Mövzu Fənnin mahiyyəti və vəzifələri

13.3 Maliyyənin planlaşdırılması və idarə edilməsi

Hər bir sahibkarın və biznesmenin ən başlıca vəzifəsi – müəssisənin resurslarından səmərəli istifadə edilməsi hesabına işin daha mənfəətli olmasına nail olmaqdır. Bu məqsədlə maliyyə planının tərtib olunması yolu ilə daha yaxşı nəaliyyətlər əldə etmək olar. Maliyyə planı fəaliyyətinin həyata keçirilməsinin nəzərdə tutduğu bazar haqqında məlumat verməli olan satışın həcminin proqnozlarını özündə birləşdirir. Bazara tələbat qiymətləndirilərkən tələb və təklifin mümkün hərəkəti, qiymətlərin dəyişməsi və rəqibin inkişafını nəzərə almaq lazımdır. Planlaşdırma funksiyaları arasında qısamüddətli və uzunmüddətli funksiyaları ayırmaq olar.

Qısamüddətli planlaşdırmada maliyyə ehtiyatlarından qısamüddətli istifadə etmək imkanları böyükdür. Kredit dərəcələri 1 % -dən 5 % - ə qədər dəyişir. Qısamüddətli kreditin verilməsinin müddəti müştərinin arzusu ilə uzadıla bilməz. Uzunmüddətli planlaşdırmada maliyyələşdirmə xeyli mürəkkəbdir. Bu halda kapitalın büdcələşdirilməsi, yəni kapitalın xərclənməsinin optimal strukturu, istehsalın genişləndirilməsində uzunmüddətli investisiyalar, fəaliyyət göstərən aktivlərin yerləşdirilməsi və yaxud təzələnməsinin müəyyən edilməsi və digər işlər yerinə yetirilir. Maliyyənin idarə edilməsində faktorinq və lizinq əməliyyatları mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Maliyyə axınlarının səmərəli idarə edilməsi üçün dövriyyə kapitalının optimal miqdarının müəyyən edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Nəğd pul vəsaitlərinin çatışmaması müəssisəni iflasa apara bilər, həm də firmanın artım sürəti nə qədər yüksəkdirsə, nəğd pulsuz qalmaq riski o qədər böyükdür. Maliyyənin səmərəli idarə edilməsi ona cəhd edilməsini nəzərdə tutur ki, müəssisənin öz borclarını ödəməsi müddəti borc məbləği nəzərə alınmaqla debitorlar tərəfindən ona olan borcun ödənilməsi müddətindən çox olsun. Haqqı ödənilməmiş alışların məbləğinin haqqı ödənilməmiş satışların məbləğindən çox olması tələb olunan dövriyyə kapitalının miqdarını azaltmağa və əticədə əlavə gəlirlər əldə etməyə imkan verir.