Mübariz Xəlilov, Nazlı Həsənova

 
Bəzən haker (hacker) və kreker (cracker) 
sözləri səhv salınır
.
Hakerlər 
həqiqi professionallardır və onların kompüterlərdən informasiya oğurlamaq, 
başqasının işlərinə burunlarını soxmaq kimi vərdişləri yoxdur. Bu cür adamlara 
krekerlər 
deyirlər. Həmçinin friker (freecker - kompüterdən başqa elektronik 
cihazlardan havayı, pul vermədən istifadə edir. Məsələn havayı telefonla 
danışır) və karder (digərlərinin elektron kartlarından öz məqsədi üçün istifadə 
edi
r) kreker anlayışına yaxındır. 
Bundan başqa bu sözün kökü olan hack sözünün proqram təminatı 
terminologiyasında bir başqa istifadəsi də vardır. Bu bir proqramlaşdırma 
məsələsinin "bilərək qeyri-dəqiq həlli" mənasına gəlir və ən qısa vaxtda bu cür 
məsələlərin qeyri-hack metodları ilə həlli zəruridir. 
Bəzi terminlər və onların mənası 

---

319 
Sniffer:
Kompüter 
şəbəkəsində informasiya trafikini idarə edən bir 
vasitədir. Hücum edən adam gizlicə informasiya axınını izləyir və lazım 
olduqda bu paketləri handle edə bilir. 
Spam Tool
: Bir istifadəçiyə istəyi olmadan göndərilən reklam və ya 
kimdən göndərildiyi məlum olmayan emaillər yollayan bir proqramdir. 
Spoofer:
Hakerlərin sistemlərə həmin sistemin istifadəçisi olduğu kimi 
gostərmək üçün istifadə etdiyi proqramdır. Ən çox istifadə olunanı spoofing 
üsulu smurfs hücumlardır. İstifadəçinin IP-lərinə firmadan paketlər yollayır və 
cavab aldığında o IP altına girir. Amma internet trafikinqi flood səbəbinə görə 
zəifləyir. 
Port Scanner
: 65536 dənə porta girişi olan bir kompüterin portlarının 
vəziyyəti haqqında hakerlərə bildirmək işinə yarayır. 
Word List:
Brute Force istifad
ə olunan bir kompüterə qarşı istifadə olunan 
parolların yerləşdiyi bir mətn faylıdır. 
Brute Force:
İstifadəyə haqqı olmayan istifadəçilərin parolu olan sistemə 
h
akerlərin əlindəki wordlist vasitəsi ilə parolları yoxlayaraq tapmağa çalışan bir 
parol sındırıcı (passwd cracking) proqramdır.