Microsoft Word zeytun-v-zeytun-ya-a doc
Yüklə 1,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Final” və “Zeytun ba ğları”
__________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov
95 olunan Final zeytun yağı təbii və rafinə zeytun yağının qarışığıdır və standartın bütün tələblərinə tam uyğundur. Rafinasiya sexində dünyada ən aparıcı texnologiyaya sahib olan Desmet şirkətinin avadanlığı quraşdırılıb. Duru yağların istehsalında isə Fransanın Sidel və taliyanın Procomac şirkətlərinin ən son istehsalı olan avadanlıqlardan istifadə olunur. Duru bitki yağlarını mumlardan təmizləmək üçün çox müasir texnologiya olan
prosesi tətbiq edilir. stehsal olunan məhsulların keyfiyyətini artıran və onu daim ön plana çəkən müəssisənin məhsulları çox sayda mükafatlara və sertifikatlara layiq görülüb. 1999-cu ildə Çin Xalq Respublikasının Kunmin şəhərində “Bəşəriyyət və Təbiət 21-ci əsrin astanasında” şüarı ilə keçirilən “Ekspo-99” Beynəlxalq sərgisində nümayiş etdirdiyi keyfiyyətli məhsulların istehsalına görə завод Azərbaycan Respublikasının Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyinin diplomu ilə təltif edildi. 2002-ci ildə Moskva şə hərində keçirilən “21-ci əsrdə Soya və Soya Məhsulları” Beynəlxalq ixtisaslaşdırılmış sərgisində “Teksun” və “Soya sun” yağları qızıl medal və diplomlara layiq görüldülər. Həmçinin, müəssisə məhsullarının qablaşdırılması dizaynına görə gümüş medal və diplom ilə təltif edildi. Тə dqiqatlar nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, müəssisədə istehsal olunan bütün yağların keyfiyyəti Beynəlxalq Standart TS-EN- SO-9000 (sertifikat № KG 1370/00) tələblərinə uyğundur, ekoloji cəhətdən təmiz, zərərsiz, xolesterinsiz və fizioloji cəhətdən qidalı yeyinti məhsuludur. Çünki bu yağların hazırlanmasında ən müasir yağ istehsalı texnologiyasına, istehsalın bütün mərhələlərində sanitar-gigiyenik qaydalara ciddi əməl olunur, məhsulun qablaşdırılması, markalanması və saxlanılması şəraiti keyfiyyətin qorunmasına xidmət edir.
96 Müəssisənin məhsulları dünyanın 10-dan çox ölkəsinə ixrac olunur. Бизим ясас мягсядимиз “Bakы Qida və Yağ Fabriki” MMC тяряфиндян истещсал олунан зейтун йаьынын кейфиййятини вя еколоъи тямизлийини юйрянмякдир. Ə sas tədqiqat obyekti kimi qurumayan bitki yağları qrupuna aid olan “R V ERA” tipli “Final” və “Zeytun bağları” markalı zeytun yağları götürülmüşdür. Bu yağlar tərkibinə, bioloji dəyərliliyinə və pəhrizi əhəmiyyətinə görə bitki yağları içərisində birinci yeri tutur.
