“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

likvidlik
(liquidity) 
o‘ziga xos xarakterga ega. Aktivning likvidlik darajasi uni pulga konvertatsiya 
qilinish jarayonining oddiyligi, xarajatlari
va tezligiga bog‘liq holda aniqlanadi. 
Aksiya – bu firma 
mulkdorlari
tomonidan uning aktivlari qismiga 
qo‘yiladigan talabdir. Korporatsiya kapitali ulushiga egalik qilishdan dalolat 
beradigan qimmatli qog‘ozlar AQShda 
oddiy aksiyalar
(common stocks), Buyuk 
Britaniyada 
aksiyalar 
(shares) deb ataladi. Aksiyani sotib olish va sotish 
fond 
bozorida (stock market)
amalga oshiriladi. Har bir oddiy aksiya boshqa 
aksiyadorlar bilan firmaning mulkidagi qismda (yoki ulushda) baravarligini 
bildiradi. 
52
«Integratsiya» lotincha «integratio» - tiklash, qaytadan boshlash, to‘ldirish. 1. Ayrim qismlarning, 
elementlarning bog‘liqlik holatini, ularni qo‘shib birlashtirishni ifodalovchi tushuncha. 2. Yaqinlashish va o‘zaro 
bog‘lanish jarayoni. 3. Ikki yoki undan ortiq davlatlarning iqtisodiyotini o‘zaro muvofiqlashtirish va birlashtirish. 
Qarang: o‘sha manba. J.II. - B.216. 
Moliyaviy bozorlar 
Pul 
bozori 
Kapital bozori 
Fond 
bozori 
Valyuta 
bozori

---

55 
Oddiy vaziyatlarda har bir aksiyaga bir xil miqdordagi foyda va 
korporatsiyani boshqarish masalalari bo‘yicha qaror qabul qilish uchun bitta ovoz 
berish huquqi to‘g‘ri keladi. Biroq, ayrim korporatsiyalar muomalaga oddiy 
aksiyalarning ikki toifasini chiqaradilar. Ulardan biri aksiyadorga ovoz berish 
huquqini beradi, boshqasi esa bermaydi.
Oddiy aksiyalar korporatsiya aktivlariga 
qoldiq talablarni
(residual claim) 
ifodalaydi. Bunday aksiya egalari firmaning, u tomonidan barcha qolgan moliyaviy 
majburiyatlarni bajarganidan so‘ng qolgan istalgan aktivlariga huquqi bor. 
Masalan, agar firma biznesni to‘xtatishga qaror qilsa va o‘zining barcha aktivlarini 
sotayotgan bo‘lsa, u holda oddiy aksiya-larga egalik qiluvchi barcha aksiyadorlar, 
barcha kreditorlarga tegishli bo‘lgan summalar to‘lab bo‘lingandan keyin nima 
qolsa (yoki nimadir qolsa) hammasini o‘zaro bo‘lishib oladilar. 
Oddiy aksiyalar unga egalik qiluvchining