Mübariz Xəlilov, Nazlı Həsənova

program p8; 
var n,k,y:integer; 
begin for n:=1 to 3 do 
begin k:=2; 
while k<8 do 
begin y:=2*k+n; 
i
write(n,k,y); 
k:=k+2 
end 
end 
end.
Qeyd 
edək ki, 
for
, 
while
və 
repeat
dövr 
operatorlarının idarə edilməsini 
sadələşdirmək üçün Turbo Pascal dilinə aşağıdakı iki prosedur daxil edilib: 
1) 
break 
– 
dövrdən dərhal çıxışı təmin edir, bu prosedur idarəetməni 
dövr operatorundan 
dərhal sonra gələn operatora verir; 
2) 
continue 
– dövrün 
növbəti təkrarlanmasının vaxtından əvvəl sona 

---

349 
çatdırılmasını təmin edir, yəni idarəetmənin dövr operatorunun sonuna 
ötürülməsi prosesinə ekvivalentdir.
Misal
. 1+
+
+
+
+
i
1
...
3
1
2
1
... harmonik 
sırasının 
eps
dəqiqliyi ilə qiymətini 
hesablayaq. 
program p8; 
var s,eps:real; i:integer; 
begin read(eps); s:=0; i:=1; 
while (1/i>=eps) and (i
begin s:=s+1/i; i:=i:+1 end;
write (s) 
end. 
 
program p9; 
var s, eps: read; i:integer; 
begin read(eps); s:=0; i:=1; 
repeat
s:=s+1/i; i:=i+1
until (1/i=maxint); 
write(s) 
end. 
 
 
11.8. Çoxluqlar 
 
Çoxluqlar–bir-
birilə məntiqi əlaqələndirilən eyni tipli obyektlər 
külliyatıdır. Obyektlər arasındakı əlaqə istifadəçi tərəfindən müəyyən olunur və 
Turbo Pascal 
tərəfindən heç bir qayda ilə nəzarət edilmir. Çoxluqlar sonlu olur 
və buradakı elementlərin sayı 0-dan 256-ya qədər dəyişə bilər. Elementləri 
olmayan çoxluq 
boş çoxluq adlanır. Massiv elementlərindən fərqli olaraq 
çoxluq 
elementləri nömrələnməyib və müəyyən qayda ilə düzülməyib. 
Əməliyyatlar yalnız bütövlükdə çoxluq üzərində aparıla bilər. Çoxluğun 
konkret 
qiymətləri çoxluq konstruktorunun köməyi ilə daxil edilir. 
Konstruktor, kvadrat 
mötərizələrə alınan, bir-birindən vergüllə ayrılmış 
elementlər ardıcıllığıdır. Elementlər sabit və ya baza tipinin ifadələri ola bilər. 
Məsələn,