142
azaddır. O kişinin qulu deyildir. Əgər sənin inandığın din bu fikirləri
tələb edirsə, xalqa bu din lazım deyildir. Xalqın öz milli adət və
ənənəsi vardır, öz paltarı vardır. Bura İran və ya Ərəbistan deyil.
Əgər siz dindarlar qadına baxa bilmirsinizsə, özünüzü saxlaya
bilmirsinizsə, nə üçün qadından hər yerini örtməyi tələb edirsiniz.
Mədəniyyətiniz və əxlaqınız çatmırsa və özünüzü apara
bilmirsinizsə, yaxşısı odur ki, özünüz öz üzünüzü, gözünüzü
bağlayın, eynək geyin, çadra örtün, özünüzü axtalayın, qadına
baxmayın. Necə olur, digər insanlar sakit baxır və qadın
gözəlliyindən ləzzət alır, əhvalı yaxşılaşır, lakin özünü mədəni və
əxlaqlı aparır. Səbəb sizin kimi düşünənlərin şüurunun dini təbliğat
nəicəsində şikəst olmasıdır. Siz özünüzü dəyişin. Qadın kişilər üçün
xoşbəxtlikdir, onlar gözəl olmalıdır və həyatı gözəlləşdirməlidir, nə
qədər onların gözəlliyi daha çox görünürsə, bu kişi və gəncləri də
mədəni və əxlaqi edir. Onlar daha rahat, sakit, mədəni olur. Bu
təbiidir. Onlar çox düz davranırlar, bu onların funksiyasıdır. Plyajda
insanlar çılpaq olur, Afrikada bir çox qəbilələr çılpaq yaşayır, lakin
onların mədəniyyəti zorakılıq etməyə imkan vermir. Necə olur, siz
radikal dindarlarda mədəniyyət, əxlaqi biliklər çatmır, sizdə
Afrikanın paltarsız yaşayan qəbilələri qədər mədəniyyət çatmır ki,
özünüzü normal, şüuru sağlam insan kimi aparasınız.
Budur, dinin Azərbaycanda güclü təbliği, gələcəkdə belə şikəst
gənclər yetişməsi və dinə qapanması, elmi bilikləri, həqiqəti inkar
etməsinə, qadınları qula çevirməsinə, bütün digər insanları kafir və
şeytan saymasına, bunun da nəticəsində xalq arasında dini zəmində
qətl hadisələrinə, düşmən münasibətlərə gətirəcəkdir. Artıq gələcəyin
toxumlarını dini icmalar, ruhanilər əkiblər, o cücərməkdədir,
meyvələr yetişəndə onda gec olacaqdır. İnsanların cibi və şüuru, ağlı
uğrunda ov gedir. Bunu dövlət anlamalıdır və siyasətində dəyişilik
etməlidir.
Azərbaycanda dövlət və cəmiyyət islamlaşmaq əvəzinə, rəsmən
elmi rasionalist dünyabaxışları, humanizmi təlim etməli və onun
məsləhət və göstərişlərilə yaşamalıdır. Yəni xalq elm və idrakla
əsaslandırlmış ağıllı, praqmatik baxışları qəbul etməlidir- yalnız bu
baxışlar inkişaf və düzgün həyat yoludur.
Türkləşmək də zərərli istiqamətdir, bu istiqamət başqa dildə
danışan icmalardan üz döndərmək deməkdir. Gələcək, milli-etnik
avtonomiyalar olmaqla ümumdünya vətəndaşının və əxlaqının
yaranması ilə olacaqdır. Türkləşmək başqa etnik qrupları da
türkləşdirmək, dilini, mədəniyyətini əlindən almaq deməkdir və
143
lazım deyil. Oxşar dilli xalqların və ərazidə yaşayan digər xalqların
azad və bərabər faydalı birliyinin yaradılması məsləhətdir.
Başqa xalqlara münasibət humanist və qarşılıqlı bərabər faydalı
iqtisadi, mədəni , elmi, texniki əlaqələr olmalıdır. Müasirlik isə
müxtəlif mənalıdır və qəbul edilə bilməz. Daha dərin mənada
həyatın dəyişilikləri daim müsbət istiqamətdə getməyərək, mənfi
istiqamətlə o daim tarazlaşır, gah bir tərəfə, gah digər tərəfə rəqqas
qanunu ilə gedir. Onun hər iki tərəfi insana faydalı və arzu edilən
deyil, yalnız bir tərəfi və ona uyğun əks tərəfinin (hansı ki insanın
xoşu gəlməsə də obyektiv dünya qanunu ilə qaçılmazdır) müəyyən
hədlərində bu inkişaf arzu ediləndir, bu isə yalnız qızıl ortadır.
Demək, müasirlik deyil (çünki mənfi istiqamət də müasirlik hesab
olunur, hansı ki insanlar və cəmiyyət anlamadan və ya aldadılaraq
həmin mənfi istiqamətə düçar ola bilər), məhz qızıl ortanın sağ, sol
hədlərini seçmək və onunla inkişaf etmək lazımdır. Başqa sözlə,
proporsiyaları optimal seçmək lazımdır. Müasirlik şüarı əvəzində
dünya inkişafının yaxşılaşmaq istiqamətinə uyğun və harmonik, geri
qalmayan inkişaf səviyyəsini əldə etmək, həyatı və fəaliyyəti ağılla
və gələcək strategiyaları ilə qurmaq lazımdır. Başqa sözlə,
rasionallıq və aşağıdakı digər şüarlar müasirlik ifadəsinə alternativ
qəbul olunmalıdır.
