235
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
bəyannamələri, həmçinin məhkəmə statistikası, şəffafl ıq və hakimlərin
təyinatı prosesində vətəndaşların iştirakı məsələlərinə toxunduğu halda, ikin-
ci cəhət məhkəmə məmurları ilə bağlı məhkəmə qərarlarının elan edilməsi,
korrupsiya işləri və intizam prosedurlarının əlçatanlığına aiddir.
151
Səmərəli idarə etmə bu topluda qəbul edilmiş müdafi ə sahəsində kor-
rupsiya risklərinin azalmasına strateji yanaşmanın əsasıdır. Bu cəhətdən
çox şeyə, qanunvericiliyə heç bir dəyişiklik etmədən yalnız inzibati yollar-
la nail olmaq mümkündür. Buna lüzumsuz lisenziyaların qadağan edilməsi,
prosedurların sadələşdirilməsi, subyektiv qərarlar üçün səlahiyyət dairəsinin
məhdudlaşdırılması (və ya onu zəruri edən meyarların müəyyən edilməsi),
vətəndaşların rahat şikayət edə bilmələri üçün imkan yaradılması və bir şox
başqa məsələlər daxildir.
152
Bu toplunun hər iki hissəsində (ІІ və ІІІ) müdafi ə sahəsində idarə etmənin
səmərəliliyinin yüksəldilməsi nümunələrindən, həmçinin bu sahədə tətbiq
edilməsilə korrupsiyanın məhdudlaşdırılmasına gətirib çıxarmış təsirlərdən
bəhs edilir.
Həmin kontekstdə ABŞ Hökumət Fəaliyyəti və Nəticələri haqqında
1993-cü il Aktı (US Government Performance and Results Act) cəmiyyətin
həyati vacib tələblərinə adekvat cavab verməklə və vətəndaşların eti-
madını dəstəkləməklə hökumətin xərclərinin məhdudlaşdırılmasına və
səmərəsizliyinə əsaslı yanaşmanın nümunəsini göstərir.
Qanun aşağıdakı məqsədlər üçün nəzərdə tutulub:
1) Qəbul edilmiş proqramların yerinə yetirilməsi nəticiləri haqqında fe-
deral agentliklərin daimi hesabatlılığını təmin etməklə Amerika xalqının Fe-
deral hökumətin səmərəli fəaliyyətinə inamını artırmaq;
2) proqram hədəfl ərinin təyin edilməsi, onlara çatmaqda hazırki duru-
mun qiymətləndirilməsi və bu qiymətləndirmənin açıqlanması üzrə seriya pi-
lot layihələri ilə proqramın yerinə yetirilməsi islahatına başlamaq;
3) diqqəti nəticələr, xidmətlərin keyfi yyəti və istehlakçıların məmnunluğu
üzərində cəmləməklə federal proqramların səmərəliliyini və ictimai hesabat-
lılığını artırmaq;
4) proqram məqsədlərinə nail olmağı planlaşdırmaq və onları proqra-
mın nəticələri və xidmətin keyfi yyəti haqqında məlumatla təchiz etməyi tələb
etməklə, xidmətlərin göstərilməsinin yaxşılaşdırılmasında federal rəhbərlərə
151
Alvaro Herrero and Gaspar Lopez, Access to Information and Transparency in the
Judiciary, WBI Working Paper (Buenos Aires, Asociación por los Derechos Civiles, April
2009), http://go.worldbank.org/IIB514XG10.
152
Pope, Confronting Corruption (2000), 270.
236
Normativ-Hüquqi Bazalar
kömək etmək;
5) proqram məqsədlərinin əldə edilməsi, federal proqramların və xərclərin
nisbi məhsuldarlığı və səmərəliliyi ilə bağlı daha obyektiv məlumatlarla
təmin etməklə Konqresin qərar qəbul etmə prosesini təkmilləşdirmək; və
6) federal hökumətin daxili idarəetməsini təkmilləşdirmək.
153
Yekun olaraq demək mümkündür ki, bu akt bütün hökumət strukturlarında
strateji planlaşdırmanı, fəaliyyətin ilbəil yaxşılaşdırılması planlarını və onla-
rın yerinə yetirilməsi haqqında hesabatların verilməsini, büdcə vəsaitlərindən
istifadənin səmərəliliyinin artırılmasını, həmçinin idarəetmə hesabatlılığı
və çevikliyi tətbiq etməyi tələb edir. Haşiyə 15.10 ABŞ hökumətinin Ak-
tın müdafi ə strukturları ilə bağlı hissəsinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar
fəaliyyətinin nəticələri haqqında maarifl əndirici dəstək nümunəsi təqdim edir.
