91
sədrinə təqdim etdi. Beləliklə, 1993-cü il aprelin 6-da
Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin tənzimlənməsi məsələsi
böyük zəhmət nəticəsində BMT Təhlükəsizlik Şurasının
icraatına verilmiş oldu. Məsələ Təhlükəsizlik Şurasına
verildikdən sonra aprelin 8-də T.Qasımov Nyu-Yorka getmişdir.
Həmin gün Təhlükəsizlik Şurasının sədri pakistanlı cənab
Makoverlə görüşüb məsələnin Təhlükəsizlik Şurasının növbəti
toplantısının gündəliyinə salınmasını rica etmişdir.
Təhlükəsizlik Şurasının daimi və keçici üzvləri olan ölkələrin
təmsilçiləri ilə görüşlər keçirərək problem barədə ətraflı
məlumat verib onlardan dəstək istəmişdir. BMT Baş Katibi və
BMT yanındakı təşkilatlarının nümayəndələri ilə görüşlər
keçirilmişdir.
T.Qasımov 1993-cü il aprelin 27-28-də yenidən Təhlükə-
sizlik Şurasının bütün üzvləri ilə təkrar görüşlər keçirib onların
razılığını almışdır. Aprelin 29-da Təhlükəsizlik Şurasının
toplantısı keçirilmiş və aprelin 30-da BMT Təhlükəsizlik
Şurasının 822 №-li qətnaməsi dünyaya bəyan edilmişdir.
Qətnamədə erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın bütün
işğal etmiş ərazilərini dərhal və qeyd-şərtsiz boşaltmaları tələb
olunmuşdur.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822 №-li qətnaməsinin
icrası istiqamətində ilk addım olaraq ATƏT çərçivəsində
Finlandiya nümayəndəsinin başçılığı ilə 60 nəfərdən ibarət
müşahidəçi dəstəsi hazırlandı. Sonra Kəlbəcərin erməni
yaraqlılardan təmizlənməsi haqqında saziş imzalandı. Sazişi
Ermənistan prezidenti Ter-Petrosyan mayın 8-də, Azərbaycan
prezidenti Əbülfəz Elçibəy isə mayın 12-də imzaladı. Sazişə
görə Kəlbəcər bölgəsi iyunun 14-dən 29-a qədər erməni silahlı
dəstələrindən təmizlənməli, dinc əhali daimi yaşayış yerlərinə
dönməli və oraya beynəlxalq müşahidəçilər gəlməli idi. Lakin
Gəncədə 4 iyun hadisəsi səbəbindən Azərbaycan tərəfi onların
təhlükəsizliyinə təminat verə bilmədiyindən tezləşməsini tövsiyə
etdi. Lakin bu istəyə nail olunmadı.
92
T.Qasımov 1993-cü il iyunun 26-da xarici işlər naziri
vəzifəsindən azad edilsə də, Milli Məclisin komissiya sədri kimi
çalışmış, bir sıra qanunların hazırlanması və qəbul edilməsində
fəaliyyət göstərmişdir. Daha sonra o, siyasi- partiya və elmi
fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. T.Qasımov Türkiyənin müxtəlif
elmi mərkəzlərində, universitetlərində və beynəlxalq proqram-
larda çalışmışdır.
T.Qasımov xarici işlər naziri kimi Türkiyə, İran, Rusiya,
Böyük Britaniya, ABŞ və s. ölkələrin rəsmi dövlət və hökumət
adamları ilə görüşərək ikitərəfli münasibətlərin qurulması və
inkişafına dair danışıqlar aparmışdır.
***
−
Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin məlumatı, 1991-
1993.
−
«Azərbaycan» qəzeti, 1992-1993-cü illər.
−
Qasımov M. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər
sistemində (1991-1995-ci illər). Bakı, 1996.
−
Qasımov M. Azərbaycanın xarici siyasəti (konsepsiya
məsələləri). Bakı, 1997.
93
Həsən Əziz oğlu Həsənov
2 sentyabr 1993 – 17 fevral 1998
Azərbaycanın XX əsr görkəmli
ictimai, dövlət və siyasi xadimlərindən,
diplomat və alimlərindən olan Həsən
Əziz oğlu Həsənov 1940-cı il oktyabrın
20-də Tiflis şəhərində anadan
olmuşdur.1958-ci ildə Tiflisdə 43 №-li
orta məktəbi, 1963-cü ildə isə
Azərbaycan Politexnik İnstitutunu bitirmiş və inşaatçı-mühəndis
ixtisasına yiyələnmişdir. Bakı Ali siyasi məktəbini bitirərək
politoloq ixtisası almışdır. Moskvada yuxarı dərəcəli
məmurların ali kursunu (1969) və yuxarı dərəcəli siyasi
xadimlərin ali kursunu (1981) bitirmişdir. Ensiklopedik biliyə
sahib olmuşdur.
