Microsoft Word mulki huquq doc

 

468

Qarantiya müddəti satıcının verdiyi əşyanın keyfiyyətinə görə alıcının qarşısında javab verməsi müddətidir. 

Qarantiya müddəti dedikdə elə bir vaxt müddəti başa düşülür ki, bu müddət ərzində satıcının alıcıya verdiyi 

əş

ya (mal) adətən istifadə edildiyi məqsədlər üçün yararlı olur. Bu müddət ərzində satıcı satılan əşyadan adətən 

təyinatına uyğun olaraq istifadə edilməsi barədə alıcıya təminat və zəmanət öhdəliyi verir. 

Qanun qarantiya müddətinin hesablanması qaydasını müəyyən edir. MM-in 583.1-ci maddəsinə görə qa-

rantiya müddətinin axımı əşyanın alıcıya verildiyi andan başlayır. Göstərilən bu norma imperativ yox, dis-

pozitiv xarakter daşıyır. Belə ki, alqı-satqı müqaviləsində qarantiya müddətinin axımının başlanması barədə ay-

rı qayda da nəzərdə tutula bilər. Məsələn, tərəflər razılığa gələ bilərlər ki, məmulatın istismara və ya istifadəyə 

buraxıldığı gün qarantiya müddətinin axımının başlanğıjı hesab edilsin. Komplektləşdirici məmulat üçün qaran-

tiya müddəti əsas məmulat üçün qarantiya müddəti ilə eyni vaxtda başlanır, çünki bu cür məmulatların qaranti-

ya müddəti əsas məmulat üçün qarantiya müddətinə bərabər tutulur (MM-in 583.3-cü maddəsi). Lakin komp-

lektləşdirici məmulat üçün qarantiya müddəti barədə alqı-satqı müqaviləsində ayrı qayda da nəzərdə tutula bi-

lər. 

Qanun bəzi hallarda qarantiya müddətinin axımının başlanması haqqında ayrı qayda nəzərdə tutur (MM-in 

583.2-ci maddəsi). Məsələn, alıcı əşyadan satıcıdan asılı səbəblərə görə istifadə etmək imkanından məhrum ol-

duqda və ya əşyada aşkar edilmiş qüsurlara görə ondan istifadə etmək mümkün olmadıqda qarantiya müddəti-

nin axımı əşyanın alıcıya verildiyi andan başlanmır və ya qarantiya müddəti artırılır. Birinci halda, yəni satıcı-

dan asılı səbəblərə görə alıcının əşyadan istifadə etmək imkanından məhrum olduğu halda, qarantiya müddəti-

nin axımı satıcı müvafiq səbəbləri aradan qaldırdıqdan sonra başlanır. Məsələn, alıcı satın aldığı minik avtomo-

bilindən satıcının ona avtomobilin açarını verməməsi səbəbinə görə istifadə edə bilmir. Satıcı açarı alıcıya verir 

və bu andan qarantiya müddətinin axımı başlayır. 

kinci halda, yəni əşyada aşkar edilmiş qüsurlara görə ondan istifadənin mümkün olmadığı halda, qarantiya müd-

dəti əşyada aşkar edilmiş qüsurlara görə ondan istifadənin mümkün olmadığı müddət qədər artırılır. Lakin bunun 

üçün zəruridir ki, MM-in 595.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan qaydada bildiriş verilsin. 

1.10. Əşyanın xidmət (qulluq) müddəti.  

     Əşyanın yararlılıq müddəti 

Əş

yanın  xidmət  (qulluq)  müddəti  qarantiya  müddətinin  növüdür.  Bunlar  arasında  müəyyən  fərqlər  vardır. 

Birinci fərq ondan ibarətdir ki, xidmət müddəti nisbətən daha uzun müddətə istifadə üçün nəzərdə tutulan 

əş

yalar barədə müəyyən edilir.  kincisi, xidmət müddəti ya normativ sənəddə nəzərdə tutula bilər, ya da is-

tehlakçı ilə müqavilə əsasında müəyyən edilə bilər. Xidmət müddəti olmadığı halda isə 10 il müddətində ma-

lın təyinatı üzrə istifadə edilməsinə təminat verilir (« stehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında» AR Qa-

nununun 5-ci maddəsinin 4-cü bəndi). Üçüncüsü, qarantiya müddəti ərzində satıcı əşyanın keyfiyyətinə təminat 

verirsə, xidmət müddəti ərzində isə bu təminatı istehsalçı, yəni satış üçün mal istehsal edən müəssisə, ida-

rə, təşkilat və ya sahibkar verir. 

Yeni  MM  xidmət  müddəti  anlayışını  nəzərdə  tutmur.  Bununla  bərabər,  bəzi  normativ  aktlarda  qarantiya 

müddətinin bu növü barədə müəyyən göstərişlər ifadə edilir. Məsələn, « stehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi 

haqqında» AR Qanununun (5-ci maddə) istehsalçının normativ sənəddə nəzərdə tutulan və ya istehlakçı ilə mü-

qavilə əsasında malın xidmət müddəti ərzində istifadə edilməsinə təminat vermək vəzifəsini müəyyən edir. Xid-

mət müddəti istehlak olunmayan əşya barəsində istehsalçının müəyyən etdiyi elə bir müddətdir ki, bu müd-

dət ərzində istehlakçının əşyadan təyinatına görə təhlükəsiz istifadə etməsinə təminat verilir. 

Çox vaxt xidmət müddətini yararlılıq müddəti ilə qarışdırırlar. Bunlar bir-birindən fərqlənən müddət növləri 

hesab olunur. Ən birinci fərq ondan ibarətdir ki, xidmət müddəti uzun müddətə istifadə üçün nəzərdə tutulan is-

tehlak olunmayan əşyalar üçün təyin edilirsə, yararlılıq müddəti tez xarab olan istehlak edilən və insanların 

sağlamlığına, həyatına və əmlakına, habelə ətraf mühitə təhlükə kəsb edən ərzaq məhsulları, dərmanlar, 

ə

triyyat-kosmetika  vasitələri,  kimya  məhsulları  və  başqa  mallar  üçün  müəyyən  edilir.  kincisi,  xidmət 

müddətindən fərqli olaraq yararlılıq müddətləri əşyanın hazırlandığı gündən hesablanır. Üçüncüsü, yararlı-

lıq müddəti ötmüş malların satışı qadağan edilir. Xidmət müddəti keçmiş malların satışı barədə bu cür qada-

ğ

an nəzərdə tutulmamışdır. Dördüncüsü, yararlılıq müddəti qanunvericiliklə, dövlət standartlarının məcburi 

tələbləri və ya digər məcburi qaydalarla müəyyənləşdirilir. Bu, imperativ göstərişdir. Alqı-satqı müqaviləsi-

nin  iştirakçıları  bu  göstərişi  dəyişdirmək  hüququna  malik  deyildir.  Xidmət  müddəti  isə  həm  normativ  sənəd, 

həm də istehsalçı və istehlakçı arasında bağlanan müqavilə əsasında müəyyən edilir (« stehlakçıların hüquqları-

nın müdafiəsi haqqında» AR Qanununun 5-ci maddəsi). 

Nəhayət, əşyanın yararlılıq müddəti onun istifadəyə yararlığını göstərən vaxt dövrü ilə müəyyən edilir. Mə-

sələn, mal iki ay müddətində istifadə üçün yararlıdır. Xidmət müddəti isə başqa ölçü vahidi ilə də təyin edilə bi-

lər. Məsələn, minik avtomobilinin xidmət müddəti kilometrlə müəyyən edilir. Əşyanın yararlılıq müddəti hazır-

---