371
Beynəlxalq Təşkilatların Rolu
addımı irəli sürmüşdür.
• Müdafi ə İnstitutlarının Qurulması prosesini Tərəfdaşlıq naminə
müdafi ə planlaşdırma proseslərinə inteqrasiya edilməsi (Sülh Naminə
Tərəfdaşlıq Planlaşdırma və İncələmə prosesi və ya PARP);
• Təcrübə mübadiləsinə yardım edən tədbirlər hazırlanması; məsələn,geniş
miqyaslı proqramlar və dərs proqramları hazırlamağa kömək edən kurs
modeli:
• İkitərəfl i müdafi ə və təhlükəsizlik yardım proqramları formalaşdırmaq
və ona diqqəti yönəltmək.
Trast fondu həm də ölkələrə özlərinin beynəlxalq öhdəliklərini, o
cümlədən, korrupsiyaya qarşı BMT Konvensiyasınıi, İƏİT-nın Anti-Rüşvət
Konvensiyasını, Dünya Bankının korrupsiya üzrə strategiyasını və baş-
qa beynəlxalq və regional təşkilatların anti-korrupsiya alətlərindən istifadə
edərək öz öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə kömək edir.
Haşiyə 22.3. Müdafi ə İnstitutlarının Qurulması üzrə SNT Fəaliyyət Planının
Məqsədləri
Fəaliyyət Planının məqsədləri aşağıdakılardır:
• Müdafi ə yönümlü fəaliyyətlərin demokratik nəzarəti üçün səmərəli
və şəffaf mexanizmlər yaradılması;
• Hərbi və təhlükəsizlik siyasətinin qurulması üçün mülki iştirakın
təmin edilməsi;
• Müdafi ə sektoru üzərində təsirli və şəffaf qanunverici və hüquqi
nəzarət;
• Münasib və qarşılıqlı əlaqə imkanlarının inkişaf etdirilməsi və
saxlanılmasını təmin etmək yolu ilə təhlükəsizlik risklərinin və
milli müdafi ə tələblərinin dərin analizi və qiymətləndirilməsi;
• Müdafi ə nazirliyində və güc strukturları ilə əlaqəli olan digər
təşkilatlarda idarəetmənin optimallaşdırılması;
• İxrac üzərində nəzarət daxil, müdafi ə sektorunda beynəlxalq
normalar və təcrübələrə riayət edilməsi;
• Müdafi ə sektorunda təsirli və şəffaf maliyyə, planlaşdırma və
resurs ayırma prosedurlarının yaradılması;
372
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
• Müdafi ə xərclərinin,həmçinin müdafi ə strukturlarının yenidən
qurulmasının sosial-iqtisadi nəticələrinin səmərəli idarə edilməsi;
• Hərbi qüvvələrdə təsirli və şəffaf kadr siyasəti; və
• Səmərəli beynəlxalq əməkdaşlıq və hərbi və təhlükəsizlik sahəsində
xoş qonşuluq münasibətləri.
Mənbə:
Partnership Action Plan for Defence Institution Building, www.nato.int
Nato-nun Ukrayna ilə intensiv hərbi və təhlükəsizlik əməkdaşlığı, fərqli
NATO-Ukrayna tərəfdaşlıq proqramı çərçivəsində yenilikci layihələr üçün
inkubator rolunu oynadı. Bu əməkdaşlığın verdiyi faydalı təcrubə başqa
yerlərdə də tətbiq oluna bilər.
Ən uğurlu yeniliklərdən biri 1998-ci ildə yaradılan Hərbi İslahatlarla bağ-
lı Birğə Nato-Ukrayna İşçi Qrupu idi ( NATO-Ukraine Joint Working Group
on Defence Reform-JWGDR). JWGDR fəaliyyətinin on ili ərzində Ukrayna-
ya NATO ölkələrinin hərbi və təhlükəsizlik sahəsindəki təcrubələrini, ekspert
səviyyəsindəki seminarlardan nazirlər səviyyəsində illik məsləhətləşmələrə
qədər gəlib çıxmasına kömək etdi. Bu gediş Ukraynaya, xüsusilə də,
beynəlxalq qabaqcıl təcrubəni əks etdirən öz islahat proqramını hazırlaması
üçün çox faydalı oldu. Həmən proqramı idarə etmək üçün NATO ölkələri ilə
birgə işləmək, o cümlədən, Ukraynanın tələbatlarına uyğun bir çox yenilikci
proqramların işlənib hazırlanması baxımından da faydalı oldu.Bu cür birgə
idarəetmə, həmçinin, ardıcıl olaraq işlərin gedişi ilə bağlı qiymətləndirmələri
də əhatə edirdi.
