Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
42 Basınında Yer Alan Dış Haberlerin ncelenmesi” adlı araştırmada elde edilen sonuca göre; yazılı basın, Körfez Savaşı ile ilgili haberleri kendi yayın politikası doğrultusunda değerlendirip sunmuştur. Aynı habere ait haber başlığının punto, karakter, alan seçimi, görüntü öğelerinin kullanılması ayrıca savaşa ait yorumlar tamamıyla o gazetenin görüşü doğrultusunda olmuştur. 92 Tüm bunların sonucunda ş unu diyebiliriz ki gücü merkezine alan ve güçlünün haklı olduğunu savunan realist kuramın ulusal çıkarları tanımlayışı ve kararların meşruiyetini güç olgusuna dayandırması daha çok uluslararası sistemdeki en güçlü devletin ya da güçlü devletlerin işine yarayacağı bellidir. Türkiye’de realist bakış açısı siyasal sürece hâkim olan karamsarlığı besleyen bir işleve sahip olmuştur. Uluslararası alanda anarşiyi veri olarak alan, çatışmayı, güç mücadelesini bitmeyen bir süreç olarak kabul eden ve devletlerin güçlü olmak için birbirlerini zayıflatmaya çalışacaklarına ilişkin varsayımlar, yansımalarını bir ölçüde karar verme süreçlerinde de bulmuştur. Türkiye’de dış politikanın bunun üzerine bina edilmiş olması basının da ulusal çıkarları genellikle bu kuram çerçevesinde ele almasına neden olmuştur. Yukarda da bahsettiğimiz gibi Türkiye’deki egemen medyanın, resmi politikanın çizmiş olduğu çerçevenin dışına çıkamamasını da beraberinde getirmiştir. Türkiye’de yazılı basında, realizmin uluslararası ilişkiler anlayışının temelini oluşturan ulusal çıkar kavramının ele alınışı ve basının belli uluslararası olay ve savaşlar dolayısıyla Türkiye’nin ulusal çıkarlarını nerelerde gördüğünü ve basında Türkiye’nin öncelemesi gereken ulusal çıkarlarının ne olması gerektiğini tespit 92 Filiz Seçim, Uluslararası letişim Düzeni Bağlamında Türk Basınında Yer Alan Dış Haberlerin ncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 43 etmeye çalışan bu çalışma temelde iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ulusal çıkarı merkeze alan savaş olgusunun medyada nasıl anlamlandırıldığı üzerinde durulacak ve medyanın inşa edilen ulusal çıkarları nasıl ele aldığı incelenecektir. Burada ulusal ve uluslararası bunalım dönemlerinde medyanın tavrı, medya ve savaş başlığı altında tartışılacaktır. Aynı zamanda bu bölümde Türkiye’nin çeşitli uluslararası kriz ve savaş dönemlerinde yurtdışına asker göndermek için TBMM’den aldığı kararların dönemin yazılı basını tarafından ulusal çıkar kavramı çerçevesinde nasıl ele alındıkları ve dönemin basınının Türkiye’nin ulusal çıkarlarını nerelerde gördüğü niteliksel içerik analizi yöntemi ile ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu bölümde ele alınan belirli dönemler ve incelenen gazeteler şunlar olacaktır: Kore Savaşı 26 Haziran – 26 Temmuz 1950 Hürriyet ve Milliyet gazeteleri, Kıbrıs Barış Harekâtı 20 Haziran – 20 Temmuz 1974 Hürriyet ve Milliyet gazeteleri, Körfez Savaşı 17 Aralık 1990 – 17 Ocak 1991 Sabah ve Türkiye gazeteleri, Bosna Savaşı 08 Kasım – 08 Aralık 1992 Hürriyet ve Sabah gazeteleri, Kosova Savaşı 09 Eylül – 09 Ekim 1998 Hürriyet ve Sabah gazeteleri, Afganistan Savaşı 12 Eylül – 12 Ekim 2001 Hürriyet ve Milliyet gazeteleri olacaktır. Bu gazetelerin seçilme nedeni incelenen dönemlerde en yüksek tirajlı gazeteler olmalarıdır. ncelenen gazetelere Ankara Üniversitesi letişim Fakültesi arşivi ve Milli Kütüphane arşivinden ulaşılmıştır. Bu bölümde çözümleme için dört kategori oluşturulmuştur. Bu dört kategorinin seçilmesinin nedeni basının taraf olduğu bir çatışmada oluşturulan kategorilerin, basının ulusal çıkarları nerelerde gördüklerini, hangi bağlamlar üzerinden ulusal çıkarları değerlendirdiklerini ortaya koymaya müsait olmasındandır. Ayrıca basının taraf olduğu bir çatışmada taraf olunan ülkenin ve karşı taraf olarak tanımlanan ülkenin nasıl ele alındığını, söylemsel kuruluşun nasıl kurulduğunu ortaya koyması 44 açısından yararlı olarak görülmüştür. Bunlar; haber aktörleri, çatışmanın iyi ve kötü taraflarının belirlenmesi, çatışma ile ilgili kurulan tarihsel bağlantılar ve Türkiye’nin ulusal çıkarları kategorileridir. Haber aktörlerinin tespiti haberlerde hangi kaynaklara daha çok başvurulduğu, bu kaynakların haber metinlerinde nasıl sunulduğu basının taraf olduğu bir çatışmada basının desteklediği ve karşı olduğu tarafı belirlemede önemlidir. Zira; “Haberde egemen söylemler temsil edilir ve metin egemen söylemlerin etrafında kapanır.” 93 “Basın egemen söylemlerin sadece doğrudan bir aktarıcısı (tırnak içine alarak aktaran) değildir. Haberde anlatıcı bu söylemler içindeki durumsallığını sözcük seçimleri ve vurguları ile açığa vurmaktadır.” 94 Taraf olunan ülkenin aktörleri olumlanırken, karşısında durulan tarafın aktörleri olumsuzlanacaktır. Bu da bize basının ulusal çıkarları daha çok hangi tarafta gördüğünü tespit etmeye yarayacaktır. Çatışmanın iyi ve kötü taraflarının belirlenmesi tutulacak tarafın da belirlenmesi ve desteklenmesi anlamına geleceği için önemlidir. Böylece ‘iyi tarafın’ olumlu özellikleri ön plana çıkarılacak, ‘kötü tarafın’ ise olumsuz yönleri ön plana çıkarılarak Türkiye’nin ulusal çıkarlarının hangi tarafta yer almakta olduğu konusunda belirli bir bakış açısı oluşturulacaktır. Bu amaçla araştırmada “zalim-mazlum”, “saldırgan- saldırıya uğrayan” ayrımına gidilerek basında çatışmanın iyi ve kötü taraflarının kimler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Savaşın genel çerçevelerindeki ulusal çıkarların incelenmesi üçüncü olarak haberlerin tarihsel olaylar üzerinden nasıl sunulduğu, tarafların siyasi tarihlerindeki ve dünya 93 M. Ayşe nal, Haberi Okumak, Temuçin Yayınları, stanbul, 1996, s. 99 94 A.g..e., s. 122. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|