Mustaqil ish Tayyorladi: Rustamov. I

Aqshning YIMA boyicha statistikasi

• Yalpi ichki mahsulot (YIM) – maʼlum bir yildagi mamlakatning barcha tayyor mahsulot va xizmatlarning bozor qiymati. Mamlakatlar iqtisodiyoti hajmi moliya va statistika institutlarining bozor yoki davlat rasmiy kurslari boʻyicha hisoblanadigan YIMning nominal baholari boʻyicha saralanadi.
• Amerika Qoʻshma Shtatlari jahondagi eng yirik iqtisodiyotga ega davlat hisoblanib, ushbu davlatning 2019-yildagi yalpi ichki mahsuloti $21,439 milliard hisoblanadi.

YAIM mamlakatlar orasida,zarurat chog’ida esa birja nuqtalarida har qanday milliy valyutada kursga hisoblanishi yoki horijiy valyutalar yordamida qiymatlashtiriladi.Bularni shunday qiymatlarga baholash uchun jahon bozorida paritet haridorlik qobiliyati taqdim etilgan.

• YAIM mamlakatlar orasida,zarurat chog’ida esa birja nuqtalarida har qanday milliy valyutada kursga hisoblanishi yoki horijiy valyutalar yordamida qiymatlashtiriladi.Bularni shunday qiymatlarga baholash uchun jahon bozorida paritet haridorlik qobiliyati taqdim etilgan.
• Makroiqtisodiy ko’rsatkichlar orqali butun iqtisodiyotning holati,uning o’sishi yoki pasayishi tahlil qilinib,xulosa chiqariladi,ular yordamida davlat o’z iqtisodiy siyosatini belgilaydi

YAIMning usullar yordamida foyalanilishi

Birinchi uusl- bu YAIMning hisoblashga qo’shilgan qiymatlar bo’yicha yondashuv.Bunda milliy qitisodiyotning barcha tarmoqlari bo’yicha yaratilgan,qo’shilgan qiymatlar hisobga olinadi.

Ikkinchi usul-bu YAIMni hisoblashga sarf-xarajatlar bo’yicha yondashuv.Bunda mazkur yilda ishlab chiqarilgan barcha mahsulot vaxizmatar hajmini sotib olishga qilingan butun sarflar qo’shib chiqiladi.

Uchinchi usul-bu YAIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv.Mazkur yilda ishlab chiqarilgan provard mahsulot hajmidan olingan barcha daromadlar uy xo’jaliklar ixtiyoriga ish haqi,renta to’lovlari, foiz va foyda shaklida kelib tushadi.Anashu daromadlarni barchasini qo’shib chiqish orqali YAIM aniqlanadi.

• Uchinchi usul-bu YAIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv.Mazkur yilda ishlab chiqarilgan provard mahsulot hajmidan olingan barcha daromadlar uy xo’jaliklar ixtiyoriga ish haqi,renta to’lovlari, foiz va foyda shaklida kelib tushadi.Anashu daromadlarni barchasini qo’shib chiqish orqali YAIM aniqlanadi.
• YAIMni daromadlar bo’yicha hisoblashda uy xo’jaliklari,korxona va davlat muassasalarining dastlabki daromadlarini mehnat haqi,renta, ssuda foiziga ajratish mumkin.