MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirağa Cəfərquliyev
- II FƏSİL CİNA YƏT-PROSESSUAL QANUNVERİCİLİK VƏ ONUN TƏYİNATI
?!H' Mirağa Cəfərquliyev şəkildə qeyd olunur ki, məhkəmənin qəbul etdiyi qərarlar dövlətin adından çıxarılır və onların icrası məcburidir. Buradan aydın olur ki, bütün fiziki və hüquqi şəxslər məhkəmə qərarlarına qeyri-şərtsiz əməl etməlidirlər. Azərbaycan Respublikası cinayət-prosessual qanunvericiliyinin tələblərinə əməl
edilməməsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş hallarda məsuliyyətə səbəb olur (CPM, mad. 6). Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 80-ci maddəsində qanunların pozulması nəticəsində yaranan məsuliyyət barədə xəbərdarlıq edilir. Belə ki, adı çəkilən maddədə qeyd edilmişdir ki, Konstitusiyanın və ya digər qanunların pozulması, o cümlədən Konstitusiyada və qanunlarda nəzərdə tutulan hüquqlardan sui-istifadə Və ya vəzifələrin yerinə yetirilməməsi qanunla müəyyən edilən məsuliyyətə səbəb olur. Konstitusiyanın bu tələbi, demək olar ki, ədalət mühakiməsində tam həcmdə istintaq orqanlarının vəzifəli şəxslərinə və hakimlərə də aiddir. Cəmiyyətdə qanunun aliliyinin təmin olunmasında, hüquq qaydalarına əməl olunmasında hər bir qanun pozuntulanna görə məsuliyyətin müəyyən edilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır. Məsuliyyət çoxcəhətli anlayış olmaqla, hər bir şəxsin cəmiyyət qarşısında mənəvi borcu və hüquq normalanna əməl olunması ilə fərqlənən əxlaqi və hüquqi kateqoriyadır. Məsuliyyət geniş mənada cəmiyyət tərəfindən mühakimə olunan əməllər törətmiş şəxsin üzərinə etdiyi əməllərin mənfi nəticələrinə məruz qalmaq öhdəliyinin qoyulmasıdır. Məsuliyyət anlayışı hüquq pozuntusu anlayışı ilə sıx bağlıdır. Bu, o deməkdir ki, hüquq pozuntusu şəxsin məsuliyyət ölçüsünün müəyyən olunması üçün əsasdır. Məsuliyyət hər hansı digər ictimai kateqoriya kimi sosial təyinata malikdir. Bu, hüquq pozuntusuna görə ədalətli, əsaslı və qanuni cəzalandırma yolu ilə ictimai qaydanı mühafizə etməkdən ibarətdir. Lakin məsuliyyət bu vəzifəni yerinə yetirməklə bərabər, eyni zamanda adamları qanuna tabe olmaq və ona hörmət etmək ruhunda tərbiyələndirir, hüquq pozuntusunun qarşısını almaq vasitəsi kimi çıxış edir.
İşin obyektiv, tam və hərtərəfli aparılmasına mane olmaq məqsədilə prokurorun, müstəntiqin və ya təhqiqatçınm fəaliyyətinə hər hansı formada müdaxiləyə görə Azərbaycan Respublikası CM-in 286-cı
II FƏSİL CİNA YƏT-PROSESSUAL QANUNVERİCİLİK VƏ ONUN TƏYİNATI gg
maddəsi ilə cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutulmuşdur. Bundan başqa, ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə mane olmaq məqsədilə məhkəmə fəaliyyətinə hər hansı formada edilən müdaxilə, habelə məhkəmənin hökmünü, qərarını, yaxud digər aktını icra etməmə CM- in 286 və 306-cı maddələrinin müddəaları əsasında cinayət məsuliyyətinin yaranmasına səbəb olur. Vətəndaşlar, dövlət orqanları, hüquqi şəxslər, ictimai təşkilatlar istintaq orqanlarının və məhkəmələrin qərarlarının yerinə yetirilməsinə maneçilik törətməməli, həmin qərarlan icra etməyə hər vəchlə səy göstərməlidirlər. § 5. Cinayət-prosessual qanunvericiliyin əsas anlayışları Hüquq ədəbiyyatında çox düzgün olaraq qeyd edilir ki, son zamanlarda qəbul edilən qanunların, demək olar ki, hamısında həmin aktlarda tez-tez işlədilən terminlərin izahı verilir ki, bu da öz növbəsində qanunla təmasda olan praktiki işçilərin (bütövlükdə vətəndaşların) işinin xeyli dərəcədə yüngülləşməsinə kömək edir. Terminlərin dürüst nəzəri tərifinin verilməsi qanunların düzgün tətbiqinə və işin obyektiv həllinə də xidmət edir. CPM-in 7-ci maddəsində işlədilən 47 terminin qısa, kifayət qədər aydın və anlaşıqlı izahı verilmişdir. Azərbaycan Respublikasının cinayət-prosessual qanunvericiliyində aşağıdakı əsas anlayışlardan istifadə olunur: 1.
