Ministry of education of azerbaijan republic sumgayit state university

AZƏRBAYCANDA TƏHLÜKƏLİ HİDROMETROLOJİ HADİSƏLƏR VƏ ONLARIN 
TƏSƏRÜFFAT SAHƏLƏRİNƏ TƏSİRİ 
 
Rzazadə T.Y. 
Sumqayıt Dövlət Universiteti 
E-mail:
 
[e-mail]
 
 
Ekstremal meteoroloji hadisələrin irimiqyaslı nəticələri, quraqlıq, daşqın və meşə yanğınlarını əhatə 
edir ki, bu da Azərbaycanın bütün bölgələr miqyasında əhəmiyyətli dərəcədə ziyan vurur (iqtisadi zərər də 
daxil olmaqla). Lakin ümumi fonda ekstremal meteoroloji hadisələrin ziyan problemi bununla 
məhdudlaşmır. Tezisdə həmçinin dağlıq ərazilərdə sel, uçqun təhlükəsi və bütün bunların insanların həyat 
fəaliyyətinə, iqtisadiyyata olan təsir məsələlərinə də baxılmışdır.
Azərbaycanda böyük iqtisadi ziyana 
daşqınlar (sellər), qasırğalar, külək, leysan, dolu səbəb olur. 
Dağıdıcı Hidrometeoroloji hadisələr bütün dunyada olduğu kimi, Respublikamızın təsərrüfatında da 
böyük problemlər yaradır. Dağıdıcı Hidrometeoroloji hadisələrin bas verməsi nəticəsində hər il ölkəmizin 
iqtisadiyyatına orta hesabla 30-50 mln. dollar (ekstermal illərdə isə 50-200 mln.dollar) miqdarında zərər 
dəyir və bəzən insan tələfatına da səbəb olur. İqlim dəyişmələrinin təsiri nəticəsində son 10 ildə təhlükəli 
hidrometeoroloji hadisələrin təkrarlanmasının artması müəyyənləşdirilmişdir, belə ki, yalnız dasqınlar 
nəticəsində respublikamızın iqtisadiyyatına təqribən 1,6 milyard manat ziyan dəymisdir ki, bunun da 66,8 %-
i 2010-cu ildə baş verən daşqınların payına düşür. Ən çox sel hadisələri Respublikanın Şəki-Zaqatala və 
Naxçıvanın yüksək dağlıq ərazilərində baş verir. Respublika ərazisində yaranan sellərin 85-87%-i yağış 
suları hesabına formalaşır. Son illərdə respublikamızda baş verən sellərin statistik təhlili göstərir ki, onların 
70.8%-i cənub yamaclarda müşahidə edilir. Bu yamacda sellərin maksimum sayı (31.2%) may ayının payına 
düşür. 

---