Müxtəlif siyasi və dövlət strukturlarında çalışmışdır. 1960-
cı ilin oktyabrından Azərbaycan Politexnik İnstitutunun
komsomol komitəsinin təşkilat məsələləri üzrə katibi və Bakı
şəhəri Tələbə Şurasının sədri olmuşdur. 1961-ci ilin dekabrından
Bakı şəhəri Oktyabr rayon komsomol komitəsində (indiki
Yasamal r-nu) üçüncü katib, 1962-ci ildən Bakı şəhər komsomol
komitəsinin təbliğat və təşviqat şöbəsində təlimatçı, Bakı şəhəri
Oktyabr rayon komsomol komitəsində ikinci katib, Azərbaycan
Komsomolu Mərkəzi Komitəsi texniki peşə məktəblərinin
şagirdləri ilə iş üzrə şöbə müdiri, 1966-cı ildə inşaat materialları
və konstruksiyası institutunda aspirant, 1969-cu ildə Moskvada
komsomolun Mərkəzi Komitəsinin məsul təşkilatçısı, 1971-ci
ildən təlimatçı, şöbə müdiri, Azərbaycan KP MK-nın inşaat
məsələləri üzrə şöbə müdirinin müavini, 1975-ci ildən Bakı
şəhəri 26 Bakı komissarı rayonu (indiki Səbayil r-nu) partiya
komitəsinin birinci katibi, 1978-ci ildən Sumqayıt, Kirovabad
(indiki Gəncə) şəhər partiya komitələrinin birinci katibi, 1981-ci
94
ildən Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinın
ideologiya məsələləri, inşaat və nəqliyyat, iqtisadi məsələlər
üzrə katibi, 1990-1992-ci illlərdə Nazirlər Sovetinin sədri,
Azərbaycan Respublikasının baş naziri, 1990-1991-ci illərdə
SSRİ Nazirlər Sovetinin üzvü, 1992-1993-cü illərdə Azərbaycan
Respublikasının BMT-dəki daimi nümayəndəsi olmuşdur.
H.Həsənov 1993-cü il sentyabrın 2-də Azərbaycan
Respublikasının xarici işlər naziri təyin edilmişdir. 1993-cü ildə
Azərbaycan Respublikasının ali məsləhətçi orqanı olan
Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Şurasının üzvü
olmuşdur.
O, 40 ilə yaxın Azərbaycanın dövlət və siyasi işlərində
yorulmadan çalışmış, 1981-ci ildən 1992-ci ilə qədər
Azərbaycanın ali rəhbərləri sırasına daxil olmuşdur.
1977-ci ildən 2000-ci ilədək Azərbaycan Respublikası Ali
Sovetinin deputatı, 1977-1981-ci illərdə Azərbaycan
Respublikası Ali Sovetinin komissiya sədri, 1979-1984-cü
illərdə SSRİ Ali Sovetinin deputatı, SSRİ Ali Sovetinin inşaat
komissiyasının üzvü olmuşdur. 1963-cü ildən 1980-ci ilədək
Xalq Deputatları Sovetinin rayon və şəhər üzrə deputatı
seçilmişdir. 30 ildən çox müxtəlif dərəcəli deputat olmuşdur.
H.Həsənov qarşısına qoyduğu məsələlərin həllinə ciddi
yanaşan, məqsədyönlü, gözəl natiq, daim irəli doğru addımlayan
uzaqgörən şəxs olmuşdur.
H.Həsənov uşaqlıqda Tiflisdə azərbaycanlıların cəm halda
yaşadıqları ərazidə böyümüş, Tiflis azərbaycanlılarının folkloru,
adət-ənənələrini dərindən öyrənmiş, Tiflisin azərbaycanlılar
yaşamayan məhəlləsində məktəbə getmiş, orada gürcü adət-
ənənələrini də əxz etmişdir. Məktəb illərində gürcü, erməni, rus
və yəhudi gəncləri arasında qeyri-etnik və qeyri-dini mühitdə
böyüyən H.Həsənov onların milli, dini və mənəvi
xüsusiyyətlərini dərindən öyrənmişdir.
Bakıya gələn kimi şəhərdə və institutda gənclərlə
qaynayıb qarışmış, tezliklə tələbə qrupuna rəhbər, il yarımdan
Dostları ilə paylaş: |