Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
48 tanırken, gazeteciler de çalıştıkları kurumun kendilerinden beklediği haberleri yapmış olurlar. Üçüncü açıklama ise, demokrasi anlayışına ilişkindir. Halk kendisini yönetecek olanları seçerek, onlara bir ayrıcalık verdiğine göre, medyanın bu kişilere daha çok yer vermesi demokrasi anlayışıyla bağdaşmaktadır. Özgül örnekler üzerine yapılan haber çözümlemeleri dikkate alındığında, gazetecilerin resmi kaynaklara bağımlılığını belirleyen en önemli etmenin sorunun niteliği olduğu görülmektedir. Daniel Hallin 97 medyanın hangi tür sorunlarda resmi kaynaklara bağımlılığının arttığını anlamamıza yardımcı olacak bir model geliştirmiştir. Hallin’e göre, sorunları üç temel gruba ayırmamız mümkündür: Meşru tartışma alanı içinde kalan sorunlar, uzlaşma alanı içinde kalan sorunlar ve sapkınlık olarak nitelenen sorunlar. Meşru tartışma alanı içindeki sorunlar, tartışmanın temel aktörlerinin meşru kabul edildiği sorunlardır. Gazeteciler bu sorunlara ilişkin haberlerinde tarafsızlık, denge, nesnellik gibi profesyonellik ölçütlerine sıkı sıkıya bağlı kalmaya çalışırlar. Dolayısıyla bu tür sorunlarda kaynakların medya içeriğini ve dolayısıyla medya gündemini belirlediğini tam olarak ortaya koymak mümkün değildir. Bu tür sorunlar ve konular arasındaki seçimleri, siyasal tartışmaları, ekonomik sorunları sayabiliriz. Sapkınlık olarak nitelenen sorunlar toplumsal düzeni, yani statükoyu bozucu grupların oluşturduğu sorunlardır. Bu tür sorunlarda gazeteciler karşıt görüşlere yer vererek tarafsızlıklarını korumak zorunda hissetmezler. Terör olayları ve siyasal açıdan sapkın olarak nitelenen grupların 97 Daniel Hallin, The Uncensored War, New York: Oxford University Press, 1986’dan Aktaran Pamela J. Shoemaker ve Stephen D. Reese, Mediating The Message: Theories of Influences on Mass Media Content, New York: Longman, 1991, s. 186. Akt: Süleyman rvan, Dış Politika ve Basın, Türk Basınındaki Dış Politika Haberlerinin Gündem Belirleme Yaklaşımı Açısından Çözümlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, s. 88. 49 eylemleri bu gruba verilebilecek en iyi örnektir. Todd Gitlin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Vietnam savaşı karşıtı plana ilişkin çalışmasında, medyanın bu gruplara bakışını irdeleyen yararlı bir analiz yapmıştır. 98 Uzlaşma alanı içindeki sorunlar, partiler üstü, gruplar üstü olarak nitelenen ve herkesin meşru gördüğü ya da uzlaşmasının gerekli görüldüğü sorunlardır. Bu sorunların başında dış politika sorunları gelmektedir. şte medya gündeminin belirlenmesinde resmi kaynakların en etkili olduğu sorunlar bu grupta yer alan sorunlardır. Bu tür sorunlarda gazeteciler, resmi söylemi tek meşru söylem olarak kabul ederler ve haberin yönlendirilmesini resmi görevlilere bırakırlar. Kaynağın güvenirliğini sorgulamak, haberin doğruluğunu başka kaynaklardan denetlemek, karşıt görüşlere yer vermek veya tarafsız kalmak gibi endişeler söz konusu değildir. Dış politika sorunlarında ulusal resmi kaynaklara bağımlılığın en başta gelen nedenleri arasında gazetecilerin ve medya kurumlarının “vatansever” olmamakla suçlanma endişesi gelmektedir. Örneğin; ngiliz yayın kuruluşu BBC’nin Falkland Savaşı sırasındaki tutumunu eleştiren dönemin ngiltere Başbakanı Margareth Thatcher, BBC’nin Arjantin'in çıkarlarını değil, ngiltere'nin çıkarlarını savunmakla yükümlü olduğunu hatırlatmıştır. Ülke siyasetinin temel aktörleri arasında dış politika sorunlarına ilişkin bir konsensüs söz konusuysa, medya kurumlarının bu konsensüs dışında kalan görüşlere yer vermesi olasılığı ortadan kalkmaktadır. Dış politikada resmi kaynaklara bağımlılığın bir başka nedeni de haber rutinleridir. Yapılan analizler dış politika haberlerinin önemli bir bölümünün ülkenin 98 Todd Gitlin, The Whole World's Watching, Berkeley: University of Califomia Press, 1980. s.9: Ralph Negrine, Politics and Mass Media in Britain, London: Sage, 1991. Akt: Süleyman rvan, Dış Politika ve Basın, Türk Basınındaki Dış Politika Haberlerinin Gündem Belirleme Yaklaşımı Açısından Çözümlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi s. 92. 50 dış politika oluşturucu kurumlarından kaynaklandığını ortaya koymaktadır. 99 ABD basını üzerinde yapılan araştırmalar, dış politika haberlerinde atıf yapılan kaynaklar arasında en büyük payı Amerikan resmi yetkililerinin aldığını göstermektedir. 100 Amerika Birleşik Devletleri’nin uluslararası olaylarda takındığı tavrın medya tarafından ele alınma şeklini inceleyen Noam Chomsky, Amerikan medyasının Amerika’nın resmi dış politikası çerçevesinde olaylara yaklaştığını tespit etmiştir. Chomsky’e göre, medyanın gündemini görevli devlet yöneticileri belirler. 101 Dünya düzeninin kurumlarının, istenmeyen amaçlar için çalıştıkları sürece, medyayla işleri yolunda gitmez. Söz konusu edilen düşman bir devletse, özellikle ABD saldırılarının bir kurbanıysa, nadir olarak basında çıkar. 102 Aralık 1987 tarihli Washington zirvesi dönemindeki BM oylamaları, genel kalıp hakkında oldukça aydınlatıcıdır. Amerika, yakın zamanlarda, Güvenlik Konseyi kararlarını veto etmede rakiplerini çok gerilerde bırakmıştır. 1961'den 1987’ye kadar Amerika, Güney Lübnan'da srail'in uygulamalarını mahkûm eden, Filistinlilerin haklarının verilmesi ve srail'in Kudüs'ün statüsünü değiştirmesiyle işgal altındaki toprakları yerleşime açmasının kınanmasını isteyen yedi kararı veto etmiştir. Reagan yönetiminin benzer konularda, ABD'nin yalnız başına kalarak, veto ettiği 13 (onüç) yeni kararı olmuştur. Oylamalar genellikle ya duyurulmamakta ya da küçük bir haber olarak geçiştirilmektedir. Yer yer çıkan 99 Süleyman rvan, Dış Politika ve Basın, Türk Basınındaki Dış Politika Haberlerinin Gündem Belirleme Yaklaşımı Açısından Çözümlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi s. 94. 100 Sara Dickson, Propaganda and The Press, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Florida: Florida State University Press, 1989, s118. Akt: Süleyman rvan, Dış Politika ve Basın, Türk Basınındaki Dış Politika Haberlerinin Gündem Belirleme Yaklaşımı Açısından Çözümlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi s. 95. 101 Noam Chomsky, Medya Gerçeği, Tüm Zamanlar Yayıncılık, Çev : Abdullah Yılmaz, kinci Baskı, stanbul, 1999, s.119. 102 A.g.e. s. 321. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|