Microsoft Word Qurana munasebet doc
Yüklə 8,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
231 malar qoyan təlimlər ictimai-siyasi və beynəlxalq davranış norma- tivləri haqda məlumat vermir. Bu, müsəlman fikrində ümumi məcranı tənzimləyən ümumi prinsip və dəyərlərin mövcudluğun- dan irəli gəlir. Bu da öz növbəsində insana düşünüb-yaratmaq, müəyyən hüdud və dəyərlər çərçivəsində qorxmadan hərəkət et- mək bacarığı qazandırır. Bu baxımdan mən sizin “Metod möv- cuddur və o, Quran və Sünnədir” fikrinizə şərikəm. İnsanların ço- xu İmam Malikin yuxarıdakı sözünə, dolayısı ilə aşağıdakı hədisə istinadən bildirirlər ki, yeganə həll yolu Quran və Sünnədir: “Siz- lərə iki şey qoyub gedirəm: Allahın kitabı və sünnəmi. Onlara sa- rıldıqca yolunuzu azmazsınız” 1 . Bəli, metod Quran və Sünnədə göstərilib. Ancaq bəzi insanlar “Və (birini) yaxaladıqda da zalım- lar kimi yaxalayırsınız!” ayəsindən 2 yapışır, zəmanələrinin liderlə- rini zalım olmaqda ittiham edirlər. Quran qissələri bizə aşağıdakı ümumi fikri aşılayır: dövlət başçısı zalım, hakimiyyət də qəddar olmamalıdır. Həmçinin, “...Aya, siz kitabın bir hissəsinə inanıb, digər qismini inkar edirsi- niz?..” ayəsi 3 bizə öyrədir ki, islam bitkin, bütöv dindir; onu nata- mam formada tətbiq etmək yolverilməzdir. Deməli, Quranın tə- limlərinə, əmrlərinə bütövlükdə əməl etmək lazımdır. Həzrəti Ömər (Allah ondan razı qalsın!) “Anaları insanları azad doğduqları halda nə vaxtdan sonra siz onları köləyə çevir- mişsiniz?!” sözlərini söyləmək üçün baş sındırmamışdır. Çünki o, bu sözləri Quranın ona aşıladığı abı-havadan əxz etmişdi. Və ya Quranla nəfəs alıb onu düzgün başa düşdüyü üçün yuxarıdakı 1 Hədisi Əbu Hüreyrəyə (Allah ondan razı qalsın!) istinadən “Müstədrək” kitabında Hakim rəvayət etmişdir. 2 “əş-Şüəra” surəsi, 130-cu ayə. 3 “əl-Bəqərə” surəsi, 85-ci ayə. 232 müdrik kəlamı söyləmək Həzrəti Ömər üçün çətin olmamışdı. O kəlam ki, BMT İnsan Haqları Bəyannaməsinin birinci maddəsini ifadə edir. Həzrəti Əbubəkr (Allah ondan razı qalsın!) sasanilərə və bi- zanslılara qarşı fəaliyyətə başlamışdı. Bu, onun qəlbindəki haqqın təntənəsindən, islam missiyasının cahanşümulluğunu, yəni Pey- ğəmbərin (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) aləmlərə rəhmət olaraq göndərildiyini başa düşməyindən irəli gəlirdi. Həz- rəti Əbubəkr başa düşürdü ki, şər aradan qaldırılmalıdır. Bununla da o, qonşu xalqlara bu rəhməti bəxş etmək, yol göstərib əsarət buxovlarını qırmaq, onları yaşadıqları böyük zindandan qurtar- maq istəmişdir. Metod həmin metod, Quran da həmin Qurandır. Ancaq ha- radadır düşünərək Quranı anlayanlar? Ayələr üzərində bəzən səs- sizcə, bəzən də qorxu ilə düşünürəm. Dilimi tərpətmədən ayələ- rin məğzi haqqında düşüncələrə daldığım zaman bir çox həqiqəti anladığımı görürəm. İnsanlar bütün bunları (düşünməyi, ibrət götürməyi) yaddan çıxarır, zehinləri qarışdıran çalğı alətinə oxşa- yan və Quranı öz səsi ilə bəstələmək istəyən qarenin nəğmələrinə qulaq asır, bununla da işi bitmiş sayırlar! Bumu Qurana münasi- bətimiz?! Allahın kitabını musiqi notları dəftərinə çevirmək, dini nəğmələr halına gətirmək, – bumu Qurana münasibətimiz?! Mü- səlmanların Qurana münasibəti anormal münasibətdir! Metod Quranda mövcuddur... Quranın ümumi göstərişləri əbəs yerə deyildir. Bu, məqsədyönlü bir işdir. Bunu etməklə Allah təala bizlərə təfərrüata varıb ehtimallar irəli sürmək imkan yara- dıb. Mən “Kişinin boşama haqqı olduğu kimi, qadının da müəy- yən məbləğ ödəyərək boşanma hüququ vardır” dediyim zaman bir ayəyə istinad edirəm. Bu ayədə tərəflərdən heç birinə digərini 233 alçaltmaq, yekəxanalıq göstərib ondan özünü üstün bilmək hüqu- qu verilmir. Qadın da kişi kimi evlilik həyatından bezə bilir. Belə olan halda kişi boşayar, qadın da müəyyən məbləğ ödəməklə bo- şanar. Bu, qadının haqqıdır. Mənim istinad etdiyim ayə aşa- ğıdakıdır: “(Rici) talaq vermə (boşama) iki dəfə mümkündür, ondan sonra yaxşı dolanmaq (qadını yaxşı saxlamaq), ya da xoşluqla ay- rılmaq (buraxmaq) gərəkdir. (Ey kişilər!) Onlara (qadınlarınıza) verdiyinizdən (kəbin haqqından, mehrdən) bir şey tələb etməniz sizə halal olmaz. Bu yalnız kişi ilə qadının Allahın (ər-arvadlıq) haqqındakı hökmlərini yerinə yetirə bilməyəcəklərindən qorx- duqları zaman mümkündür. (Ey şəriət hakimləri!) Əgər onların (ər-arvadın) Allahın hökmlərini yerinə yetirməyəcəklərindən siz də qorxsanız, arvadın (kəbin haqqından) ərinə bir şey verməsin- də heç biri üçün günah yoxdur. Bunlar Allahın hədləridir (hökm- ləridir). Onlardan kənara çıxmayın. Allahın hədlərindən kənara çıxanlar, əlbəttə, zalımlardır” (əl-Bəqərə, 229). Ayədəki “arvadın (kəbin haqqından) ərinə bir şey vermə- sində” sözləri dediklərimə sübutdur. “Allahın hədləri (hökmləri)” sözləri də göstərir ki, ailə Allahın hökmləri və şəriətinə tabe edi- lib. “Talaq vermə (boşama) iki dəfə mümkündür” sözləri də bo- şamağı ağlından keçirən kəsə bir xəbərdarlıqdır ki, bir düşünsün, gözləsin. Həmçinin, əlavə olaraq boşamadan qabaqkı mərhələ üçün iki şahid və digər məsələlər tələb olunur. Həsənə : Bu mübahisənin sonunda deyə bilərikmi ki, metod mövcuddur, müsəlmanların metod problemi yoxdur, onlar yalnız düşüncə və metoda münasibət problemindən əziyyət çəkirlər. Yeni metodlar kəşf etməkdən daha çox gərək müsəlmanlar Qura- nı onlara çatdıran (qavradan) idrak metodlarına yenidən nəzər Yüklə 8,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|