Mundarija: Kirish Geologik qism Karyer parametrlarini hisoblash; Tog' jinslarini qazish uchun tayyorlash

Geologik qism


Bentonitlar, bentonitli gillar — asosan montmorillonit guruhiga mansub minerallardan iborat gillar. Baʼzan tosheovun ham deyiladi. Bentonit tarkibiga montmorillonitdan tashqari gidroslyuda, kaolinit, paligorskit, seolitlar va boshqa ham kiradi. Bentonit vulkanik tuf va kullarning suvda, asosan dengiz havzaaarida digenetik oʻzgarishi natijasida (qarang diagenez) hosil boʻladi. Bentonit kristall tuzilishi qatqat, koʻp suv shima oladigan bulganligi uchun suv taʼsirida koʻpchiydi. Bentonit sanoatda burgʻi qorishmalarini tayyorlashda, metallurgiyada, shuningdek tibbist va boshqa sohalarda ishlatiladi. Bentonit Oʻzbekistonda (Shoʻrsuv, Azkamar, Koʻkayti, Dehqonobod), shuningdek Gruziya, Ozarbayjon, Ukraina (Qrim ya. o.), Rossiya (Tatariston), Qozogʻistonda uchraydi. Qri.mda Bentonitni kil (gil) deb ataydilarquyma shakllar yasashda xom ashyo sifatida foydalaniladi.

Karyer parametrlarini hisoblash.

1.Qatlamning gorizontal qalinligini aniqlaymiz
m_г=m/sinα, м
bu yerda m – haqiqiy qalinligi,
α – yotqiziqning tushish burchagi.
m_г=40/sin45= 56,56м.
2.Karyer tubi peremetrini aniqlash
Р_д=(L_д+B_д)*2, м
bu yerda Р_д – karyer tubi peremetri, м;
L_д –qatlamning cho’ziqligi bo’yicha uzunligi, м;
В_д – karyer tubi kengligi, qo’llaniladigan texnikaga bog’liq holda o’zgaradi. (В_д =30 – 40).
Р_д=(2800+40)*2=5680 м.
3.Karyer tubi maydonini aniqlash
S_д=L_д*B_д, м²,
S_д=2800*40=112000 м².
4.Professor Боголюбов Б.П formulasi bo'yicha karyer chuqurligini aniqlash
Н_к=к_изв*m_г*к_гр/(ctgβ_в+ctgβ_л), м
к_изв=(0,95 – 0,98) –ochiq usulda qazib olishda foydali qazilmani ajratib olish koeffitsiyenti
к_гр – chegaraviy qoplovchi tog’ jinsi koeffitsiyenti м³/м³;
β_в –karyerning tugal holatida yotib turgan tomon bo’yicha bortning qiyalik burchagi;
β_л – karyerning tugal holatida osilib turgan tomon bo’yicha bortning qiyalik burchagi;