir. E.ə 5000 il
ə
vvəl Şumerlərin vaxtından tutmuş bu günümüzə qədər müxtəlif fərdlər və etnik
qruplar tərəfindən idarəetmə elminin formalaşması və inkişafı ilə əlaqədər
müxtəlif tövhələr verilmişdir. Aparılmış araşdırmalar nəticəsində müəyyən
olunmuşdur ki, idarəetmənin tarixi qədim və orta əsrlər dövrü, sənayeləşmə dövrü,
sistemləşmə dövrü və müasir dövr olmaqla dörd dövrə bölünmüşdür. Hər bir
dövrün də özünəməxsus xarakterik xüsusiyyətləri mövcud olmuşdur.
Müxtəlif idarəetmə məktəbləri və onların inkişaf xüsusiyyətləri üzrə aparılmış
tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, elmi idarəetmə məktəbi ( 1886-
1920), klassik və ya inzibati idarəetmə məktəbi ( 1920-1950), insani münasibətlər
məktəbi (1930-1950), davranış qaydaları haqqında elmi məktəb və müasir
idarəetmə (kəmiyyət) məktəbi (1950- indiyədək) kimi müxtəlif idarəetmə
məktəbləri mövcud olmuşdur və hər bir məktəb idarəetmə elminin inkişafında
özünəməxsus idarəçilik elementlərini bərqərar etmişdir. Tədqiqatlar nəticəsində
müəyyən olunmuşdur ki, idarəetmə elminin təkmilləşdirilməsi və inkişafında
F.U.Teylor, H.Hant, F.Cilbert, L.Cilbert, A.Fayol, H.Emerson, R.Robbi, Q.Xopf,
Dostları ilə paylaş: |