Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Haşiyə 22.2. İƏİT-nın Anti-Rüşvət Konvensiyası və Milli Təhlükəsizlik Maraqları
368 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu Haşiyə 22.2. İƏİT-nın Anti-Rüşvət Konvensiyası və Milli Təhlükəsizlik Maraqları İƏİT Anti-Rüşvət Konvensiyasının 5-ci Maddəsinə görə xarici dövlət adamının rüşvətə görə təhqiqat və təqib edilməsi milli iqtisadi maraqlar yanaşması ilə, başqa ölkə ilə münasibətlərə olacaq potensial təsir ilə və ya bu işə cəlb olunan şəxsin kimliyi ilə əlaqələndirilməməlidir. 5-ci Maddə prokurorun sərbəst hərəkətini tanıyır ,ancaq bu sərbəstliyi peşəkar motivlərlə məhdudlaşdırır (məsələn,sübutların etibarlılığı ilə),siyasi xarakterli qayğılarla edilən uyğunsuz təsiri istisna edir. İƏİT Konvensiyasının 5-ci Maddəsinin tətbiqi Böyük Britaniyada sınaqdan keçirilib, o zaman xarici dövlət adamının rüşvətə qarışması halı, xəbərlərə görə, milli və beynəlxalq təhlükəsizliyin qorunması naminə dayandırıldı.
Britaniya Ağır Cinayətlər İdarəsi (UK Serious Fraud Offi ce-SFO) BAE Systems-in Səudi Ərəbistan Krallığı ilə bağlanan Əl-Yamamah hərbi təyyarə müqavilələri ilə bağlı rüşvət iddialarını araşdırmışdır. 2005-ci ilin Oktyabrında BAE şirkəti ölkənin baş prokuroru və Ağır Cinayətlər İdarəsini bu araşdırmanı dayandırmağa dilə tutmağa çalışdı və arqumentlər gətirdi ki, araşdırmanın davamı Böyük Britaniya və Saudi Ərəbistan arasındakı münasibətlərə əks təsir göstərəcək və Böyük Britaniyanın son onillik ərzində həyata keçirəcəyi ən böyük ixrac layihəsinin qarşısını alacaqdır. 2006-cı ilin İyununda,SFO İsveçrə bank hesablarına çıxış əldə etmək ərəfəsində olduğu zaman “Saudi Ərəbistanın nümayəndəsi” İngiltərə Baş Nazirliyi aparatının rəhbəri Jonathan Poweli konkret hədələrlə qorxudaraq araşdırma dayanmasa, Typhoon təyyarələrinin ixracı üçün müqavilələri imzalamayacaqlarını və əvvəlki yaxın kəşfi yyat və diplomatik münasibətləri dayandıracaqlarını bildirmişdir. Hökümət, bu hədələrin yerinə yetirələcəyini və silah satışının və Böyük Britaniya vətəndaşlarının və xidmətdə olan hərbçilərin təhlükəsizliyinin zərbə altında qalacağını düşündü. Bu hədələrin həyata keçirilməsi ağır həyati risklərə səbəb olacağını əsas gətirərək,2006- cı ilin Dekabrında SFO direktoru araşdırmanı dayandırdı. 2008-ci ilin Aprelində iki QHT-nın hüquqi araşdırma tələbinə uyğun Böyük Britaniya Ali Məhkəməsi Əl- Yamamah araşdırmasının qeyri-qanunu olaraq dayandırıldığını müəyyən etmişdir. Baş hakim Moses və hakim Sallivan bu işi “xarici ölkənin Böyük Britaniya ədalətini korlayan uğurlu cəhdi” kimi qiymətləndirmişdir. 2008-ci ilin İyulunda, Lordlar Palatası, Ali Apelyasiya 369 Beynəlxalq Təşkilatların Rolu Məhkəməsi SFO-nun müraciətini dəstəklədi və Ali Məhkəmənin qərarını ləğv etdi, SFO direktorunun öz səlahiyyətləri çərçivəsində hərəkət eydiyini və 5-ci maddənin milli təhlükəsizlik məsələlərinə tətbiqinin izahatını İƏİT- ın Rüşvət üzrə İşçi Qrupunun üzərinə qoydu.
hesabatında,5-ci Maddənin ölkə maraqları kontekstində interpretasiya edilməsini uyğun saymadı. Hesabat əksinə, 5-ci Maddəyə aid olan prosedurlara yönəldi və aşağıdakı nəticələrə nail oldu: (1) İşin bağlanması 5-ci Maddənin qadağan etdiyi müddəalar əsasında baş verirsə,müstəntiqlər “ciddi yoxlama” vasitəsilə qəbul edilmiş qərarın qəbul edilə biləcək real arqumentlər əsasında həyata keçirildiyini təmin etsin.(2)Bütöv hökümət tərəfi ndən uyğun alternativ yollar diqqətlə öyrənilməyənədək işi milli təhlükəsizlik arqumentləri əsasında bağlamaq olmaz. Başa çatdırılmamış Əl-Yamamah işi milli maraqlara toxunan həssas məsələlərlə bağlı Böyük Britaniya araşdırma və istintaq sistemində çoxlu sayda çatışmazlıqların olduğunu üzə çıxardı,xüsusilə də, prokurorluq səlahiyyətləri ilə bağlı məsələlərdə.O,həmçinin,Böyük Britaniyanın köhnəlmiş anti-rüşvət qanunvericiliyinin çoxtərəfl i islahata ehtiyacı olduğunu üzə çıxarmışdır. Bu iş daha dərin tədqiqatların aparılması zəruriliyini göstərmiş və xarici ölkələrdə rüşvət alan rəsmilərə qarşı cəzanın miqyası və istisnaları ilə bağlı da aydınlaşmanın olması üçün İƏİT- ın konvensiyasının 5-ci maddəsinin mötəbər interpretasiyasının zəruriliyini göstərmişdir. Mənbələr: OECD Working Group on Bribery, Phase 2bis Report on the UK, www.oecd. org/dataoecd/23/20/ 41515077.pdf; The UK High Court judgment, www.bailii.org/ew/ cases/ EWHC/Admin/2008/714.html; The UK House of Lords judgment, http://www. publications.parliament.uk/pa/ld200708/ldjudgmt/jd080730/ corner.pdf; TI 2009 Progress Report on the OECD Anti-Bribery Convention, http://www.transparency.org/ news_room/ in_focus/2009/oecd_pr_2009.