Zeytun yağı Yunanıstan, spaniya və taliyada qədimdən milli ərzaq məhsulu və Aralıq dənizi sahilləri ölkələrində pəhriz qidası hesab edilir. Zeytun yağı xristian və yəhudi kilsələrinin, eləcə də müsəlman məscidlərinin işıqlandırılmasında qədimdən istifadə olunmuşdur. XIX ə srin sonlarına qədər Rusiyada yüksək keyfiyyətli zeytun yağı provans yağı, aşağı keyfiyyətli yağ isə taxta yağı adlanmışdır. Yabanı halda zeytun bitkisi Aralıq dənizinin ş imal- şərq hissəsində, o cümlədən kiçik Asiyada yetişir. Zeytun bitkisinin mədəni sortlarının yayıldığı vaxt və yer hələ qədimdən müxtəlif ölkələrin alimlərinin mübahisəsi olmuşdur. Lakin o da dəqiq məlumdur ki, zeytun yağı Munoy mədəniyyətinin zənginliyinə və firavanlığına xidmət etmişdir. Qazıntılar zamanı tapılan zeytun yağı üçün qablar eramızdan 4 min il əvvəllərin tarixinə aid edilir. Qədim Misirdə zeytun yağı eramızdan 3 min il ə vvəl qida məqsədləri və sabun bişirmək, eləcə də yağla __________________________________________Əhməd-Cabir Əhmədov
97 işlənən lampalar üçün istifadə olunmuşdur. Eramızdan ə vvəl 8- ci əsrdə finikiyalılar Karfaqendən zeytunu spaniyaya, qədim yunanlar isə taliyaya aparmışlar. Zeytunun latınca adı (Oleum) da qədim yunan sözündən (έλαιον) götürülmüşdür. Qiymətli dərman bitkisi olan zeytunun hansı ölkədən yayılması haqqında iki fikir mövcuddur. Onlardan birinə görə müdriklik və zəhmət lahəsi Afina Attikaya sahib olmaq üçün Poseydonla mübahisədə hirslənərək öz nizəsini qayaya sancmış və nizə möcüzəli ağaca çevrilmişdir. Göründüyü kimi, bu fikirdə zeytunun vətəninin Yunanıstan olmasına işarə edilir. Digər fikrə görə isə Aralıq dənizi hövzəsi ölkələri – Suriya, Cənubi Antaliya və s. zeytun bitkisinin vətəni hesab olunur. Bu mənbələrə əsasən zeytun buradan Kiçik Asiyaya, Yunanıstana, Misirə və digər ölkələrə yayılmışdır. Zeytun bitkisinin ömrü 300- 400 ildir. Ə lverişli şəraitdə 1000 il yaşaması məlumdur. 500- dən çox növü var. Hazırda Avropa zeytunu dünyanın əksər tropik və subtropik iqlimə malik ölkələrində, o cümlədən Azərbaycanda becərilir. Sülh və xoşbəxtlik rəmzi hesab olunan bu qiymətli bitkinin Abşeronda plantasiyaları salınmışdır. Zeytun yağının istehsalına görə taliya, spaniya və Yunanıstan birinci üç yeri tutur. 2010- cu ildə dünyada istehsal olunan zeytun yağının 40%- dən çoxu spaniyanın, əsasən də Andalusiya əyalətinin payına düşürdü. taliya istehsal etdiyi zeytun yağının çox hissəsini özü istehlak edir. Yunanıstanda adambaşına ildə 20 litrdən çox zeytun yağı istehlak edilir. 2004- cü ilin məlumatına görə zeytun yağının istehsalının statistikası 3.1. saylı cədvəldə verilmişdir.
98 Cədvəl 3.1. Dünya üzrə zeytun yağı istehsalı (2004- cü il). S/s
Ölkələr stehsalı (min ton)
S/s Ölkələr
stehsalı (min
ton) 1 spaniya 4.556 11 Əlcəzair 170 2
3.150 12 Liviya 148 3 Yunanıstan 2.300 13 Argentina 95 4 Türkiyə 1.800 14 ordaniya 85 5 Suriya 950 15 ABŞ
77 6 Mərakeş 470 16 ran
43 7 Tunis 350 17 Peru 38 8 Misir 320 18 Xorvatiya 33 9 Portuqaliya 270 19 Albaniya 30 10 Livan 180
Bir başqa mənbədə isə 2004- cü ildə zeytun yağı istehsal edən əsas ölkələrin xüsusi çəkisi, istehlakın xüsusi çəkisi və adambaşına kiloqramla illik orta istehlakın miqdarı haqqında məlumat verilir. Bunu 3.2. saylı cədvəldən görmək olar. Zeytun ağacı orta hesabla 500 ildən çox ömür sürür. Bəzi ağaclar 1500 ilə qədər yaşayır. rusəlimin Zeytun dağındakı zeytun ağacının 2000- dən çox yaşı var. Tunisdə yaşı 2000- ə çatan, diametri 4 m olan zeytun ağacı qorunub saxlanılır. Bu cür zeytun ağaclarına Kipr və Əlcəzair dövlətlərinin ərazisində də rast gəlmək olur.
Yüklə 1,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|