226
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Öğretmen Adaylarının Mesleki Yönelim Ve Kariyer Geliştirme Arzuları
Dr. Öğr. Üyesi Sevilay YILDIZ
Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü
sevil_yil@yahoo.com
Doç. Dr. Kaya YILDIZ
Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü
kaya_yildiz@hotmail.com
Öğretim Görevlisi SİBEL
Öğretim Görevlisi Sibel İnci
Kocaeli üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu
incisibel@yahoo.com
ÖZET
OECD üyesi olan birçok ülkede, öğretmenlerin ortalama %40’ının meslek yaşamlarına başladıktan üç
veya beş yıl sonra farklı kariyer alanlarına yönelmeleri; Türkiye’de de, öğretmenlerin hizmet içi eğitim
programlarından yararlanma oranlarının oldukça düşük olması, öğretmen adaylarının/ öğretmenlerin, mesleki
yönelim ve kariyer geliştirme arzularının incelenmesinin önemli olduğunu gösteren göstergelerdendir. Bu
bağlamda bu çalışmanın amacı Eğitim Fakültesi son sınıf öğrencilerinin mesleki yönelim ve kariyer geliştirme
arzularını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın soruları şu şekilde belirlenmiştir: Eğitim Fakültesi
son sınıf öğrencilerinin mesleki yönelim ve kariyer geliştirme arzuları ne düzeydedir? 2. Eğitim Fakültesi son sınıf
öğrencilerinin mesleki yönelim ve kariyer geliştirme arzuları cinsiyet ve akademik ortalama değişkenlerine göre
istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar göstermekte midir? Bu araştırma betimsel araştırma niteliğinde
tasarlanmış yöntemini de tarama yöntemi oluşturmuştur. Ayrıca bu araştırmada, tarama araştırma türlerinden
kesitsel tarama kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında amaçlı-kolay
ulaşılabilir örnekleme ile belirlenmiş; çalışma grubunu Bolu Eğitim fakültesinin farklı bölümlerinde öğrenim
gören toplam 502 son sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Watt ve Richardson
(2007) tarafından geliştirilen ve Eren ve Tezel (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan “Mesleki Yönelim ve Kariyer
Geliştirme Arzuları Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulamalardan önce araştırmacılar tarafından öğrencilere
araştırmanın amacı ve ölçme araçlarına verilecek tepkilere ilişkin detaylı açıklamalar yapılmış ve araştırmaya
katılımın gönüllülük ilkesine dayalı olduğu söylenmiştir. Araştırma sorularının cevaplanmasından önce, ölçek
verilerinin normal dağılıp dağılmadığına ilişkin analizler yapılmış; ölçek ve ölçeğe ilişkin alt boyutlardaki
puanların normallik sınamasında Çarpıklık (Skewness) katsayısı kullanılmıştır. Puanların normallik koşullarını
karşıladığına kanaat getirildikten sonra analizlerde parametrik test istatistikleri kullanılmıştır. Araştırmanın
sorularına cevap bulabilmek amacı ile ölçme aracı ile toplanan verilerin analizinde SPSS 17.0 (Statistical Packet
for Social Sciences) paket programından yararlanılmıştır. Araştırmada betimsel istatistik yöntemlerinden (f)
frekans , (%) yüzde ve ( X ) aritmetik ortalama analizleri yapılmış, cinsiyet değişkenine ilişkin farklılıkları
belirlemek amacı ile t-testi; akademik ortalamaya ilişkin farklılıkları belirlemek amacı ile ANOVA testlerinden
yararlanılmıştır. Çoklu karşılaştırmalar yapılırken farklılıkların yönünü belirlemek amacı ile Post Hoc
Testlerinden “Scheffe Testi”nden yararlanılmıştır. Ulaşılan verilerin analizleri sonucu elde edilen sonuçlar
tablolaştırılarak yorumlanmış, bağımsız değişkenler arasındaki farklılık da α = .05 düzeyinde test edilmiştir.
Araştırmada öğrencilerin mesleki yönelim ve kariyer geliştirme arzularına ilişkin algıları “düşük” düzeyde olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin mesleki yönelim ve kariyer geliştirme arzularına ilişkin algılarında cinsiyet
ve akademik ortalama değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Mesleki Yönelim, Kariyer Geliştirme Arzusu, Öğretmen Adayı.
227
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Özel Gereksinimli Öğrencilere, Aileleri Tarafından Sunulan Matematik Kavram
Öğretiminin Etkililiği
Gülcan BOYRAZ
Giriş
Kavram, tüm bireylerde ortak tepkiyi meydana getiren uyaranlar bütünü olarak tanımlanmaktadır
(Özyürek, 1986). Ülkemizde ve yurtdışında da, özel gereksinimli öğrencilere kavramları farklı yöntemlerle
öğretmeyi öneren çalışmalar mevcuttur. Kavram öğretiminde önerilen yöntemlerden biri olan doğrudan öğretim
modeli, özellikle gelişimsel olarak risk altındaki öğrenciler için bilişsel becerilerin kazandırılması amacıyla
geliştirilmiş, daha çok öğretmen merkezli öğretim modellerinden biridir (Altunay, 2008; Clowes, 2001; Russell,
2003; Tobin, 2003; Tuncer & Altunay, 2004). Özel gereksinimli öğrencilerin ailelerinin, çocuklarının eğitim
sürecine aktif bir biçimde katılımı, öğrencilerin bilişsel gelişimi açısından önemli bir rol oynamaktadır.
