Microsoft Word Yusifəli-kitab doc
Yüklə 255,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu 138 na cavab verir və hər iki xalq arasında inkişaf etməkdə olan doğ- malıq münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsinə xidmət gös- tərməkdədir. İki qardaş ölkənin ümumi beynəlxalq münasibətləri sistemində yaranmış turizm əlaqələri də həmin istiqamətdə ciddi rol oynamaqdadır. Bu baxımdan iki ölkə arasında mövcud əla- qələ rin nunda t ə Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində (1991-2005-ci illər) 139 çarter reysi ilə həyata keçirilmişdi [1, v.19]. Onun ardınca 1991- ci ildə “Azintur” turist şirkəti və Türkiyənin “Duru” turist şirkəti birgə altı çarter reysi ilə turist mübadiləsi həyata keçirmişdi [2, v.29]. Beləliklə, Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə arasında ilk beynəlxalq turizm əlaqələri yuxarıda qeyd olunan təşkilatlar vasitəsi ilə başlanmışdır. 1991-ci ildə çarter reysləri ilə Azərbay- can Respublikasına Türkiyədən 1050 turist gəlmiş, bir o qədər də Azərbaycandan Türkiyəyə turist getmişdir [53, “Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında beynəlxalq tu- rizm əlaqələri”]. Həmin ildə Azərbaycanla Türkiyə arasında tu- rizm sahəsində olan əlaqələr bazar iqtisadiyyatına müvafiq qay- dalar əsasında həyata keçirilirdi. 1991-2005-ci illərdə Azərbay- can Respublikası və Türkiyə arasında beynəlxalq turizm əlaqələ- ri müxtəlif formada və növdə həyata keçirilmişdi. Məsələn, 1991-1992-ci illərdə Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə ara- sında həmin əlaqələrdə əsas yeri etnik turizm təşkil etmişdi. Uzun illərdən bəri öz qohum-əqrəbalarından ayrı düşən insanlar öz yaxınlarına qovuşmaq üçün Türkiyədən Azərbaycana və əksi- nə turist səfərlərinə gedirdilər. Bu səyahətlər qarşılıqlı xarakter daşıdığından yeni turist əlaqələri üçün zəmin hazırlayırdı. Belə turizm növlərindən biri də “Shop turizm”, yəni ticarət turizmi olmuşdu. Turizmin bu növü həm Azərbaycan, həm də Türkiyə üçün əlverişli turizm formalarından idi. Belə ki, SSRİ-nin süqu- tu dövründə nəinki Azərbaycanda, bütövlükdə SSRİ məkanında iqtisadiyyatın dağılması bazarlarda hədsiz boşluğa səbəb olmuş- dur ki, bunu da Türkiyənin inkişaf etməkdə olan yüngül sənaye- si öz məhsulları ilə doldura bilərdi. Bu səbəbdən də ticarət turiz- mi hər iki ölkə arasında 1991-1992-ci illərdə yeganə forma kimi inkişaf etmişdi. İki ölkə arasında beynəlxalq turizm əlaqələrinin başqa formalara keçməsinə ehtiyac olmasına baxmayaraq sepa- ratizm, erməni terrorizmi, işğalçı Ermənistan və müstəqil Azər- baycan Respublikası arasında gedən müharibə nəticəsində ərazi itkisi Azərbaycanda turizmin digər sahələrinin inkişafına maneə olmuşdu. Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, Azərbaycan Res- Həsənov Yusifəli Lətif oğlu 140 publikası ilə Türkiyə arasında bu istiqamətdə əlaqələr iki dövlə- tin turizm strukturları arasında davam etmişdi. Demək lazımdır ki, bu əlaqələr elə-belə, əsassız olmamışdı. Onların inkişafına iki ölkə arasında 1992-2005-ci illərdə imza- lanmış protokollar, sazişlər və digər sənədlər ciddi təsir göstər- mişdi. Belə ki, həmin illərdə hər iki ölkə arasında əməkdaşlığın inkişafına yönəlmiş 119 müxtəlif beynəlxalq sənəd imzalanmış- dı. Şübhəsiz ki, həmin sənədlərdə iki ölkə arasında ictimai həya- tın başqa sahələrində olan əməkdaşlığın inkişafı il ci Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində (1991-2005-ci illər) 141 dorunun inkişafı sazişi turizm sahəsində də yenidən oyanışa sə- bəb oldu [153, s.213]. Bu istiqamətdə əldə olunan imkanlar Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin məzmununa öz təsirini göstər- mişdir. 9 fevral 1994-cü ildə prezident H.Ə.Əliyev tərəfindən Ankarada Azərbaycan və Türkiyə arasında elmi-texniki, sosial, mədəni və iqtisadi sahələrdə əməkdaşlıq haqqında saziş imza- lanmışdır. Bu müqavilə ölkələr arasında yuxarıda göstərilən sa- hələrdəki əlaqələrdə baza rolunu oynamaqla yanaşı, intensiv beynəlxalq turizm əlaqələrinin inkişafını da təmin etmişdir [153, s.213]. Nəticədə 1994-cü ildə Azərbaycana gəlmiş turistlərin sa- yına nəzər saldıqda görünür ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında turist axını İrandan sonra ikinci yerdə durmuşdur ki, bunun da əsasını ticarət turizmi təşkil etmişdir [2, v.34]. Göstərilən illərdə Azərbaycan ilə Türkiyə arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq həm də QDİƏT çərçivəsində həyata keçirilmişdir və keçirilir. Bu istiqamətdə QDİƏT tərkibində yaradılmış işçi qrupunun rolu az olmamışdı. QDİƏT-nin turizm üzrə işçi qrupunun ilk iclası Azərbaycan nümayəndələrinin iştirakı ilə 25-27 oktyabr 1994-cü ildə İzmirdə keçirilmişdir [53, “Azərbaycan Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında beynəlxalq turizm əlaqələri”]. QDİƏT-nin turizm üzrə ikinci işçi iclası 20-21 noyabr 1997-ci ildə Rumıniyada, üçüncü iclası 23-24 iyun 1998-ci ildə Sofiyada keçirilmişdir. Bu iclaslarda Azərbaycanın turizm potensialı yük- sək qiymətləndirilmişdi. Azərbaycan da Türkiyə kimi ÜTT və UNESCO-nun “İpək yolu” layihəsinin üzvüdür. “İpək Yo- lu“ marşrutunun öyrənilməsində Türkiyənin çoxillik təcrübəsi onun turizm infrastrukturunun inkişafına imkan vermiş və tarixi abidələrin bərpası nəticəsində turist axını artmışdı. Türkiyə ilə bu təşkilatlarda birgə iştirak və onun təcrübəsindən istifadə iki ölkə arasında turizm sahəsində müqaviləyə uyğun olaraq Azər- baycana turist cəlbi üçün imkanlar açmışdı. Bu yolla 1991-2001- ci illər ərzində Azərbaycandan Türkiyəyə gedən turistlər Türki- yədən Azərbaycana gələn turistlərə nisbətən çoxluq təşkil etmiş- di [2, v.14-27]. Buna baxmayaraq, 1995-ci ildə Azərbaycan və Yüklə 255,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|