rı və qanun aliliyini bərqərar etmək və genişləndirmək səyləri ilə məşğul olur. AŞ-nın korrupsiyaya qarşı mübarizəsi,korrupsiyanın yuxarıda deyilən dəyərlərin əsaslarına gətirdiyi təhlükədən doğur. AŞ yanaşması üç bir- biri ilə bağlı elementlərdən asılıdır. (1) Avropa norma və standartlarının müəyyən edilməsi; (2) standartlara riayət olunmasına monitorinq edilməsi və (3) tex- niki əməkdaşlıq proqramları vasitəsilə ayrı-ayrı ölkələrə və bölgələrə bilik və bacarıqlar əldə etməyə kömək edilməsi. 370 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu AŞ dövlət və özəl sektorda baş verən korrupsiyanın cinayət işi olduğu- nu, korrupsiyanın verdiyi zərərə görə öhdəlik və kompensasiya, dövlət adam- larının davranışı və siyasi partiyaların maliyyələşdirilməsi haqda bir neçə hüquqi sənədlər hazırlamışdır. Bu sənədlər üzv ölkələrin həm ölkədaxili, həm də beynəlxalq səviyyədə korrupsiyaya qarşı mübarizə imkanlarının təkmilləşməsinə yönəlmişdir. Bu standartların monitorinqi korrupsiyaya qarşı Dövlətlər Qrupuna həvalə edilmişdir (Group of States Against Corruption-GRECO). GRECO 1999-cu ildə AŞ tərəfi ndən üzv ölkələrin təşkilatın müəyyən etdiyi standartlara necə riayət etməsini monitorinq etmək üçün yaradılmışdır. İndi AŞ-nın 46 üzvü var, 45-i Avropa ölkələri və o birisi isə ABŞ-dır. GRECO-nun məqsədi öz üzvlərinin korrupsiyaya qarşı mübarizə qabiliyyətlərini yaxşılaşdırmaqdır. O bunu qarşılıqlı qiymətləndirmə kimi dinamik proses vasitəsilə və AŞ-nın anti- korrupsiya standartlarına neçə riayət edildiyini yoxlamaq üçün aparılan mo- nitorinq əsasında, qrupdaxili təzyiq vasitəsilə edir.GRECO-nun məqsədlərinə üzv ölkələrin anti-korrupsiya vasitələrinin çatışmamazlığını ayırd etmək, və sonra lazımi qanunverici aktların qəbul olunmasına, institutlaşmış və praktiki islahatlara təkan vermək daxildir. GRECO korrupsiyanın qarşısının alınması və tanınması ilə baglı qabaqçıl təcrübə də irəli sürür. 2008-ci ilin İyulunda, NATO müdafi ə strukturlarında dürüstlüyü təmin etmək və korrupsiyanı azaltmaq üçün Trast Fondu proqramını başlatdı. Bu proqram üç əsas vasitədən istifadə edərək milli bacarıq və imkanları artırma- ğa çalışır. • Özünü qiymətləndirmə vasitələri vasitəsilə müdafi ə strukturların- da mövcud dürüstlüyün və anti- korrupsiya proqramlarının vəziyyətinin ölçülməsi; • Mülki və hərbi heyət üçün dürüstlük kurslarının təşkil olunması • Qabaqcıl təçrubəni təbliğ etmək üçün toplu hazırlanması (indi biz oxuduğumuz). Dürüstlüyü Təmin Etmək Trast Fondu başqa bir neçə tərəfdaşlarla , o cümlədən, Böyük Britaniya Müdafi ə Akademiyası, Cenevrədəki Silahlı Qüvvələr Üzərində Demokratik Nəzarət Mərkəzi,Cenevrədəki Təhlükəsizlik Siyasəti Mərkəzi və BŞ-la birgə həyata keçirilir. Trast Fondu NATO-nun Hərbi İnstitutların Qurulması üçün NATO Tərəfdaşlıq Fəaliyyət Planının təbii davamıdır(PAP/DIB), və bu proqram 2004 çü il İyulunda başlamış və tərəfdaş ölkələr üçün demokratik mülki nəzarət altında məhsuldar hərbi institutların inkişaf etdirilməsi və saxlanması məqsədilə yaradılıb. PAB/DIB, müdafi ə təşkilatları qurmaq üçün on məqsəd müəyyən etmişdir. (Bax Haşiyə 22.2) və bu məqsədlərə çatmaq üçün üç əsas Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|