Literatürdeki çalışmalarda, Aile eğitimlerinin özel gerksinimli öğrencilerin eğitimlerine birincil düzeyde etkide
bulunan, önemli desteklerden biri olduğu vurgusu yapılmaktadır (Tavil & Karasu, 2013). Ailelerin, özel
gereksinimli çocuğunun eğitimine aktif ve düzenli olarak katılımı, ancak sistematik olarak sunulan aile eğitim
programları ile mümkün olacaktır (Tavil, 2005, Boyraz, 2015). Bugüne kadar yapılan araştırmalarda, ebeveynleri
çocuğun eğitim sürecine aktif biçimde katmayan bir eğitim programı ile hedeflenen düzeye ulaşmanın zor olduğu
belirtilmektedir. Bu araştırma sonuçlarının da katkısı ile, aile eğitimi konusuna verilen önem giderek artmaktadır
(Aksoy ve Diğ., 1995; Varol, 2005; Can-Toprakçı, 2006; Diler -Sönmez, 2008; Berbercan, 2010, Boyraz, 2015).
Yurtdışında örnekleri olsa da, ülkemizde hem özel eğitime gereksinim duyan (görme yetersizliği olan) öğrencilere
kavram öğretilirken doğrudan öğretim modeli ile desenlenen bir eğitim planının kullanıldığı hem de sürecin aileler
tarafından yönetildiği çalışma sayısı çok sınırlıdır. Bu nedenle, bu araştırmanın görme yetersizliği olan
öğrencilere kavram öğretiminin kendi ebeveynleri/aileleri tarafından sunulması bakımından önemli olduğu
düşünülmekte ve etkili kavram öğretiminin gerçekleştirilebilmesi için gerekli öğretimsel düzenlemelere ışık
tutacağı umulmaktadır.
Yöntem
Bu çalışma, görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilere, aileleri tarafından doğrudan öğretim
modeline göre yapılan sununun matematik kavramlarını kazanmalarında ve öğrencilerin edindiği kazanımlarını
sürdürmelerindeki etkililiğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya, Mersin ilinde(Türkiye) özel bir özel
eğitim kurumuna devam eden görme yetersizliği olan üç öğrenci ve üç anne katılmıştır.
Bu çalışmanın bağımlı değişkeni; görme yetersizliği olan öğrencilerin aileleri tarafından
kendilerine öğretilen aynı zorluk düzeyinde olsa da, işlev bakımından birbirinden bağımsız kavramların
amaçlarını gerçekleştirme düzeyleridir. Bu çalışmanın bağımsız değişkeni ise, doğrudan öğretim modeline göre
sunulan Aile Eğitimi Programı ile yapılan kavram öğretimidir. Bu çalışmada, tek denekli deneysel desenlerden
biri olan davranışlar arası çoklu yoklama deseni kullanılmıştır. Verileri toplamak amacıyla araştırmacı
tarafından, belirlenen kavramlara ilişkin ölçüt bağımlı ölçü araçları geliştirilmiştir. Öğretimin, öğrencilerin
edinimini gerçekleştirdikleri kavramları sürdürmedeki etkililiğini belirlemek amacı ile 14. Gün, 28. Gün ve 42.
Gün izleme verileri, araştırmanın tüm aşamaları kameraya kaydedilerek, toplanmıştır.
Bulgular ve Yorumlar
Çalışmada, öğrencilerin kavramları edinme ve sürdürme performansları incelenmiştir.
Öğrencilerin matematik kavramlarına ilişkin başlama ve yoklama oturumlarında, herhangi bir amaç
gerçekleştirmedikleri belirlenmiştir. Ailelerin öğretimi gerçekleştirmesiyle birlikte amaçları gerçekleştirme
düzeyleri %100 ölçüte ulaşılmıştır. Öğrencilerin izleme oturumlarından elde edilen verilere göre, aileler
tarafından yapılan öğretimlerin aradan zaman geçtikten sonra da öğrencilerin edindikleri kavramları,
sürdürmelerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretim uygulamalarına yönelik, sorulan sosyal geçerlik
sorularında ailelerin ve çocukların hepsi katıldıkları uygulamadan verim aldıklarını ve eğlendiklerini
belirtmişlerdir.
Anahtar kelimeler: Matematik kavram öğretimi, doğrudan öğretim modeli, aile eğitimi,
Dostları ilə paylaş: |