Mühazirə Mövzu Maşınqayırma inkişafında elmin və texnikanın rolu. Əsas istehsal, anlayış və təriflər. Texnoloji əməliyyatların tutumu. Texnoloji sənədlər

Metal KonstruKsiyalı məmullar bir çox xırda hissələrin quraşdırılaraq qaynaq vasitəsilə bir-birinə birləşdirilməsindən əmələ gəlir. Metal KonstruKsiyalı mə’mullar bir çox hallarda bir sıra hissələrdən ibarət olan bütöv bir qovşaq təşKil edir.
Metal KonstruKsiyalı hissəni hazırlamaq, əvvəla onun xırda hissələri (təbəqə metaldan, borulardan, fasonlu yay­madan və b.K. metallardan) doğrmaq, əyməK yaxud düzəlt­məKdən və sonra o hissələri quraşdıraraq, bir-birinə müx­təlif qaynaq üsulları ilə birləşdirməKdən ibarətdir.
Metal KonstruKsiyalı hissələr hazırlamaq işi neft maşınqayırma sənayesində böyüK yer tutur. Sənaye maşınlarının bir çox hissələri (bucurqadın və mancanağın bir sıra hissələri, KranbloKun gövdəsi, tal bloKunun çənələri, lehmə nasosunun çərçivəsi, siyrtmələrin gövdəsi və s.) metal KonstruKsiyalı hazırlanır. Bunlardan başqa, neft buruğu vışKalarının, neftayıran cihazların, neft və qaz Kəmərlərinin, neft saxlanan rezervuarların, bir çox başqa neft avadanlıqlarının metal KonstruKsiyası vardır.
Tozdan hissələr hazırlamaq. Xırda maşın və cihaz qayıran zavodlarda bir sıra hissələri üç üsul ilə əmələ gətirilir:

1. 
   metal tozundan presləməK;
   
2. 
   plastiK Kütlədən presləməK;
   
3. 
   plastiK Kütlədən töKməK.
   

Metal tozundan hissələr hazırlama üsulu sənayedə geniş surətdə tətbiq olunmağa başlanmışdır. Bu üsulun üstünlÜKləri bunlardır:

1. 
   mexaniKi e’mal tələb etməyən, yaxud çox az mexaniKi e’mal tələb edən dəqiq mə’mullar hazırlamaq olur;
   
2. 
   mexaniKi e’mal az tələb edildiyindən, metal itKisi çox az olur;
   
3. 
   əritmə ilə qarışdırılması mümKün olmayan (soyu­yarKən ayrılan, yaxud ərimə dərəcələri çox fərqli olan) metalların qatışığından mə’mullar hazırlamaq olur.
   

Bu üsulun tətbiqi aşağıdaKı xüsusiyyətlərlə məhdudlanır:

1. 
   metal tozunun hazırlanması baha başa gəlir;
   
2. 
   bu üsulla ancaq xırda maşın hissələrini hazırlamaq
   

olur;
v) lazım olan pres qəliblər və ştamplar böyüK sərfiyyat tələb edir.
Hissələrin polad və dəmir tozundan hazırlanması aşağıdaKı əməliyyatlardan ibarət olur:

1. 
   toz dənələrinin döyənəKliyini itirməK məqsədilə, qızdırıb yumşaltma (bu üsul ancaq mexaniKi döymə ilə hazırlanmış tozlara tətbiq olunur);
   
2. 
   yumşaltma zamanı bir-birinə yapışan hissələri ayırmaq məqsədilə üyütmə və ələmə;
   
3. 
   pres qəlib içində presləmə;
   
4. 
   qaz və ya eleKtrİK peçlərində KÖzərtmə;
   
5.