Mövzu müasir təlim formaları,iş üsulları və texnikaları plan: 1


İfadəli qiraəti təmin edən məntiqi fasilənin gözlənilməsi



Yüklə 302,66 Kb.
səhifə31/71
tarix23.01.2023
ölçüsü302,66 Kb.
#99087
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   71
M vzu m asir t lim formalar ,i sullar v texnikalar plan 1

İfadəli qiraəti təmin edən məntiqi fasilənin gözlənilməsi
Bu fasilənin gözlənilməsi nisbətən çətindir. Məntiqi fasilə çox zaman heç bir
işarə tələb etmir. Lakin məntiqi fasilədən yerində istifadə olunmadıqda mətnin məzmunu təhrif olunur. Çox zaman uzun cümlələrin oxunuşunda şagirdlər nəfəsalmaq üçün yersiz fasiləyə yer verirlər. Bu isə qiraətini fadəliliyinə zərər verir.
Fasiləyə düzgün riayət edilməsi üçün cümlələri mənaca sıx bağlı olan sözlər qrupuna ayırmaq lazımdır. Qiraət zamanı həmin sözlər qrupunun hər biri bir söz kimi tələffüz olunur və asanlıqla bir-birindən ayrılır. Bu qruplararasında ani bir fasiləyə əməl edilməlidir.
Oxunun ifadəliliyi üçün psixoloji fasilədən düzgün istifadə edilməsi də vacibdir.Məşhur səhnə ustası ustası K.S.Stanislavski yazmışdır ki,əgər məntiqi fasiləsiz nitq savadsız hesab olunursa,psoxoloji fasiləsiz o cansızdır.İbtidai siniflərdə psixoloji fasiləni praktik yolla başa salmaq mümkündür.Ə.Məmmədxanlının “Buz heykəl”hekayəsində uşaqlar oxuyurlar:”Birdən lap içəridən bir cüt uşaq gözü kəşfiyyatçı əsgərin gözlərinə dikilir.”Bu cümlədə birdən sözündən sonra edilən fasilə dinləyicini intizarda saxlayir.Fasilədən sonra dinləyicilərin qarşısında təəccüb və sevinc dolu bir səhnə açılır.Birdən sözündən sonrakı fasilə şaxtadan donmuş ananın qucağında uşağın sağ qalması ilə əlaqədar şagirdlərin keçirdikləri heyrət hissini qüvvətləndirir.
Oxunun rəvanlığı.Oxunun ifadəliliyinə onun normal rəvanlığı və surəti də təsir göstərir.İfadəli oxunun surəti təxminən normal sifahi nitqin surətinə bərabər olmalıdır.Həddindən artıq surətli və yavaş ,yersiz fasilələrlə oxu çətin qavranılır.Surət şeirin məzmununa görə seçilir.H.Ziyanın “Mənim babam”şeiri yavaş surətlə oxunur,çünki işləyən babadır.O yavaş-yavaş ağacların dibini belləyir.
Bir gün atam babama Baba güldü: -Ay oğul
Söylədi: Əlim ayrılsa işdən,
-Dincəl bir az İnan elə bilərəm
Təqaüdə çıxmısan Daha yaşamıram mən.
Sənə işləmək olmaz.

Yüklə 302,66 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   71




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə