Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
107
xammalın, suyun, enerjinin, torpaqların yerl m sidir. Onların arasında me s rv tl ri heç bir dig r t bii s rv tl r xas olmayan çoxsah li funksiyaları yerin yetirir. Me l r yegan t bi t kompleksi hesab olunur ki, onlar su, hava v torpaq kimi biosferin çox vacib olan komponentl rinin sabitl dirilm sin rait yaradır. Respublika me l rinin ks r sah l ri (85%) Böyük Qafqazda, Kiçik Qafqazda v Talı da bölg sind yerl
ir. Me l rin çox hiss si qiym tli a ac cinsl rind n ibar tdir (palıd, fıstıq, v l s, cök , a caqayın v s.). Respublikanın me l rinin müxt lifliyi, onun yayılması iqlim, torpaq, müxt lif hündürlük qur aqlarından v dig r raitd n asılıdır. Ekologiya v T bii S rv tl r Nazirliyi me siyas tini Me l rin nki afı Departamenti vasit si il h yata keçirir. Departament dövl t me fondunun razisind me l rin qorunub mühafiz olunmasını, me b rpa v me salma i l rinin, kin-materialının yeti dirilm sini, me a ac v kol cinsl rinin toxumlarının t darükünü, me fondunun dövl t uçotunun v me kadastrının aparılmasını, me l r xidm t i l rinin v dig r me t s rrüfatı t dbirl rinin h yata keçirilm sini, me d n lav istifad v yardımçı k nd t s rrüfatı sah l rinin 108
m qs dyönlü v s m r li aparılmasını t min edir. Me t s rrüfatı t dbirl rinin, me l rin torpaq qoruyucu, su saxlayıcı, mühit t mizl yici, sanitar gigiyenik v dig r faydalı funksiyaların yüks ldilm si istiqam tind aparılmasını t min edir, traf mühit üçün xüsusi h miyy t k sb ed n elmi m d ni v rekreasiya h miyy tli t bi t kompleksl rinin v obyektl rinin, bioloji müxt lifliyin, el c d me fondunda yayılmı fauna növl rinin qorunması, me toxumçulu u i l rinin aparılması zamanı genofondun saxlanması, artırılması istiqam tind t dbirl r h yata keçirir. Me l rin nki afı Departamentinin tabeliyind 34 Regional Me Mühafiz si v B rpası Mü ssis si, 3 Me Salma
Mü ssis si, 3 Regional Me Tingliyi Mü ssis l ri (Z r rvericil r v X st likl r qar ı Mübariz M rk zi v Elmi T dqiqat Me çilik nstitutu) f aliyy t göst rir. Nazirliyin yarandı ı vaxtdan, 2001-ci ilin mayından ba layaraq Respublikanın bütün razil rind me b rpa,
me salma, kin materialı yeti dirm , toxum t darükü v dig r t dbirl rin h cmi xeyli geni l ndirilmi dir. "Me
l rin b rpa edilm sin v artırılmasına dair" Milli proqrama sas n ölk mizin bütün regionlarında (2003- 2008-ci ill rd ) 69700 ha sah d me l r b rpa olunmalı 109
v yeni me likl r salınmalıdır. Ekologiya v T bii S rv tl r Nazirliyi yarandı ı vaxtdan, 2001-ci ilin mayından ba layaraq ardıcıl, düzgün ekoloji siyas t apararaq Respublikada me l rin b rpa edilm si v yeni me massivl rinin yaradılması, h r trafı q s b l rin, osse v magistral yollarının trafının ya ılla dırılması v arid zonalarda qoruyucu me massivl rinin yaradılması sah sind irimiqyaslı i l r ba lamı dır. Bununla laq dar Respublikanın arid zonalarında me v
ya ıllıqların salınması n ç tin oldu u raitl rd 3 me salma v 4 regional me tingliyi mü ssis l ri yaradılmı dır (Naxçıvan, Ab eron, Quba v Kür). Yeni yaradılmı Me Salma Mü ssis l rinin v Respublikanın dig r bölg l rind f aliyy t göst r n Me Mühafiz si v B rpası Mü ssis l rinin gücü il 2002-ci ild 7753 ha, Milli Proqramın icrasına uy un olaraq 2003- cü ild is 8721 ha sah d me b rpa i l ri aparılmı v yeni me
likl r salınmı dır. Bu göst ricil r 2000-2001-ci ild yerin yetiril n me b rpa v me salma i l rinin h cmind n, müvafiq olaraq 1,6-1,9 d f çoxdur. Müxt lif çe idd
kin materiallarının yeti dirilm si sah sind d m qs dyönlü i l r görülmü dür. Bel ki, 2002-ci ild qiym tli a ac v kol cinsl rind n 12 milyon d d, 2003-
110
cü ild 32 milyon d d kin materialı yeti dirilmi dir. Bu 2000-2001-ci ild yeti diril n kin materiallarının h cmind n müvafiq olaraq 2-5 d f çox olmu dur. Me b rpa v me salma i l rinin h cmi 2004-cü ild artırılaraq 9000 hektara, kin materiallarının yeti dirilm si is 35 milyon d d çatdırılması proqnozla dırılmı dır. Vaxtında aparılan t kilati t dbirl rin n tic sind 35 milyona qar ı 40 milyon kin materialı yeti dirilmi , 3700 ha sah d yeni me salınmı , 5403 ha sah d t bii b rpaya köm k t dbirl ri aparılmı dır. 2005-ci ilin yekun hesabatlarına gör öt n hesabat ilind 9500 hektar me b rpa t dbirl rin qar ı 9737 hektar sah d me b rpa t dbirl ri aparılmı dır. Bundan 3860 hektarı yeni me l rin salınmasıdır. Qalan 5877 hektarı t bii b rpaya köm k t dbirl ridir. 35 mln. d d qar ı 38 mln. d d kin materialı yeti dirilmi dir. Bu göst ricil r 2000- 2001-ci ilin göst ricil rind n me b rpa t dbirl ri üzr 2- 2,5 d f , kin materiallarının yeti dirilm si üzr is 6-10 d f çoxdur. “Me l rin b rpa edilm sin v artırılmasına dair Milli Proqram”ın t l bl rin uy un olaraq 2006-cı ild me b rpa t dbirl rinin plan-proqnozları artırılaraq 10 min hektara çatdırılmı dır. Hal-hazırda bu istiqam td Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|