Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
97 ki, Allah-Təala ona müalicəvi keyfiyyət verib. Çünki o, ağaclarla qidalanır. 5. Dəvə südü… mədə narahatçılığına (həzmə getməmə) mübtəla olanların dərmanıdır. Imam Əli (ə): 1. Süd içmək ölümdən başqa bütün xəstəliklərin şə fasıdır. 2. Inək südü dərmandır. 3. Inək südü şəfadır. Imam Baqir (ə): - Cabir ibn Abdullahdan: Dedilər ki, ey Allahın Rəsulu (s.ə.v.), müalicə olunaqmı? Dedi: "Bəli müalicə olunun! Allah-Təala elə bir xəstəlik göndərməyib ki, onun üçün dərman yarat- masın. Inək südündən istifadə edin, o, bütün ağaclar- dan qidalanır". Imam Sadiq (ə): Boğaz ağrısı üçün süd içməkdən faydalı bir şey tapmadıq. "Kafi" – Əbülhəsən Isfahanidən: Imam Sadiqin (ə) yanında idim. Bir şəxs həzrətə dedi və mən də eşitdim: - Sənə fəda olum, mən bədənimdə zəiflik hiss edirəm?! Həzrət dedi: "Süd iç. O, insanı cana gətirir və sümüyü möhkəmləndirir". "Kafi" – Əbu Bilaldan: Imam Baqirə (ə) mədəm- dəki xəstəlikdən şikayətləndim. Həzrət mənə dedi: - Niyə inək südü içmirsən?! Heç ondan içmisənmi? Dedim:
- Bəli, dəfələrlə. - Necə təsir etdi? - Mədəni təmizləyir, böyrəyi piyləndirir və yeməyə iştah gətirir. - Əgər süd içmək vaxtı olsaydı, səninlə birlikdə
98 Yənbiə gedərdik ki, süd içək. "Kafi" – Muhəmməd ibn Yəhya sənədi Imam Kazimə (ə) yetişən bir hədisdə: - Hər kəs qatıq yemək və bunun ona zərər verməməsini istəyirsə, onun içinə hazum (həzm etdirən) töksün. Soruşdum: - Hazum nədir? - Cirə.
Imam Kazım (ə): Hər kəsin bel suyu (sperması) dəyişikliyə məruz qalıbsa, ona təzə sağılmış süd və bal faydalı olar.
Turşudulmuş süd məhsullarının pəhrizi əhəmiyyəti
Turş süd məhsullarında (kefir, qatıq, kəsmik, süz- mə, turş xama və s.) zülal, yağ, vitamin və mineral maddələrdən başqa nizin, streptozin, laktolin kimi antibiotiklər də mövcuddur. Bunların isə profilaktik və müalicəvi əhəmiyyəti böyükdür. Bu antibiotikləri sintez edən süd turşusuna qıcqırdan bakteriyalar və maya göbələkləridir. Turş süd məhsullarında vitaminlərin miqdarı süd- dəkindən daha çoxdur. Bunun səbəbi süd turşusuna qıcqırdan bakteriyaların bəzi növlərinin vitamin sintez etməsidir. Qımız və asidofilin qatığında nizin adlı anti- biotik vardır ki, onun müalicəvi əhəmiyyəti böyükdür. I.I.Meçnikov turş süd məhsullarının profilaktik və müalicəvi əhəmiyyətinin elmi əsasını vermişdir. O, müəyyən etmişdir ki, Bolqarıstan əhalisinin əksəriy- yətinin uzun ömürlü olmasına səbəb yerli turş süd məhsulu – bolqar qatığının qidalanmada geniş istifadə olunmasıdır. Turş süd məhsulunda – qatıqda süd turşu- suna qıcqırdan bakteriyalar süd şəkərini süd turşusuna parçalayır. Bu turşu bağırsaqda çürüdücü mikroorqa-
