Microsoft Word T?bi?td?n istifad?nin huquqi ?saslar?doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
Təbiətdən səmərəli istifadə sahəsində həyata keçirilən tədbirlərin əsas mənbələri bunlardır: - hər müəssisənin öz şəxsi vəsaitləri; - müxtəlif səviyyəli büdcə vəsaitləri; - büdcədən kənar məqsədli fondlar - ehtiyatlar (ehtiyatlar) üzrə ekoloji sığorta fondları, habelə özəlləşdirmə prose-sində yaradılmış ekoloji fondlar; - bank kreditləri, sponsor vəsaitləri, beynəlxalq təşki-latların maliyyə köməyi; - müxtəlif sahələrdən gələn vəsaitlər və s. Ə traf mühitin mühafizəsi üzrə fondlar ətraf mühitin mühafizəsində təxirəsalınmaz tədbirlərin, ona vurulan zərərin aradan qaldınlmasınm və kompensasiya verilməsinin, ətraf mühitin mühafızəsi sahəsində başqa tədbirlərin maliyyələşdirilməsi üçün yaradılır («Ətraf mühitin mühafızəsi haqqında» Qanun, maddə 27). Qanunvericiliyə görə ətraf mühitin mühafızəsi sahəsində dövlət və ictimai fondlar yaradıla bilər. Dövlət fondu təbiətdən istifadəyə görə ödəmələr, ətraf mühitin mühafızəsi haqqmda qanunvericiliyin pozulmasma görə alman cərimolər, müsadirə edilən ovçuluq və balıqçılıq alətlərinin və qeyri-qanuni əldə edilən vasitələrin satışından daxil olan vəsaitlər, qrantlar, kö-nüllü ianələr, habelə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayan başqa daxilolmalar hesabına təşkil edilir. ctimai fondlar, yuxarıda deyildiyi kimi, ictimai birliklərin və-saiti, qrantlar, fiziki və hüquqi şəxslərin könüllü ianələri, habelə qanunvericiliyə zidd olmayan digər daxilolmalar hesabına təşkil edilir. Həmin fondların yaradılması, onlann vəsaitlərinin formalaşması və xərclənməsi qaydaları qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafıq ictimai birliklərin təsdiq etdikləri əsasnamələrdə (nizamnamələrdə) müəyyən edilir. Dövlət fondunun vəsaitləri isə qanunvericiliyə görə aşağıdakı tədbirlər üçün istifadə edilir: 1) elmi-tədqiqat işlərinə, ehtiyatqənaətedici və ekoloji təmiz texnologiyaların tətbiqinə; 2) təbiətin mühafızəsi obyektlərinin təbiətdən istifadəçilər tərəfındən həyata keçirilən tikintisinin, yenidən qurulmasının maliyyələşdirilməsinə; 3) ətraf mühitin çirklənməsi nəticəsində dəymiş zərərin bərpası sahəsində həyata keçirilən tədbirlərə; 4) çirklənmə və başqa mənfı təsirlər nəticəsində vətəndaşların sağlamlığma və ə traf mühitə vurulmuş zərərin bərpasına görə onlara müəyyən edilmiş kompensasiyanm verilmə-sinə; 5) ətraf mühitin pozulmuş ekoloji tarazhğımn bərpasına, proqramlann, layihələrin, normativ-metodiki sənədlərin işlən-məsinə və həyata keçirilməsinə; 6) ekoloji tərbiyə və təhsilə; 7) xüsusi mühafızə olunan təbiət ərazilərinin və obyektlərinin mühafizəsinə; 8) nadir və nəsli kəsilməkdə olan fauna və flora növlərinin mühafızəsinə və bərpasına; 9) ətraf mühitin mühafızəsi sahəsində dövlət orqanlarının maddi-texniki bazasınm yaradılmasına və inkişafma; 10)ətraf mühitin dövlət monitorinqinin təşkili və keçirilməsinə, dövlət kadastrımn aparılmasma; 11)ətraf mühitin mühafızəsi sahəsində çalışan mütəxəssislərin həvəsləndirilməsi məqsədi ilə onların maddi stimullaşdırılmasına. Qeyd