Monetarizm konsepsiyasi Zamonaviy monetarizmning asosiy qoidalari Irving Fisherning ayirboshlash tenglamasi M. Fridmenning «pul qoidasi»

Jon Kennet Gelbreyt
(1909-2006 yy.)
asosiy nazariyalari
J.K.Gelbreyt nazariyasidagi asosiy tomonlar quyidagicha tavsiflanadi:
texnostruktura deganda, yirik korporatsiyalarning normal ishlashini ta’minlovchi olimlarni, konstruktorlarni, yuqori malakali mutaxassislarni, texnologlarni, menejerlarni o‘z ichiga oluvchi muayyan jamiyat qatlamlari tushuniladi; korporatsiyalarda real hokimiyat mulkdorlar qo‘lida emas, balki texnostruktura qo‘lida bo‘ladi;
texnostruktura korporatsiya ishini bir necha yil oldinga rejalashtirishga majbur, bu esa oldindan boshqa firmalar bilan kontrakt tuzish imkonini beradi;
yakka tadbirkor va erkin raqobat amal qiladigan stixiyali bozor o’tmishga qaytdi, darsliklarda uchraydi, hozirgi zamon g‘arb iqtisodiyoti esa reja asosida texnostruktura tomonidan boshqarilib turiladi;
texnostrukturaning asosiy maqsadi alohida tadbirkornikidan farq qiladi: uni kapitaldan keladigan foydani maksimallashtirish kam qiziqtiradi, negaki korporatsiyaning juda katta miqdordagi kapitali har qanday sharoitda katta foyda olib keladi; texnostrukturaning maqsadi – firmaning bozordagi mavqeini mustahkamlash.
shu bugun qabul qilinayotgan qarorlarning kelajakda bajarilishi qanday holatda bo‘lishini aniq tasavvur qilish uchun rejalashtirish barqarorlikni talab qiladi, shu bois erkin raqobat to‘g‘risida gap bo‘lishi mumkin emas;
Uolter Rostou
(1916 yil 7 oktyabrda tug‘ilgan)
U.Rostou jamiyat taraqqiyotini tahlil qilib, uni beshta bosqichga ajratib, o‘rsatib beradi (bunday bosqichlarga ajratishda texnika taraqqiyoti, jamg‘arish normasi, iste’mol darajasi asos qilib olinadi):
An’anaviy jamiyat
O’tkinchi jamiyat
Yuksalish davri
Nyutongacha bo‘lgan fan va texnika hamda qishloq xo‘jaligining ustunligi bilan ifodalanadi.
Iqtisodiy o‘sish uchun shart-sharoitlar yaratilgan bo‘ladi; fan yutuqlari ishlab chiqarishga tatbiq etiladi, banklar paydo bo‘ladi, ishlab chiqarishni investitsiyalash kuchayadi.
(Sanoat inqilobi): eski an’anaviy uklad asosan, tu-gatiladi, iqtisodiy o‘sish normal holat hisoblanadi, ishlab chiqaruvchi sanoatning asosiy tarmoqlari ja-dal rivojlantiriladi, davlat eksportni rag‘batlantiradi.
Yuksalish davri
(Sanoat inqilobi): eski an’anaviy uklad asosan, tu-gatiladi, iqtisodiy o‘sish normal holat hisoblanadi, ishlab chiqaruvchi sanoatning asosiy tarmoqlari ja-dal rivojlantiriladi, davlat eksportni rag‘batlantiradi.
Aholining o‘sishiga qaraganda mahsulot ishlab chiqarishning doimo ortiq bo‘lishi ta’minlanadi, milliy iqtisodiyotning jahon xo‘jaligiga integratsi-yalashuvi kuchayadi, an’anaviy jamiyat batamom tugatiladi.
Uzoq muddat foydalaniladigan iste’mol buyumlari va xizmat ko‘rsatish asosiy ahamiyat kasb etadi. (U AQSh iqtisodiy tizimini ijtimoiy evolyutsiyaning yuqori bosqichi, ommaviy iste’molning yuqori darajasi, barcha boshqa mamlakatlarning kelajakdagi rivoji uchun model deb tasvirlaydi).
Yetuklik bosqichi
Ommaviy iste’mol bosqichi
Neoliberalizm- bu erkin raqobat mexanizmi bilan davlatning iqtisodiyotni tartibga solib turishni birga qo‘shib olib borish zarurligini asoslab berishga qaratilgan iqtisodiy nazariya va xo‘jalik amaliyotidagi zamonaviy yo‘nalishlardan biri.