99 nizmlərin inkişafına imkan vermir. Azərbaycanda hazırlanan qatıq öz tərkib və keyfiyyətinə görə şimal rayonlarda hazırlanan qatıqdan fərqlənir. Hələ 1897-ci ildə A.A.Kalantar alim Linder və Veykman alimlərinın xahişi ilə Berlinə qatıq nümunəsi göndərmiş, onlar müəyyən etmişlər ki, bu cənub qatığında bir neçə növ faydalı bakteriyalar vardır ki, insanlar üçün çox xeyirlidir. Hazırda turş süd məhsullarından Azərbaycanda ə sasən qatıq, kefir, asidofilin, ayran, kəsmik, süzmə, turş xama və s. istehsalı geniş yayılmışdır. Bu məh- sulların hamısı pasterizə olunmuş südün üzərinə süd turşusuna qıcqırdan bakterial maya əlavə edilməklə hazırlanır. Turş süd məhsullarının istehsalında inək, camış, qoyun südlərindən istifadə olunur. Bu məhsullar süddə gedən biokimyəvi-mikrobioloji proseslər nəticə- sində əmələ gəldiyi üçün onlarda adi içməli süddən fərqli olaraq, bir sıra maddələr və xassələr əmələ gəlir. Məsələn, turş süd məhsulları orqanizmdə daha tez və asan həzm olur. Belə ki, süd orqanizmdə 3 saat müddətinə 44% həzm olduğu halda, qatıq həmin vaxtda 95,5% həzmə gedir. Bunun səbəbi odur ki, süd mayalandıqda (dələmələndikdə) onun mürəkkəb zülal- ları sadə peptonlara və başqa daha asan həzm olan maddələrə parçalanır. Pəhrizi turşudulmuş süd məhsulları mayalanma xüsusiyyətinə və qıcqırdılmadan alınan son məhsullara görə 2 qrupa bölünür. Birincilər yalnız süd turşusuna qıcqırma gedən məhsullardır. Bu qrupa müxtəlif qatıqlar, asidofilinlər, yoğurt və s. aiddir. Ikincilər qarışıq qıcqırmanın – süd turşusuna və spirtə qıcqır- manın nəticəsində alınan turşudulmuş süd məhsulla- 100
rıdır. Bunlara kefir, qımız və digər məhsullar aiddir. Turşudulmuş süd məhsulları istehsalının mahiy- yəti ondan ibarətdir ki, laktaza fermenti ilk mərhələdə süd şəkəri laktozanı qlükoza və qalaktozaya parçalayır. Sonra süd turşusu bakteriyalarının təsirindən qlükoza və qalaktoza süd turşusuna çevrilir. Bu zaman başqa uçucu turşular və karbon qazı əmələ gəlir. Süddə olan laktozanın 25%-i parçalanır. Yerdə qalan süd şəkəri qidalanmada bağırsaqlarda olan süd
turşulu bakteriyaların həyat fəaliyyətində istifadə edilir. Qarışıq qıcqırmada laktozanın hidrolizindən alınan qlükoza və qalaktozanın bir hissəsi süd turşusu, digər hissəsi isə sirkə aldehidi və karbon qazı əmələ gətirir. Sonradan sirkə aldehidi etil spirtinə çevrilir. Əmələ gələn süd turşusu südün zülallarına təsir edir və onlardan kalsiumu ayırır. Əmələ gəlmiş sərbəst kazein turşusu dələmə əmələ gətirir. Baş verən biokimyəvi proseslər nəticəsində yeni qiymətli xassələrə malik turşudulmuş süd məhsulları əldə edilir. Adi südə nisbətən turşudulmuş süd məhsulları asan və tez mənimsənilir. Əmələ gələn süd turşusu, spirt və karbon qazı mədə-bağırsağın şirə və ferment ifrazını artırır, bu da qidanın həzmini və mənimsənilməsini sürətləndirir. Bu zaman həzm prosesinə sərf edilən enerjinin miqdarı da azalır ki, bu da zəif orqanizm üçün çox ə lverişlidir. Ona görə də xəstələrin qidalanmasında turş süd məhsullarından geniş istifadə olunur. Turş süd məhsulları bir sıra xəstəliklərin müalicə- sində, məsələn kefir qan azlığında, həddindən artıq arıq- lamada, xroniki kolitdə, asidofilin qatığı isə bağırsaq- ların çürüdücü və iltihablı yaralarında istifadə edilir. Adi qatıq süddən fərqlənərək B 1 və B
2 vitaminləri Yüklə 2,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|