33
ton, baxış və dönüş sənətindən ibarətdir.Tərbiyəçiyə bütün
bunlar
lazımdır və bunlarsız yaxşı tərbiyəçi ola bilməz. Məharətin bir
çox bel
ə əlamətləri, bir çox gözə çarpan adətlər və vasitələr vardır
ki, h
ər bir pedaqoq, hər bir tərbiyəçi bunları bilməlidir”(15, 105).
Çox t
əəssüf ki, böyük pedaqoqun zəruri bildiyi bu prob-
lemin h
əlli bu gün də açıq qalır. Nə ali pedaqoji məktəblərdə, nə
d
ə kolleclərdə belə bir mühüm problemə diqqət yetirilmir. Çox
yaxşı olardı ki, İncəsənət Universitetində tədris olunan “Səhnə
danışığı” fənni pedaqoji ali məktəblərin də tədris planına daxil
edil
əydi və gələcək müəllimlər necə danışmaq, sinifdə necə hə-
r
əkət etmək, davranış tərzləri və s. haqqında praktik bacarıqlara
v
ə vərdişlərə yiyələnə biləydilər.
Pedaqoji texnikanın növləri çoxdur. Bunlarıln içərisində
nitq texnikası önəmli yer tutur.
Mü
əllim dərsi izah edərkən
səsinin tonunu tənzimləməyi
bacarmalıdır. Bütün dərs boyu monoton nitqdən istifadə edilməsi
şagirdləri yorur və dərsi maraqsız edir. Buna görə də mövzunun
t
ədrisinə müvafiq
olaraq nə zaman, haradasəsinin tonunu yüksəlt-
m
əyi, harada pauza verməyi, harada alçaq tonla danışmalı oldu-
ğunu bilməli, nitqini idarə etməyi bacarmalıdır. Lazım gəldikdə
bil
ərəkdən müəyyən
səhvlər etməli, onun şagirdlərə necə təsir
etdiyini yoxlamalı və keçdiyi dərsin uşaqlara necə təsir edib-
etm
ədiyini yoxlamalıdır. Uşağa heç vaxt “sən bunu bilmir-
s
ən”,”düzgün demədin” - kimi sözlər deyilməməli, başqa şagird-
l
ərin cavablarına, edilmiş düzəlişlərə əsasən buraxılan səhvlərin
onların özləri tərəfindən dərk olunmasına çalışmaq lazımdır.
“Başa düşdünüzmü?” – ifadəsindən çox, “başa sala bil-
dimmi?”– ifad
əsi şagirdlərə daha çox
təsir göstərdiyindən bu
ifad
ə müəllimi şagirdlərin gözündə daha çox nüfuzlu edir.
Pedaqoji peşəkarlıq müəllimin fəaliyyətinin bütün bu incə-
likl
ərini zəncir kimi bir-birinə bağlayaraq bütöv bir sistem yara-
dır. Beləliklə, yuxarıda deyilənləri ümumiləşdirməklə müəllimin
malik olmalı olduğu peşə keyfiyyətlərinin aşağıdakılardan ibarət
olduğunu söyləmək olar: