Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
7 
sadiq  adam  olmasaydım  «Sədaqət»  almazdım  ki.  «Birinci 
Divan» kitabımdakı bir şe’r: 
 
Təşəkkür 
Əfqanıstanda  həmin  respublikanın  «Sədaqət» 
medalı ilə təltif olunmağım münasibəti ilə 
 
Əfqan diyarında çox olmuşam mən, 
Qürbət on ilini aldı ömrümün. 
Məqsədim deyildi eşidim «əhsən», 
Zəhmət çəkməyirdim «təşəkkür» üçün. 
 
Orda sərf etdiyim əməyim mənim 
Qərəzsiz bir kəsin əməyi idi. 
İgid əfqanlara köməyim mənim 
Qardaşın qardaşa köməyi idi. 
 
Heç də gizləmirəm, bu gün, bu dəmdə 
Böyük bir iftixar mənə yar olub. 
Hüdudu bir qarış olan sinəmdə 
Hüdudsuz bir sevinc bərqərar olub. 
 
Odlar ölkəsinə dağlar ölkəsi 
Gör necə göndərib təşəkkürünü: 
Mənə yetsin deyə «təşəkkür» səsi 
Medala döndərib təşəkkürünü. 
 
Bu təltif təb’imi gətirdi dilə, 
Medalı sinəmə sancaraq bu gün, 
Əfqan ölkəsinə ehtiram ilə 
Təşəkkür edirəm təşəkkür üçün. 
Şahin Fazil 
 
 
8 
 
(Şahin  Fazil.  Divan, 
1996, səh.427-428) 
«Sədaqət»  dövlət  medalı  ilə  təltif  olunduğum  vaxt 
mən  Əfqanıstanda  10  il  işləmişdim.  Sonra  daha  3  il 
işləməli  oldum  və  daha  2  medala  layiq  görüldüm. 
«Üçüncü Divan»dan «Üç medal» şe’ri: 
 
Mən  
artıraraq  
ayağımın taqətini,  
əlimin gücünü, 
Əfqanıstana medal almaq üçün getməmişdim, 
amma verdilər, 
Özü də üçünü. 
 
Qubamın Tarix Muzeyinə  
vermişəm medalları, 
mən öldükdə 
itib-batmasınlar barı. 
Arxayınam yazdıqlarım sarıdan,  
hələ ölməmişkən 
düşməyim deyə iztiraba 
əlyazmalarımı çevirirəm kitaba, 
arxayın edirəm canımı. 
Yazıram «Dördüncü Divan»ımı. 
Üç Divan 
Və  
şair Qiymət Məhərrəmlinin 
«Birinci Divan»a yazdığı dissertasiya,  
verdiyi qiymət. 

---

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
9 
Və akademik Bəkir Nəbiyevin 
«Şahinin qanadları» - 
«İkinci Divan»ıma  
və «Təzkirə» kitabıma 
yazılan məqaləsi – 
Qiyməti böyük,  
siqləti dərin. 
Şöhrət acı deyiləm,  
rütbə möhtacı deyiləm, 
elə bunlar bəsidir bu şairin. 
 
Bu şair 
Tezliklə bu dünyadan 
Çəkəcəkdir köçünü… 
Mən  
Əfqanıstana medal almaq üçün getməmişdim,  
amma verdilər, 
özü də üçünü. 
15.01.2007 
(Şahin Fazil. Üçüncü Divan, 
 Bakı, səh.839-840) 
 
Hazırda 20 ildən çoxdur ki, qayıtmışam Əqfanıstan-
dan. Bu müddət ərzində çox ölkələrdə oldum  və olduğum 
hər  bir  xarici  (yaxud  daxili)  diyar  haqqında  «Səfər-
namələr»  yazdım.  Yazdım  və  çap  etdirdim.  Onların 
əksəriyyəti  məqalə şəklindədir. Hər səfərnamənin öz «Sə-
fərnamə  şe’rləri»  var.  Məsələn,  «İran  səfərnamə  şe’rləri» 
(«İran  səfərnamələri»  kitabı,  9  səfərnamə,  Bakı,  2003; 
«İkinci Divan» Bakı, 2005; «Üçüncü Divan», Bakı, 2008). 
Şahin Fazil 
 