hadisədir; 2.
Ərizəçi - özünün həqiqi və ya ehtimal olunan hüquqlarının müdafiəsi üçün cinayət prosesini həyata keçirən orqanlara və ya məhkəməyə müraciət edən şəxsdir; 3.
Cinayət prosesi - cinayət təqibi üzrə həyata keçirilən prosessual hərəkətlərin və qəbul olunan prosessual qərarlann məcmusudur; 4.
qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməli törətmiş şəxsin ifşa olunması, ittiham irəli sürülməsi, bu ittihamın məhkəmədə müdafiə edilməsi, ona mrrt Mirağa Cdfərquliyev cəza təyin edilməsi, zəruri olduqda prosessual məcburiyyət tədbirlərinin təmin
edilməsi məqsədilə həyata keçirilən cinayət-prosessual fəaliyyətdir; 5.
Cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar - icraatında cinayət işi və ya cinayət təqibi ilə bağlı digər materiallar olan təhqiqat, istintaq, prokurorluq orqanları və ya məhkəmələrdir; 6.
Cinayət işi - törədilən və ya törədilməsi ehtimal edilən cinayətlə əlaqədar cinayət təqibinin həyata keçirilməsi zamanı toplanmış materialların məcmusudur; 7.
Cinayət təqibi ilə bağlı digər materiallar - məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraat və ya xüsusi ittiham qaydasında şikayət və ya xüsusi icraat üzrə cinayət təqibinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar toplanmış materiallardır; 8.
nəzərdə tutulmuş qaydada məhkəməyədək, habelə birinci, apellyasiya və kassasiya instansiyası məhkəmələrində aparılan icraatdır; 9.
olaraq ədalət mühakiməsini həyata keçirmək məqsədilə yaradılan, Cinayət-Prosessual Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada birinci, apellyasiya və kassasiya instansiyası qismində cinayət işlərinə və ya cinayət təqibi ilə bağlı digər materiallara baxan məhkəmədir; 10.
müəyyən edilmiş qaydada və hallarda hər hansı şəxsə qarşı irəli sürülmüş ittihama baxmaq və həmin ittihamın mahiyyəti üzrə hökm və ya digər yekun qəran çıxarmaq səlahiyyətinə malik olan məhkəmədir; 11.
Apellyasiya instansiyası məhkəməsi - Cinayət-Prosessual Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada və hallarda birinci instansiya məhkəməsinin qanuni qüvvəyə minməmiş hökmündən və ya digər qərarlarından verilmiş şikayət və ya protestlərə baxmaq səlahiyyətinə malik olan məhkəmədir; 12.
ilə müəyyən edilmiş qaydada və hallarda birinci instansiya məhkəməsinin andlı iclasçıların iştirakı ilə çıxanimış və ya apellyasiya instansiyası məhkəməsinin qanuni qüvvəyə minmiş hökmündən və ya digər qərarlanndan verilmiş şikayət, protest, yaxud təqdimatlara baxmaq səlahiyyətinə malik olan məhkəmədir;
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|