etməliyik ki, keçid dövründə təbiəti mühafızə tədbirlərinin büdcədən maliyyələşdirilməsi çox mürəkkəb məsələlərdən birinə çevrilmişdir. Ekoloji məqsədlər üçün mərkəzi büdcədən demək olar ki, vəsait ayrılmır, şəxsi vəsaitlərin isə həcmi çox cüzidir (0,2-0,3%) SSR dövründə də təbiəti mühafızəyə yönəldilən vəsaitin həcmi milli gəlirin həddən çox az faizini təşkil edirdi. Məsələn, bu rəqəm bütün ittifaq üzrə 0,8-12%, Pribaltika respublikaları üzrə - 1,5-1,7%, Gürcüstan və Ermənistan üzrə - 0,7-1,0%, Azərbaycan üzrə isə - 0,3-0,5% təşkil edirdi. Müqayisə üçün qeyd etmək lazımdır ki, təbiəti mühafizə tədbirlərinə hər il ümumi daxili məhsulun 2-3%-i qə-dər vəsait lazımdır. Buna baxmayaraq, müəssisələr bu məq-səd-lə ayrılan vəsaitlərdən səmərəli istifadə etmirlər. Təsadüfi deyil ki, yalnız büdcədən maliyyələşdirilməli olan kommunal-məişət tullantı sularını təmizləyici qurğuların tikintisi 1994-cü ildə dayandırılmışdır. Gəncədə (gücü 150 min mVgün), Ə li-Bayramlıda (45-50 min m 3 ), Sumqayıtda (290 min m 3 ), Mingəçevirdə (140 min m 3 ), Masallıda (10 min m 3 ), Ağdamda (10 min m 3 ) və s. 80-ci illərdən tikilən təmizləyici qurğuların da tikintisi dayandırılmışdır. Bakıda 1972-ci ildən tikilən, layihə gücü 940 min m 3 olan təmizləyici qurğunun yalnız birinci növbəsi 600 min m 3 gücündə 1990-cı ildə təhvil verilmişdir. Lakin o da tam gücü ilə işləmir. Əksər şə hərlərdə, o cümlədən Bakı-da kanalizasiya xətlərinin tam olmaması üzündən fəaliyyət göstərən 20-dən çox təmizləyici qurğu səmərəsiz işləyir, həm də onlar artıq amortazasiya müddətlərini çoxdan başa vurmuşlar. Ə traf mühitin mühafizəsi üzrə Dövlət Fondunda idarəetmənin prinsipləri Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 22 fevral tarixli 41 saylı qərarı ilə təsdiq edilən «Ətraf mühitin mühafızəsi üzrə dövlət fondu haqqmda» (bundan sonra - fond) Əsasnamə «Ətraf mühitin mühafızəsi haqqında» Azərbaycan Respublikasmm Qanununa uyğun olaraq hazırlanmışdır. Fondun yaradılmasmda əsas məqsəd ətraf mühitin mühafizəsində təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsi, ona vurulan zərərin aradan qaldırılması, ekoloji cəhətdən səmərəli yeni layihə texnologiyalarının işlənilməsi, tətbiqi, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması, təbiəti mühafızənin iqtisadi stimullaşdırma məsələlərinin həllini təmin etməkdən, habelə ətraf mühitin mühafızəsi sahəsində digər tədbirlərin maliyyələşdirilməsindən ibarətdir. Fond aşağıdakıların hesabma formalaşır: - ətraf mühitin mühafizəsi haqqında qanuvericiliyin pozulmasına görə alınan cərimələrin; - təbiətdən istifadəyə görə öədəmələrin; - qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada müsadirə edilən ovçuluq və balıqçılıq alətlərinin, qeyri-qanuni əldə edi-lən məhsullann satışından daxil olan vəsaitlərin; - dövlət, qeyri-dövlət təhkilatlarmdan, fıziki və hüquqi şəxslər tərəfındən könüllü olaraq ödənilən ianələrin; - Azərbaycan Respublikasımn qanunvericiliyinə zidd olmayan başqa daxilolmaların. Fondun vəsaiti Maliyyə Nazirliyinin Mərkəzi Xəzinədarlığında toplanır və Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|