 
10 
İrana  X-XVII  səfərnamə  şe’rləri  («Üçüncü  Divan»)
1
; 
«Naxçıvan  dəftəri»  silsiləsindən  şe’rlər  («İkinci  Divan»); 
«İkinci Naxçıvan səfərnaməsi» şe’rləri («Üçüncü Divan»); 
«Özbəkistan  dəftəri»  şe’rlər  silsiləsi  («İkinci  Divan»); 
«Gürcüstan  dəftəri»  silsiləsindən  («İkinci  Divan»); 
«Lənkəran  dəftəri»  şe’rlər  silsiləsi  («İkinci  Divan»); 
«Dağıstan  dəftəri»  şe’rlər  silsiləsi  («İkinci  Divan»), 
«Dağıstan şe’rləri silsiləsindən» («İkinci Divan»); «Birinci 
İraq dəftəri» şe’rlər silsiləsi («İkinci Divan»); «İkinci İraq 
dəftəri şe’rlər silsiləsi» («İkinci Divan») və sair. 
İndicə  nəzərə  çatdırdığım  kimi,  getdiyim  yerlərin 
çoxunun öz səfərnamələri və səfərnamə şe’rləri vardır. 
2009-cu ilin fevral ayının 18-dən mart ayının 1-dək 
isə  Yaponiyaya  etdiyim  səfərim  və  şe’rlərim.  Kiçik  bir 
dəftərə həmin səfər qeydlərimi, həmin «Gündoğan» ölkədə 
gəzdiyim,  gördüyüm  yerlər  haqqında  yığcam  təəs-
süratlarımı  yazmışdımsa  da,  hətta    «Yaponiya  səfərna-
məsi»  şe’rlər  silsiləsini  qəzetdə  dərc  etdirmişdimsə  də, 
(Bax:  «Kredo»  qəzeti,  №14,  11  aprel,  2009),  «Yaponiya 
səfərnamələri»  kitabımı  (!)  yazmağa  başlaya  bilmədim. 
Səbəb: Vaxt azlığı. O qədər iş ortaya çıxdı ki. O cümlədən 
XVI  əsrin  sonu,  XVII  əsrin  birinci  rübündə  yaşayıb-
yaratmış  tarixçimiz  İsgəndər  bəy  Münşi  Türkmanın  fars 
dilində  yazdığı  «Tarixe-aləmaraye-Abbasi»  adlı  3  cildlik 
əsərinin dilimizə tərcüməsinin yekunlaşdırılması, başqa bir 
tarixçimiz  (XVI  əsr)  Həsən  bəy  Rumlunun  «Əhsənüt-
təvarix»  kitabının  tərcüməsinin  davamı,  başqa  elmi  işlər, 
konfranslar, xaricə səfərlərim. 
                                                
1
  Ирана  21  səfərimi  əhatə  edən  йени  «Иран  сяфярнамяляри»  китабым  бу 
эцнлярдя  Иран  Ислам  Республикасы  Мядяниййят  Мяркязи  тяряфиндян  чап 
олунаъагдыр. 

---

  Йапонийа сяфярнамяси 
 
 
11 
Nəhayət,  bu  il  vaxt  tapdım.  Yadıma  akademik  Bə-
kir  Nəbiyevlə  2006-cı  ildəki  bir  söhbətim  düşdü.  Dedi:  - 
İstirahətə  gedirəm. Özümlə çox  kitab aparmayacağam.  İki 
kitab  isə  mənə  lazım  olacaq:  «İkinci  Divan»  və  «Təz-
kireyi-Şahin». Geniş bir məqalə yazacağam. 
Akademik  həmin  kitabları  özüylə  apardı  istirahət 
etdiyi  yerə  və  rə’yini,  daha  doğrusu  dolğun  elmi  məqalə-
sini  yazdı.  Yazdı  və  çap  etdirdi  («Elm»  və  «Kredo»  qə-
zetləri, «Azərbaycan» jurnalı və akademikin 5 cildlik əsər-
lərinin  5-ci  kitabı).  Sağ  olsun  və’d  verən  və  və’dinə  əməl 
edən şəxs, şəxsiyyət. 
…Çox yazmışam, amma zəhmətimin layiqli qiymə-
tini  hələ  almayanlardanam.  Qubalı  şair  Ramiz  Qusarçaylı 
kimi.  İki  sətirlik  kiçik  bir  şe’rində  böyük  bir  mənzərə 
yaradan Ramizin poetik yaradıcılığından: 
 
«Hər gül üstü bir arının iş yeri, 
Ləçəyində dodaq yeri, diş yeri». 
(Ramiz  Qusarçaylı,  Bir  çiçək 
axşamı, Bakı, 2005, səh.94) 
 
Gözəldir, deyilmi? O Quba şairi də bu qubalı kimi, 
hələ  zəhmətinin  qiymətini  görmək,  əməyinin  bəhərini 
dərmək ümidindədir. Zavalı xəyalpərvər… Zavalı mən… 
Keçən il 70 yaşım tamam oldu.  İndi 72-nin içində-
yəm.  Quba  tarixində  ilk  böyük  «Quba  tarixi»ni  yazdım
1
. 
                                                