XALQIN ŞÜARI: kamilləşmək, maariflənmək, obyektiv
elmi baxişlara malik olmaq, elmdə, texnikada, bilikdə, həyat
şəraitində dünyada birinci olmaq, rasionalliq, rasionalizasiya,
humanizm, rasional əxlaqi həyat tərzi, qızıl orta, bərabərlik,
bəşəriyyətə nümunə olmalidir.
Bu şüara uyğun olaraq türkləşmə və islamlaşma və müasirlik
şüarları ləğv edilməli, dövlət bayrağından Aypara çıxarılmalıdır.
Bayrağın rəngi və forması dəyişilməlidir. Yeni gerb yaradılmalıdır.
Azərbaycan cəmiyyəti elmi dünyagörüşlü, ağıllı, qabiliyyətli, müdrik
cəmiyyət obrazı əldə etməlidir. Belə cəmiyyət bütpərəst cəmiyyəti
deyil ki, Aya (Aypara bütpərəstlik dövründən qalmış və ərəblər
tərəfindən bizə sırınmış İl-illah adlı Ay tanrısı olmuşdur) sitayiş etsin
və onu bayrağına da vursun. Orta və ali dövlət məktəblərində yalnız
elmi təlim qəbul edilməli, dərsliklər dini fikir və ideyalardan
təmizlənməlidir. Din tədqiqatçı deyil ki, sübut olunan düzgün
mülahizələr sintez etsin və insanlara ağıl versin, onun bütün
danışıqları cəmiyyətdən götürülmüş, elmdən alınmış plaqiatdır və
dinin əsil məqsədi hakimiyyət və şəxsi biznesdir. Əxlaq və davranış
təbliğatı isə cəmiyyətə özünü yaxşı göstərmək, öz əsil məqsədini
144
örtbasdır etmək üçündür. Soruşmaq lazımdır ki, insanlara əxlaqdan
danışan belə dini mücəvirlər özləri niyə elə davranmırlar? Şagird və
tələbələrin islam paltarında bu məktəblərə dərsə getməsinə qadağan
qoyulmalıdır. Din və onun tədrisi tamamilə dövlətin idarəsindən,
xidmətlərindən və nizamlamasından ayrılmalı, məçidlər öz seçilən
nümayəndələri vasitəsilə dini idarə məclisi yaratmalı və ona özləri,
dövlət məmuru qarışmadan, müəyyən kriteriyalara, bilik və əxlaqi
keyfiyyətlərinə görə iki ildən bir dəyişilən baş ruhani seçməlidirlər.
Dində demokratiya tam icra olunmalı və islam dini reforma edilməli;
ziddiyyətli və xalqa, bəşəriyyətə zərərli fikir və göstərişlərdən
təmizlənməlidir.
Qəti olaraq 18 yaşına çatmayan uşaqlara dini təhsil verilməsi,
məçidə aparılması, habelə belə təhsil məktəbləri , şəxsi təlim verən
ruhanilərin gizli və açıq məktəbləri qadağan edilməlidir. Dini təhsili
yalnız 18 yaşından sonra hər insan sərbəst öz arzusu ilə ala bilər.
Uşaqlıqdan insanın şüurunun dini uydurmalarla və yaxud
fərziyyələrlə və xürufatla şikəst edilməsinə yol verilə bilməz.
Mərasimlər.
Azərbycan cəmiyyəti Rasional cəmiyyət səviyyəsinə qədər
yüksələrək özü üçün kollektiv ağılı və elmin son biliklərini tətbiq
edərək bütün zəruri mərasimləri, adətləri yaratmalı, ağıla və həqiqətə,
ehtiyaca uyğun olmayan mərasimləri, adətləri ləğv etməlidir. Dini
mərasimlərdən imtina edilməsi məsləhətdir, hansı ki yeni ağıl
cəmiyyəti üçün mənasızdır. Cəmiyyət aşağıdakı mərasimləri
yaradacaq və təkmilləşdirəcəkdir:
Toy- evlənmə, anadan olma, doğum günü, diplom alma, ilk əmək
haqqının alınması, yeniyetməlik, cavanlıq, orta yaşlılıq, ağsaqallıq,
müdriklik dövrlərinə qədəm qoyma, ölümdən əvvəl davranış və dəfn
və s. Bu barədə nümunəvi rasional mərasimlər və adətlər yaradılır.
Azərbaycanda ictimai olaraq və fərdi evlərdə keçirilən rasional
mərasimlər layihələndirilməsi və keçirilməsi məsləhətdir. Xalqın
özünün yaratdığı bu gün və gələcək üçün ağıla uyğun adətlər,
mərasimlər saxlanılır. Lakin başqa xalqların və müxtəlif
hakimiyyətlərin, şahların və əmirlərin, ruhanilərin məcburi yaratdığı
adətlər və mərasimlər analiz edilir, inkişafa, bərabər insani
münasibətlərə, humanizmə , şad, yaxşı əhvali ruhiyyəyə mane
olursa, insanı kasıblaşdırır, onları xüsusi şəxslərə qul edirsə,
istismara, əzaba yol açırsa, ləğv edilir. Bundan başqa müasir dünyada
Dostları ilə paylaş: |