JWGDR-dən gələn bir neçə spesifi k təşəbbüsləri qeyd etməyə dəyər:
• Islahatlar üçün yol xəritəsi rolu oynayan əsas milli təhlükəsizlik
sənədlərinə ekspert dəstəkləri, o cümlədən 2003 və 2009-cu illərdə hazırlan-
mış Hərbi Xülasələr(Defence reviews) və 2006- cı ilin Milli Təhlükəsizlik
Strategiyası;
• “Ağ Kitablar” hazırlanmasında ekspert yardımı və bu kitablar Hərbi
və Kəşfi yyat/ Təhlükəsizlik sektoru siyasətinin şəffafl ığını və onun yerinə
yetirilməsini təmin edir;
• Ukrayna Müdafi ə Nazirliyinə müxtəlif ittifaq texniki müşavirlərin
çəlb olunması, bununla bərabər edilən səyləri idarə etmək üçün birgə Koordi-
nasiya Komitəsinin yaradılması;
• Demokratik nəzarət məsələləri üzrə parlamentlə iş, o cümlədən semi-
narlar, məşğələlər, qanunvericilik aktlarının ekspertizası və təhlükəsizlik və
373
Beynəlxalq Təşkilatların Rolu
müdafi ə məsələləri üzrə qanunverici kodeksin dərc olunması;
• Kəşfi yyat idarəsi üzərində Mülki və Demokratik Nəzarət üzrə NATO-
Ukrayna İşci Qrupu(NATO-Ukraine Working Group on Civil and Democratic
Control). Bu çərcivədə onlarla Ukrayna və Nato ölkələrinin kəşfi yyat üzrə
rəsmiləri və ekspertlər bir yerə gələrək demokratik cəmiyyətlərdə kəşfi yyat
idarələrinin funksiyalarını müzakirə etmişlər;
• Ukraynanın hərbi və təhlükəsizlik sektorunda çalışan yüzlərlə mülki
şəxslər peşəkar inkişaf proqramları vasitəsilə təlim keçmişlər.
• Vətəndaş cəmiyyəti təcrübəsi inkişafı üçün tərəfdaşlıq şəbəkəsi,
NATO və Ukrayna ekspertlərini əlaqələndirərək vətəndaş cəmiyyətinin hərbi
və təhlükəsizlik işlərində rollarını artırmaq məqsədi güdürdü.
Bu səylərin çoxu Silahlı Qüvvələr Üzərində Demokratik Nəzarət üzrə
Cenevrə Mərkəzi ilə yaxın koordinasiya sahəsində həyata keçirilmişdir.
Silahlı Qüvvələr Üzərində Demokratik Nəzarət üzrə Cenevrə Mərkəzi
(DCAF) – təhlükəsizlik sektorunda islahatlar və təhlükəsizlik sektoru
idarəçiliyi sahəsində dünyada ən aparıcı mərkəzlərdən biridir. 2000-ci ildə
İsveçrə hökuməti tərəfi ndən yaradılmış və 53 üzv ölkənin olduğu beynəlxalq
fond kimi fəaliyyət göstərir. DCAF həm ölkə, həm də beynəlxalq səviyyədə
uyğun demokratik normalar hazırlayır və təşviq edir, qabaqcıl praktikala-
rı müdafi ə edir, və TSİ üzrə siyasi xarakterli tədqiqatlar aparır və konkret
ölkələr daxilində məsləhətverici dəstək verir və praktiki yardım proqramları
təşkil edir. O aşağıdakı proqramlara rəhbərlik edir:
• Təhlükəsizlik Sektoru İdarəçiliyi
• Hökumət Məsləhət Proqramı
• Parlament Yardımı Proqramı
• Vətəndaş Cəmiyyəti Proqramı
• Hərbi İslahat Proqramı
• Polis İslahat Proqramı
• Sərhəd Təhlükəsizliyi proqramı
• Gender, Uşaqlar və Təhlükəsizlik Proqramı
DSAF-ın prioritet coğrafi bölgələri Qərbi Balkanlar və yeni yaranmış
keçmiş sovet respublikalarıdır:lakin, o getdikcə Yaxın Şərq və Afrika, Latın
Amerika və Asiyanın bir çox bölgələri ilə də işləyir.
Beynəlxalq Şəffafl ıq (BŞ)- tərəfsiz qlobal şəbəkə olaraq, 90 ölkədə
özəkləri olmaqla beynəlxalq QHT-dir. Onun yerlərdəki özəkləri hökumət,
vətəndaş cəmiyyəti, biznes və medianın nümayəndələrini bir yerə gətirərək
seçkilərdə,dövlət idarəetməsində,təhcizat və biznesdə şəffafl ıq təşviq etmək
Dostları ilə paylaş: |