Morfеmika-morfologiya


ga  oldim – Ukam  uchun



Yüklə 1,59 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə138/148
tarix03.06.2022
ölçüsü1,59 Mb.
#88616
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   148
1.3. hozirgi ozbek adabiy tili morfemika-morfologiya (3)

ga
 oldim – Ukam
 uchun
 oldim. Siyoh
da
 yozdi – Siyoh
 bilan
 yozdi. Telefon
da
 gaplashdi – 
Telefon 
orqali
 gaplashdi. Akamni gapirdi – Akam haqida gapirdi.
Bog„lovchi va uning shakliy ko„rinishlari
. Bog„lovchilar ham ko„makchilar kabi sintaktik alоqa 
vositasi sanalib, ulardan tobe munosabatni ifodalashdan tashqari teng munosabatni ham hosil qilishi 
bilan ajralib turadi. Bog„lovchilar gap bo„laklari, qo„shma gapning sodda gapga teng qismlari 
orasidagi turlicha aloqalarni, grammatik munosabatini ko„rsatadi. Bog„lovchilarning mohiyati, o„zbek
adabiy tilidagi bog„lovchilarning turlari, bu turlarga oid so„zlar tilshunosligimizda kеng o„rganilgan. 
Mavjud adabiyotlarda bog„lovchilarning turlari va bu turlarga qaysi so„zlar mansubligi masalasida
turlicha nuqtayi nazarlar bor, ya‟ni bir ishda bog„lovchi deb berilgan birlik boshqa ishda yuklamalar 
qatoriga kiritiladi, ko„makchi deb berilgan birlik bog„lovchi deb tan olinadi. Bog„lovchilarga oid 
so„zlarning aniq belgilanmaslik sababi ularning lisoniy jihatdan o„rganilmagan-ligida bo„lsa kеrak. 
Bog„lovchilarni ham ko„makchilar singari shakliy jihatdan uch guruh (sof bog„lovchilar, nisbiy 
bog„lovchilar, qo„shimcha-simon bog„lovchilar) ga ajratib o„rganish lоzim. Sof bog„lovchilar guruhiga 
faqat bog„lovchi vazifasida qo„llaniladigan 
va, hamda, yo, yoxud, yoki, ammo, lekin, biroq,
chunki, shuning uchun, agar, ya’ni 
kabi yordamchi so„zlar xos. Qo„shimchasimon bog„-lovchilar 
guruhiga 
-ki (-kim
) va ham bog„lovchi, ham yuklama vazifasida kela oladigan 
-u (-yu), -da, -mi
qo„shimchalari mansubdir.
-u (-yu), -da 
qo„shimchalarining bog„lovchi vazifa-sini to„la-to„kis 
bajarishi qator manbalarda qayd etilgan, 
-mi
qo„shimchasida ham bog„lovchilik xususiyati borligini
Yomg‘ir yog‘di

Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   148




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə