7
Büdcə layihəsinin tərtib edilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının ,
Naxçıvan Muxtar Respublikasının , bələdiyyələrin və iqtisadiyyatın müxtəlif
sahələrinin sosial- iqtisadi inkişaf proqnozları işlənib hazırlanır. Icra
hakimiyyəti orqanlarında büdcə layihəsinin işlənməsi üçün əsas sayılan icmal
maliyyə balansı hazırlanır.
Büdcə
layihəsinin
tərtib
edilməsi
Azərbaycan
Respublikası
hökumətinin,Naxçıvan Muxtar Respublikasının və yerli özünüidarəetmə
orqanlarının , müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının mühüm vəzifəsidir.
Büdcə layihəsinin tərtib edilməsi vasitəsilə Azərbaycan Respublikasının
Maliyyə Nazirliyi, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Maliyyə Nazirliyi və
bələdiyyələrin maliyyə orqanları həyata keçirirlər.
Büdcə layihəsinin vaxtında və keyfiyyətlə tərtib edilməsi üçün müvafiq
orqanlardan və hüquqi şəxslərdən lazımi məlumatlar alınmalıdır.
Büdcə layihəsinin tərtib edilməsi üçün vacib olan məlumatlar bunlardır:
- qüvvədə olan mövcud vergi qanunvericiliyi;
- büdcə sisteminin müxtəlif səviyyələrinin tənzimləyici normativləri;
- Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinin digər büdcələrlə verəcəyi
maliyyə yardımının nəzərdə tutulan həcmi;
- Azərbaycan Respublikası dövlət büdcəsinin digər büdcələrə verəcəyi xərclərin
növü və həcmi;
- dövlət və bələdiyyə xidmətlərinin göstərilməsinə maliyyə məsrəflərinin
normativləri;
- minimum maliyyə təminatı normativləri.
Büdcə layihəsinin tərtibi aşağıdakılara əsaslanır:
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin büdcəyə göstərişinə;
- növbəti maliyyə ilinin müvafiq inzibati ərazinin sosial- iqtisadi inkişaf
proqnozuna;
- növbəti maliyyə ilinə müvafiq ərazinin büdcə və vergi siyasətinin əsas
istiqamətlərinə;
- növbəti maliyyə ilinə müvafiq inzibati ərazinin iqtisadiyyatının dövlət və ya
bələdiyyə bölməsinin inkişaf planına.
KitabYurdu.az
40
8
Büdcə layihəsinin tərtib edilməsi mövcud büdcə qanunvericiliyi əsasında
həyata keçirilir.
Əhaliyə ödəməli olan müavinət, pensiya, kompensasiya, dotasiya və digər
ödəniş növlərinin hesablanması üçün qüvvədə olan hüququ aktlara edilmiş
dəyişiliklər və əlavələr nəzərə alınır.
Büdcə haqqında qanun layihəsində büdcənin əsas xarakteristikası öz əksini
tapmalıdır.
Büdcə layihəsinin tərtib edilməsi üçün ilkin makroiqtisadi göstəricilər
bunlardır:
- növbəti maliyyə ilinə ÜDM- un həcmi və növbəti maliyyə ilində ÜDM- un
artım sürəti;
- inflyasiyanın səviyyəsi ( qiymətlərin artım sürəti)
Dövlət büdcəsi layihəsinin tərtibi prosesi növbəti büdcə ilinə 11 ay qalmış
başlanır və büdcə layihəsinin Azərbyacna Respublikasının Milli Məclisinə
təqdim edildiyi günədək olan dövrü əhatə edir.
Qeyd edildiyi kimi, növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsinin layihəsi ölkənin
iqtisadi və sosial inkişafının makroiqtisadi proqnozları, məqsədli proqnozlar,
iqtisadiyyatın sahələrinin, inzibati rayonların , mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq bütün müəssisələrin cari və növbəti il üzrə maliyyə fəaliyyətinin
nəticələrinin qiymətləndirilməsi əsasında hazırlanır.
Növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsi layihəsinin tərtibi üçün lazım olan
iqtisadi və sosial proqnozların hazırlanması barədə əsaslandırılmış sənədlər
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş müddət ərzində və
qaydada ona təqdim edilir.
Dövlət büdcəsinin formalaşdırılmasının birinci mərhələsində Azərbaycan
Respublikasının hökuməti və mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən
iqtisadiyyatın vəziyyətini əks etdirən makroiqtisadi göstəricilər əsasında
növbəti maliyyə ilinə Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatının fəaliyyət
proqnoz- planı işlənib hazırlanır.
KitabYurdu.az
41
9
Proqnoz- plan əsasında Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi
növbəti maliyyə ilinə dövlət büdcəsinin gəlirlər və xərclər üzrə əsas
göstəricilərinin layihələrini hazırlayır.
Azərbaycan Respublikası dövlət büdcəsi xərclərinin funksional təsnifatına
uyğun olaraq növbəti maliyyə ili üçün dövlət büdcəsi xərclərinin bölgüsünü
müəyyən edir.
Növbəti maliyyə ilinə dövlət büdcəsinin əsas xarakteristikası və Azərbaycan
Respublikasının büdcə xərclərinin funksional təsnifatına uyğun olaraq növbəti
maliyyə ilinə dövlət büdcəsi xərclərinin bölgüsü Azərbaycan Respublikası
hökuməti tərəfindən qəbul edildiyi gündən sonra iki həftə ərzində Azərbaycan
Respublikasının Maliyyə Nazirliyi:
- dövlət büdcəsi vəsaitlərinin büdcədən maliyyələşən təşkilatlar arasında
bölüşdürülməsi üçün büdcə layihəsini mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına
göndərir;
- növbəti maliyyə ilinə və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müəyyən edilən orta müddətli perspektivə Azərbaycan Respublikası
hökumətinin Naxçıvan Muxtar Respublikası icra hakimiyyəti orqanına
münasibətini bildirir.
Dövlət büdcəsinin formalaşmasının ikinci mərhələsində - mərkəzi icra
hakimiyyəti orqanları tərəfindən büdcə vəsaitini büdcə təsnifatına uyöun olaraq
bölüşdürülməsi, həmçinin büdcə vəsaitinin sərəncamçıları arasında ünvanlı
maliyyələşdirilməsi( bölgüsü) nəzərdə tutulur.
Növbəti ildə və orta müddətli perspektivdə büdcə layihəsi üzrə
razılaşdırılmış məsələlər Maliyyə Nazirliyinin rəhbərlik etdiyi xüsusi dövlət
komissiyasında baxılır.
Azərbaycan Respublikasının hökuməti Azərbaycan Respublikasının müvafiq
icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən növbəti maliyyə ili üçün təqdim edilmiş
sosial- iqtisadi inkişaf proqnozunun və büdcə layihəsinin əsas göstəricilərinin
uyğunluğunu müəyyən edir, dövlət büdcəsinin və büdcədənkənar dövlər
fondları büdcələrin layihələrini, növbəti maliyyə ili və orta müddətli perspektiv
üçün büdcə maliyyə siyasətini xarakterizə edən digər sənədləri və materialları
KitabYurdu.az
42
Dostları ilə paylaş: |