1
  «Губа  тарихи»нин  йазылма  сябяби  щаггында  «Губа  тарихи»нин  «Юн 
сюз»цндя  беля  йазылмышдыр:  «  1996-ъы  илин  октйабр  айынын  20-дя  Ямир 
Теймурун анадан олмасынын 660 иллик йубилейиня щяср олунан Бейнялхалг 
Елми  Конфрансда  иштирак  етмякдян  ютрц  Дашкяндя  учмалы  идим.  Учуша 
бир  эцн  галмыш,  ахшамцстц  «Азярбайъан»  няшриййатынын  баш  редактору 
Нащад  Ялийев  зянэ  едиб  няшриййатын  директору  Назим  Ибращимовун 
Şahin Fazil 
 
 
12 
Kitab  yayıldı,  amma  onun  Qubada  təqdimat  mərasimi 
keçirilmədi.  6  il  bundan  əvvəl  mənim  65  yaşım  oldu, 
amma  Qubada yenə qeyd olunmadı. Keçən ilə isə 70 yaş. 
Qubanın  yadına  yenə  də  düşmədim.  Heç  Bakının  da. 
AMEA  A.Bakıxanov  adına  Tarix  İnstitutunun  direktoru, 
tarix  elmləri  doktoru,  professor,  Əməkdar  elm  xadimi 
Yaqub  Mahmudov  AMEA  Prezidentinə  rəsmi  məktub 
göndərdi.  Məktubda  respublika  rəhbərliyindən  70  yaşım 
və  elmi  fəaliyyətimlə  bağlı  mənə  «Əməkdar  elm  xadimi» 
adının  verilməsi  tövsiyyə  olunurdu.  Məktub,  insafən 
AMEA Prezidenti akademik Mahmud Kərimov tərəfindən 
                                                                                                    
мянимля  эюрцшмяк  истядийини  билдирди.  Сабащ  Дашкянддя  олаъаьым 
хябярини ешидяндя мяня уьурлу йол диляйян Нащад Юзбякистан сяфяриндян 
эери  гайыдан  кими  Назим  мцяллимин  йанына  эедиб,  онунла  эюрцшмяйими 
хащиш етди. Деди ки, онун сянинля ваъиб сющбяти вар. 
Ертяси  эцн  Дашкянддя  олдум,  Сямяргяндя  эетдим,  Юзбякистанын 
бир чох тарихи йерлярини зийарят етдим, лакин Нащадын мяня дедийи «Назим 
мцяллимин  сянинля  ваъиб  сющбяти  вар»  ъцмляси  бир  щяфтя  ярзиндя  мяня 
ращатлыг вермяди. Ахы, Назим мцяллим узун илляр дювлят ишляриндя ишляйян, 
сялигя-сащманлы,  сюзцбцтюв,  ишэцзар  бир  шяхсдир  вя  щяр  хырда  мясялядян 
ютрц адамы йанына чаьыран адам дейил. 
Октйабрын  28-дя,  базар  ертяси,  Назим  Ибращимовун  йанына 
эетдим. Адяти цзря мяни айаьа дуруб гаршылады вя дярщал мятлябя кечди. 
Билдирди  ки,  Губа  район  Иъра  Щакимиййятинин  башчысы  Вагиф 
Мащмудовун  тяшяббцсц  иля  цч  китабын  щазырланмасы  вя  чапы  нязярдя 
тутулмушдур, ики китаб («Губа» буклети вя Губа шящидляриня щяср олунан 
ясяр)  артыг  щазырдыр  вя  «Губа  тарихи»  китабынын  йазылмасы  ися  мяндян 
хащиш олунур (Бах: «Губа тарихи», Бакы, 2001, сящ.11). 
Ону  да  гейд  едим  ки,  «Губа»  буклетинин  мятнинин  йазылмасы  да 
Н.Ибращимов  тяряфиндян  мяня  щяваля  олунду  вя  Губанын  тарихи  барядя 
йаздыьым  мцхтясяр  иъмал-мя’лумат  китабын  илк  сяккиз  сящифясиндя 
Азярбайъан  вя  рус  дилляриндя  чап  едилди.  Лакин,  сяккиз  ай  ярзиндя  йазыб 
битирдийим  (нойабр  1996  –  август  1997)  «Губа  тарихи»нин  ялйазма 
нцсхяси  бир  нечя  ил  ялимдя  галды,  онун  чапы  цчцн  щеч  ким  ъящд  етмяди. 
Саь  олсун  Фяхряддин  Губалы  (Фяхряддин  Пироьлан  оьлу  Ялийев),  китаб 
онун шяхси вясаити щесабына 2001-ъи илдя ишыг цзц эюрдц. 

---