quruluşu haqqmda» Qanununun (1998) tələblərinə uyğun olaraq həyata keçirilir.
Qanunvericiliyə görə dövlət torpaq kadastrı - torpaq isti-fadəçiliyinin dövlət
qeydiyyatı, torpaqların kəmiyyət və keyfiyyətcə uçotu, bonitirovkası və iqtisadi
qiymətləndirilməsi üzrə məlumatların məcmusudur.
Torpaq kadastrınm məlumatlarından torpaq ehtiyatlarının istifadəsi və
mühafızəsi sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində istifadə olunur,
xüsusilə,
torpaqların
səmərəli
istifadəsində,
münbitliyinin
artırılmasında,
qorunmasında, digər torpaq mühafızəsi tədbirlərinə dair kompleks dövlət
proqramlarmın hazırlanmasında və yerinə yetirilməsində, yer quru-luşu layihələrinin
və sxemlərinin hazırlanmasında, şəhərsalma, meşəsalma, tikinti, meliorasiya və
irriqasiya işlərinin layihələşdirilməsində və aparılmasında, torpaq münasibətlərinin
tənzimlənməsində, torpaqlarm normativ qiymətlərinin müəyyənləşdirilməsində,
torpaq reyestrinin tərtibində, torpaq bazarının formalaşdırılmasmda, torpaq vergisi
dərəcələrinin, torpaq icarəsi haqqınm müəyyənləşdirilməsində və tətbiqində, torpaq
informasiya sisteminin və məlumat bankının yaradılmasında, torpaqların istifadəsində
və mühafızəsində dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsində.
Dövlət torpaq kadastrı işlərini «Dövlət torpaq kadastrı, torpaqlarm monitorinqi
və yerquruluşu haqqında» Qanunun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 12 mart 1999-cu il, 113 saylı fərmanma görə Azərbaycan
Respublikasının Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi həyata keçirir.
Dövlət su kadastrı Azərbaycan Respublikasının Su Məcəlləsinə (1997) uyğun
olaraq həyata keçirilir. j
Dövlət su kadastrı su obyektləri, su ehtiyatları, su obyektlərindən istifadə və su
obyektləri istifadəçiləri barədə məlumatlarm məcmusu olub, Azərbaycan
Respublikasında vahid sistem üzrə aparılır və suların dövlət uçotu məlumatlarına
ə
saslanır (maddə 26). i
Dövlət su kadastrınm məlumatlarmdan dövlət proqramla-rmm hazırlanması, su
obyektlərinin mühafızəsi və ondan istifadə qaydalarmm, sudan istifadə limitlərinin
müəyyənləşdirilməsi, su obyektlərindən istifadə ilə əlaqədar ödəmələr və su
obyektlərinə vurulmuş zərərin ödənilməsi və s. məsələlərdə geniş istifadə olunur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Su Məcəlləsinin tətbiq edilməsi barədə
13 mart 1998-ci il tarixli Fərmanına görə su kadastrını Meliorasiya və Su Təsərrüfatı
Komitəsi və j Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi həyata keçirir.
Faydah qazıntı yataqlarının kadastrı - «Yerin təki haqqında» Azərbaycan
Respublikası Qanununa (1998) uyğun olaraq həyata keçirilir.
Qanuna görə faydalı qazıntılar - yer qabığının maddi istehsal sahəsində istifadə
edilən təbii mineral törəmələrdir. Faydalı qazıntı yataqlarının və təzahürlərinin dövlət
kadastrı, hər bir yataq üzrə əsas və yanaşı faydalı qazmtı ehtiyatlarının kəmiyyəti və
keyfıyyətini, onlarda olan komponentlərin miqdarını, yataqların işlənməsini
dağ-mədən-texniki,
hidrogeoloji,
ekoloji
şə
raitini
və
geoloji
iqtisadi
qiymətləndirilməsini səciyyələndirən məlumatları, eləcə də hər bir faydalı qazıntı
tə-zahürünə dair məlumatları özündə birləşdirməlidir (maddə 33).