Yekun Müddəalar: Hüquqi Mexanizmlərin Əhəmiyyəti
Haqqında
Şübhə yoxdur ki, müdafi ə sektorunda korrupsiyanı məhdudlaşdırmaq
səyləri, ictimai fəaliyyətin başqa sahələrinin çoxunda olduğu kimi müvafi q
hüquqi bazaya əsaslanmalıdır. Həmin baza bir tərəfdən korrupsiyanın qarşısı-
nın alınmasını, cinayətkarların təqibini və korrupsiya fəaliyyətindən gəlirlərin
müsadirəsini, digər tərəfdən isə qurbanların, şahidlərin və xəbərçilərin qorun-
masını təmin etməlidir. Belə icbari mexanizmlərin tətbiqi qloballaşmış dün-
yanın reallıqlarına uyğun səviyyədə məlumatların əlçatanlığını və beynəlxalq
əməkdaşlıq tələb edir.
Haşiyə 15.10. Fəaliyyətin İdarə Edilməsinə Maarifl əndirici Dəstək
ABŞ-ın Milli Müdafi ə Universiteti ( National Defence University) nəzdində
İnformasiya Resurslarını İdarəetmə Kolleci (Information Resource
Management College)müdafi ə sektorunun orta və yuxarı vəzifəli həm
hərbçi, həm də mülki məmurlarına səmərəliliyi idarəetmə və onunla əlaqəli
fənnlər üzrə təhsil verir.
14 həftəlik Yuxarı Səviyyə Menecment Proqramının əsas kurslarından
üçü birbaşa müdafi ə sahəsində fəaliyyətin səmərəliliyinin artırılmasını
dəstəkləyir.
153
The White House, Offi ce of Management and Budget, Government Performance Results
Act of 1993, www.whitehouse.gov/omb/mgmt-gpra_gplaw2m.
237
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
• "İnformasiya resurslarını idarəetmənin siyasi əsasları" (Policy
Foundations of Information Resources Management) kursu dövlət
sektorunda resursların idarə edilməsi konsepsiyasını, siyasətləri və
siyasi dairələri təqdim edir. Tədris zamanı əsas diqqət bu konsept və
siyasətlərin müasir idarəetmə mexanizmləri kimi, həmçinin maliyyə,
informasiya və insan resurslarının qanunvericilik və siyasi məqsədlərə
nail olmaq üçün tətbiqi, onların qarşılıqlı əlaqəsi və agentliyin
missiyalarını tamamlaması üzərində cəmləşdirilir.
• "Təşkilati fəaliyyətin nəticələrinin qiymətləndirilməsi" kursu strateji
planlaşdırma və büdcə tərtibatı proseslərinin tərkib hissəsi kimi
təşkilatın fəaliyyətinin nəticələrinin qiymətləndirilməsi üçün strategiya
və metodlar təklif edir. O fəaliyyətin qiymətləndirilməsi alətlərininin
tətbiqi və təsdiqi, fəaliyyətin səmərəliliyini əks etdirən göstəricilərin
toplanması və sistemləşdirilməsi, həmçinin nəticələrin təhlili və təqdim
edilməsi üçün tələb edilmiş yanaşmalar və resurslarla bağlı idarələr-
arası təcrübədən aldığı dərslərdən istifadə edir.
• "Prosesin təkmilləşdirilməsi üçün strategiyalar" kursu federal
strukturların daxilindəki və onların arasındakı proseslərin
təkmilləşdirilməsi, idarə və nəzarət edilməsi üçün diqqəti strategiya,
metod və resurslarda cəmləşdirir.
Mənbə: Milli Müdafi ə Universiteti, Məlumat Resurslarını İdarəetmə Colleci vebsaytı,
“Advanced Man agement Program (AMP),” www.ndu.edu/irmc/pcs/pcs_amp.html.
Korrupsiyaya qarşı cinayət və mülki qanunvericiliyin icmalını verərkən
biz müxtəlif strategiyaların arasında qarşılıqlı əlaqələri dərk etməliyik.
Məsələn, əgər jurnalistlərdə rəsmi hökumət məlumatlarına lazımi əlçatanlıq
olmyacaqsa mətbuat üzərindən nəzarətin götürülməsi elə bir əhəmiyyət daşı-
mayacaq. Həmçinin, əgər hüquq-mühafi zə sistemi zəif və korrupsiyalaşmış
olarsa korrupsiyaya qarşı yönəlmiş qanunvericiliyin yaxşılaşması üçün səylər
gözlənən nəticələri verməyəcək.
Əgər qanunlara əməl edilməsi səmərəli təmin edilmişdirsə, onda
müntəzəm gözdən keçirmələr və təkmilləşdirmələr korrupsiya praktikasını
dəyişdirməyə və gəlirlərin mübadiləsini və pul yuyulmasını həyata keçirən
inkişaf edən texnoloji vasitələrə daha yaxşı nəzarət etməyə imkan verəcək.
Digər tərəfdən, əgər qanunvericilik ümumiyyətlə yaxşı, amma onun icrası
Dostları ilə paylaş: |