Mühazirə Mövzu Maşınqayırma inkişafında elmin və texnikanın rolu. Əsas istehsal, anlayış və təriflər. Texnoloji əməliyyatların tutumu. Texnoloji sənədlər

Təzyiq altında qızğın e’mal üsulunun xüsusiyyəti bundan ibarətdir Ki, bu üsulla hazırlanan maşın hissələrinin mexaniKi xassələri tÖKmələrə nisbətən yüKsəK olur.
Təzyiq altında qızğın e’mal metodu, maşın hissələri­nin pəstahlarını üç əsas üsulla, yə’ni 1) yayma, 2) dÖymə və 3) ştamplama üsulları ilə hazırlamaq üçün tətbiq olu­nur.
Yayma ilə en Kəsiyi Kvadrat və altıüzlü olan çubuq materiallar, təbəqə polad, zolaq materiallar, borular və en Kəsiyi müxtəlif olan çeşid materiallar (bucaqlıq, şvellər, “T” şəKilli polad və s.) alınır.
Yayma üsulu ilə alınan çubuq materialları mexaniKi sexdə doğrayaraq, onlardan xırda maşın hissələri hazırla­yırlar. Çeşidli materialları doğrayaraq, bir-birinə qaynaq etməKlə onlardan metal KonstruKsiyalı maşın hissələri əmələ gətirirlər.



Şəkİl 8.2. Neft zavodu avadanlıqlarının döymə ilə hazırlanan bəzi hissələri


Döymə, metalı qızdıraraq çəkİc və ya pres altında, plastİK deformasiya Köməyi ilə lazımi şəkİə salmaqdan ibarətdir. Döymə, təzyiq altında qızğın e’mal üsullarının ən Köhnəsidir.
Bu üsulun bir sıra nöqsanları vardır: a) məhsuldarlığı çox azdır; b) döymələrin formaları və ölçüləri Kobud alınır və v) döymələrin üstündə qəlpə qatışmış və bərKİmiş qabıq əmələ gəlir, həm də üzü təmiz olmur.
Döymənin bir sıra üstünlüKİəri var: a) döyməni
universal avadanlıq vasitəsilə aparmaq olur; b) iri və məs’ul maşın hissələrinin pəstahını təzyiq altında qızğın hazırlamaq üçün ancaq döymə tətbiq oluna bilər və v) döyülmüş materialın mexanİKİ xassələri yÜKSəK olur.
Döymə əsasən İKİ növ ola bilər: a) sərbəst döymə və b) açıq ştamplar vasitəsilə döymə.
Birinci halda maşın hissəsi zindan və toxmaq arasında döyülür. İKinci halda isə döymə içləri açıq yarımştamp üzərində, yaxud açıq yarımştamplar arasında aparılır. Birinci halda döymə Kobud olur, iKinci halda isə dö ymə, birinciyə nisbətən, dəqiq alınır və ona, birinciyə nisbətən, mürəKKəb forma verməK olur.
Neft maşınqayırma sənayesində döymə üsulundan ge­niş surətdə istifadə olunur. Buxar nasosunun pistonlu (8.2-ci a şəkİİ) dartağı, silindriK oymağı və rotoru, siyirt­mənin istiqamət vericiləri (8.2-ci b şəKİi) sərbəst döymə ilə hazırlanır. Polad siyirtmənin gövdə hissələri (8.2-ci v, q və ä şəKİlləri), qapağı və stoporu, yüKsəK təzyiq ventillərinin və returbendlərin gövdələri açıq ştampda döyülür.