Mövzu Turizm resurslarının öyrənilməsinin elmi-nəzəri əsasları Plan: 1
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
98 4. Ukrayna 18-22 Çimərlik, ekzotik landşaft İ stirahət mərkəzləri, yerləşmə obyektləri İ stirahət, sağlamlıq, əyləncə 5. Azərbayca n 10-14 Mikroiqlim, çimərlik ekzotik landşaft İ stirahət mərkəzləri İ stirahət, sağlamlıq, ə yləncə Dənizsahili ərazilərin turizm rayonu kimi qruplaşdırılmasında əsas kriteriyaları dənizin təsviri sosial infrastruktur iqtisadi sahələrin möcudluğu nəqliyyat imkanları turizm ehtiyatlarından birgə istifadənin mümkünlüyü daxil edilir. Bununla yanaşı sahil bölgələrinin mikroiqlim xüsusiyyətlərinə görə rayonlaşdırılmasında ehtiyatların növ müxtəlifliyi və miqdarı deyil ondan istifadənin mövsümülüyü nəzərə alınmaqla aparılır. Sahil bölgəsində konkret sərhədlərin çəkilməsi bir çox ölkələrdə əraznin təbii iqtisadi şəraiti,turizm ehtiyatlarından istifadəyə görə də müəyyənləşir.Bu baxımdan sahil bölgəsində rayonlaşma üzrə sərhədlərin çəkilməsi mövcud ehtiyatların keyfiyyət və kəmiyyəti nəzərə alınmaqla aparılır. Xəzər sahili bölgədə sahil zolağı və rayonlaşma üçün qəbul olunmuş kriteriyalar əsas götürülərək 5-14 km daxilə doğru ərazilər əsas, 25 km-ə qədər olan ərazilər isə ehtiyyat ərazi kimi verilir. Sahil zonasında aparılan rayonlaşma ə sas rayon və onun daxilində mikrorayonlar kimi verilmiş olur. Turizm ehtiyatlarının rayonlaşdırılmasında qiymətləndirmə kriteriyaları 3qrupa bölünür. -Turizm fəaliyyətində istifadə olunan təbii və antropogen kompleslərin qiymətləndirilməsi. Buraya turizm fəaliyyətində istifadə olunan təbii və antropogen komponentlərin bal qiymətləndirilməsi daxildir; -Turizm obyektlərinin tikilməsi üçün ərazidən istifadənin xarakterinə görə iqtisadi qiymətləndirmə; 99 -Təbii antropogen ehtiyatlardan birgə istifadə olunmasına görə qiymətləndirmənin aparılması. Qiymətləndirmənin bal kriteriyaları ayrı-ayrı ehtiyatların növündən asılı olaraq dəyişmiş olur ki, bunlar da aşağıdakı kimi qruplaşdırılır: Yüksək əlverişli rekreasiya turizm rayonu-dənizsahili mövqe, dağlıq və dağətəyi ərazilə, zəngin meşə sahəsi, təbiət abidələri, əlverişli nəqliyyat mövqeyi, təminatı və sosial xidmət sahələrinin olması. Burada təbii iqtisadi göstəricilər komfort həddində olur. Dənizsahili bölgə meşə ilə təmasda olur.Yaşıllıq əraziləri ümümi rekreasiya rayonunun 60%-dən çoxunu təşkil edir. Zəngin təbiət abidələri ilə seçilir. Nəqliyyat, coğrafi mövqeyi əlverişli olmaqla yanaşı turizm mərkəzləri magistral xətlərdən 20-25 km kənarda yerləşir. Xidmət infrastrukturu turizmin istifadəsi üçün yararlıdı. Ə lverişli rekreasiya rayonları-əsasən dənizsahili mövqeyə, meşəlik sahələrinə, bir neçə antropogen və təbiət abidələrinə, əlverişli nəqliyyat mövqryinə malik olur. Turizm sənayesinin inkişafı üçün perspektivli sayılır. Sosial xidmət sahələrinin təşkili yeni yaradılır. Komfort hədlərin təkrarlanmsı 60%-dən azdır. Meşəlik dərəcəsi az olsa da onun mənmsənilməsi mühəndis texniki baxımdan çətindir. Orta əlverişli rekreasiya turizm rayonları-burada təbii iqtisadi amillərlə birgə nəzərə alınmaqla qruplaşdırılır. Təbii amillərdə ekzotik landşaft üstünlük təşkil edir. Antropogen ehtiyatların mövcudluğu yerli əhəmiyyət kəsb etməsinə görə qruplaşdırılır. İqtisadi amillərdən nəqliyyat təminatına üstünlük verilir. Nisbətən əlverişli rekreasiya turizm rayonları-bir və ya bir neçə təbii antropogen amillər nəzərə alınmaqla qruplaşdırılır. İqtisadi mənimsənilmə səviyyəsi aşağıdı. Nəqliyyat imkanları məhduddur. Antropogen ehtiyatların yayılması yerli əhəmiyyət kəsb edir. Əlavə iqtisadi tədbirlər görməklə gələcəkdə istifadə olunması mümkündür. Ə lverişsiz istifadə olununmayan və ya zəif istifadə olunmuş rekreasiya rayonları-burada təbii və antropogen turizm ehtiyatları azlıq təşkil edir, 100 mənimsənilmə aşağıdır. İqtisadi resursları çatışmır, əlavə tədbirlər görmək şərtilə perspektivli ərazi kimi səciyyələnə bilər. Turizm rayonlaşmasında iqtisadi amillərin müəyyən olunması aşağıdakı xüsusiyyətlərə görə də fərqlənir: nəqliyyat infrastrukturu, təminat, əhalinin sıxlığı, sosial xidmət sahələrinin mövcud olması. Turizm rayonlaşmasıda digər amil mikrorayonla bağlı olan ayrı-ayrı turizm mərkəzlərinin yaradılmsıdı. Bunlarda ümümiləşdirilərək aşağıdakı kimi qruplaşdırılır: - Təbii mühitdən asılılığına görə turizm mərkəzləri və mikrorayonlar- sağlamlıq, kurort, idman, ovçuluq, kənd turizm mikrorayonları və s; - Sosial-iqtisadi şəraitlə bağlı olan turizm mərkəzləri və ya rekreasiya mikrorayonları-işgüzar əyləncə, şəhərətrafı və s. turizm mərkəzləri daxildir. - Digər turizm ehtiyatları ilə bağlı olan mikrorayonlaşmada etnoqrafik mərkəzlər-tarixi-mədəni, ekzotik, şəhər, ekolji turizm mərkəzləri daxildir. 3. Ərazinin turizm potensialının məcmu indeksi onun qiymətləndirilməsi və statistik məlumatlar əsasında turizm turizm tələbatının müəyyən olunmsı təşkil edir.bu baxımdan təbii və antropogen turizm ehtiyatları ayrı-ayrıliqda qiymətləndiriləcək istirahət müddətinə görə qruplaşdırılır. Təbii ehtiyatlarda ehtiyatın məcmu indeksi dağ ekosistemləri, milli parkları və təbii rezervasiyalara görə müəyyən olunur. Dağ ekosistemlərində mövcud ehtiyatlardan istifadə turizmin növündən asılı olraq dəyişir ki, bunlar dərketmə, idman, istirahət, müalicə imkanlarına görə ayrılır. Landşaftın vizual dərk olunması ərazinin turizm potensialı ilə düz mütənasiblik təşkil edir ki, bu da landşaftın dəyişmə xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırılmiş olur. Ə razidə təbii komponenlərin cəmi onun yüklənmə səviyyəsi ilə də müəyyən olunur. Burada inteqral indeks cəlb olunan turistlərin sayından asılıdır. Təbii ekzotiklik aşağıdakı düsturla müəyyən olunur: S i c = ∑ i c T c - hər hansı təbii komponent i - başqa ərazi ilə əlaqəsi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|