Faydalı qazıntı yataqlarının kompleks istifadəsi ilə əlaqədar infrastrukturun
səmərəli inkişafı və yerləşdirilməsinə şərait yaradır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin «Yerin təki haqqında» Qanunun tətbiq
edilməsi barədə 27 aprel 1998-ci il ta-rixli Fərmanına görə, faydalı qazmtı
yataqlarınm kadastrmı Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi aparır.
Dövlət meşə kadastrı Azərbaycan Respublikasmm Meşə Məcəlləsinin (1997)
müddəalarma uyğun olaraq aparılır. Meşələrin dövlət kadastrı meşə fondunun
qeydiyyatı,
onun
ekoloji,
iqtisadi,
kəmiyyət
və
keyfıyyət
cəhətdən
qiymətləndirilməsidir.
Dövlət meşə kadastrı meşə təsərrüfatının idarə edilməsində, onun təşkilində və
meşə fondundan istifadə ilə əlaqədar olmayan məqsədlər üçün meşə torpaqlarmm
qeyri-meşə torpaqlarına keçirilməsində və meşə fondu torpaqlarının geri ahnmasında,
meşə fondundan istifadə üçün ödəmələrin miqdarının müəyyən edilməsində, meşə
istifadəçilərinin və meşə təsərrüfatı işləri aparan şəxslərin təsərrüfat fəaliyyətinin
qiy-mətləndirilməsində istifadə olunur (maddə 39).
Meşə Məcəlləsinin tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 23 may 2001-ci il tarixli Fərmanma görə dövlət meşə kadastrını
Azərbaycan Respublikasmın Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi həyata keçirir.
«Balıqçılıq haqqmda» Azərbaycan Respublikası Qanununun (1998) 27-ci
maddəsinə uyğun olaraq balıq ehtiyatlarının reyestri həyata keçirilir.
Bu qanunun tətbiq olunması barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23
may 2001-ci il tarixli Fərmanına görə balıq ehtiyatlarmın reyestrini Ekologiya və
Təbii Sərvətlər Nazirliyi həyata keçirir.
Qüvvədə olan qanunvericiliyə görə hazırda təbiətin mühafizəsi aşağıdakı
mənbələrdən maliyyələşdirilir: dövlət büdcəsindən, büdcədənkənar ekoloji
fondlardan, müəssisə, idarə və təşkilatların hesabından.
Son zamanlar dövlət büdcəsindən ayırmalarla yanaşı büdcədənkənar ekoloji
fondlar daha çox ekoloji xərcləri ödənilməsinə sərf edilir. Bu fondların ayırdığı
vəsaitlərin əksəriyyəti şəhər və rayonların payına düşür. Eyni zamanda, təbii
ehtiyatlardan istifadənin pullu olması ekoloji problemlərin həllinə yönəldilən
vəsaitlərin miqdarınm artmasma təkan verir. Təbii ehtiyatlardan istifadənin pullu
olması ölkənin bazar iqtisadiyyatına keçməsi ilə ortaya çıxmış və üç əsas məqsədə
xidmət edir:
1)
istehlakçının təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə marağmın artmasına;
2)
təbii sərvətlərin bərpası və mühafızəsi üçün maddi maraqlarm yaranmasına;
3)
təbii ehtiyatların bərpası və yenidən hasil olunması üçün əlavə vasitələrin
yaranmasma.
«Ətraf mühitin mühafızəsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununa görə
ə
traf mühitin çirkləndirilməsinə və təbii ehtiyatlardan istifadəyə görə ödənişlər
nəzərdə tutulmuşdur. Bu zaman ətraf mühitin müəyyən edilmiş limitlərdən artıq
çirkləndirilməsinə göre cərimələrin qaydası və məbləğinin də qanunvericiliklə
müəyyən olunduğu göstərilmişdir (maddə 24).
Qanunvericiliyə görə təbii ehtiyatlardan istifadəyə görə aşağıdakı ödəmə növləri
vardır: təbii ehtiyatlardan istifadə hüququna görə, istifadəyə görə, normadan artıq
istifadəyə görə, təkrar (yenidən) hasilata görə.
Təbii ehtiyatlardan istifadəyə görə aşağıdakı hallarda haqq ödənilməsi
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuşdur:
-
torpaqdan istifadəyə görə (torpaq vergisi, icarə haqqı);
Dostları ilə paylaş: |