Mühazirələr i.ü. f d., İsmayılova H. Q. Bakı – 2020

Sosial risk, bu sənaye, energetika, hərbi və digər obyektlərdə ağır və xüsusən insan ölümü ilə nəticələnən mümkün qəzaları səciyyələndirir. Fərdi risk – fərdin bütün həyatı boyu hesablanmış ziyanın (ölümünün) ehtimalı ilə təyin edilir. Kimyəvi maddələrin istifadəsi ilə yaranan ekoloji risk keyfiyyətcə əlverişsiz nəticələrin xassəsi vasitəsilə, kəmiyyətcə isə baş vermə ehtimalı ilə səciyyələnir. Riskin təhlilinə iki mərhələ daxildir: onun qiymətləndirilməsi və idarə olunması. Birinci mərhələyə əlverişsiz nəticələrin ehtimalının qiymətləndirilməsi aiddir, ikinci mərhələ isə eyniləşdirilmiş riskə görə təsir tərzinin seçilməsindən ibarətdir. Ekoloji riskə aid olan informasiya elə təşkil olunmalıdır ki, insanın əhatəsindəki təbii mühit haqqında qərar qəbul edilə bilsin. Əldə edilmiş məlumatlardan müx-təlif idarəetmə fəaliyyəti tiplərinə kömək edilməsindən istifadə oluna bilər. Məsə-lən, sənayedə təhlükəli kimyəvi maddələrin basdırılma yerinin təyin olunmasında, pestisidlərdən istifadə normalarının müəyyənləşdirilməsində, bir çox kimyəvi və digər amillərin təsir göstərdiyi ekosistemlərin qorunmasında və s.

Faydalı qazıntılardan və ilkin xammaldan kompleks istifadə edilməsi xalq təsərrüfatının müxtəlif məhsullara olan tələbatının ödənilməsi zəruriyyətindən irəli gəlir. Tükənən sərvətlər qrupuna daxil olan faydalı qazıntıların ehtiyatı istismar prosesində xeyli azalır, bəzi mədənlər tükənib sıradan çıxır. Yeni kəşf edilmiş ya-taqlar, təkrar xammaldan və istehsal tullantılarından istifadə edilməsi hesabına istehsalın tələbatı ödənilir. Bütün bunlar çoxlu kapital qoyuluşu, material və əmək sərfindən istifadə edilməsi şəraitində həyata keçirilir. Risk amillərinin aşağıdakı qrupları vardır: