____________Milli Kitabxana____________
512
rarilik edənlərin çoxu hərbi hissələrə qayıtdı. Bu hal bizdə ümumən böyük razılıq
hissi doğurdu. Lakin son vaxtlar fərarilik yenidən artmışdır. Tələb edirsiniz ki,
cəza tədbirləri gücləndirilsin. Bu, düzgün tələbdir. Bizim özümüzdə də belə
təkliflər var və bunlar həyata keçiriləcəkdir. Ancaq biz bütün imkanlardan, təsir
vasitələrindən istifadə etməliyik ki, fərarilik edən olmasın, gənclər başa düşsünlər
ki, fərarilik artarsa, bəs orduda kim qalmalıdır, torpaqlarımızı kim qorumalıdır?
Necə olur ki, əhalisi bizdən iki dəfə az olan Ermənistan ordu yaratmışdır və o
gəlib bizim torpaqlarımızı işğal etmişdir? Yerevandan, Leninakandan gəlib
Füzuli, Ağdam, Tərtər bölgələrində vuruşur, halak olur, erməni millətçilərinin
iddialarını həyata keçirirlər. Biz isə öz torpağımızı qorumaqda asizlik çəkirik...
Fərarilik olmamalıdır. Rayonun vahid rəhbəri kimi sizin də borcunuzdur ki,
tabeliyinizdəki hüquq-mühafizə orqanları ilə birlikdə, ictimaiyyətlə, ziyalılarla,
rayonun hörmətli adamları, ağsaqqalları ilə birlikdə respublikanın indiki ağır
vəziyyətində fərariliyin qarşısını alasınız.
Rayonlarda nə qədər qaçqın var. Qaçqınlar Komitəsinin sədri çıxışında bu
barədə dedi: bir rayonda 20 min, o birisində 30 min, digərində 40 min qaçqın
məskunlaşıb. Axı onların arasında gənclər də var. Əgər onlar erməni təcavüzü
nəticəsində qaçıb gəlmişlərsə, orduya gedərək öz torpaqlarını azad etməlidirlər.
Orduya ilk növbədə, işğal olunmuş rayonlardan qaçqın düşmüş gənclər
getməlidirlər. Onlar respublikamızın digər vətəndaşlarına nisbətən bu işdə daha
fəal olmalıdırlar.
Dünən mən hərbi hissələrdə olarkən gördüm ki, orada respublikanın bütün
şəhərlərindən, rayonlarından gələn adamlar xidmət edirlər. Xaçmazdan da,
Astaradan da, Qusardan da, Şəkidən də, eyni zamanda Ağdamdan da, Füzulidən
də, Laçından da, Kəlbəcərdən də xidmət edənlər var. Bu, çox sevindirici haldır.
Ancaq işğal olunmuş rayonlardan olan gənclər bilməlidirlər ki, onlar bütün
işlərini bir kənara qoyaraq, orduya getməli, torpaqlarımızın geri qaytarılması
üçün vuruşmalıdırlar. Belə rayonların, həmçinin qaçqınların müvəqqəti
məskunlaşdığı rayonların icra başçıları bu məsələyə xüsusi diqqət yetirməlidirlər.
Burada verilən izahatların heç biri qəbul edilə bilməz. Yalnız bir cavab ola bilər:
Bu iş təşkil edilməlidir. Başqa yol yoxdur.
Dünən Beyləqanda keçirilən müşavirədə hərbi komissarlar barədə danışdım,
bu gün də təkrar edirəm: onların günahı çoxdur, rüşvətxorluqları barədə çox söz-
söhbət gedir və bu, əsassız deyildir. Bunlara son qoyulmalıdır. Müdafiə
Nazirliyinin rəhbərləri bununla ciddi məşğul olmurlar. Mən onlara bu barədə
dəfələrlə demişəm. Ancaq rayon icra başçıları da hərbi komissarların işinə
nəzarət etməlidirlər. Bundan ötrü isə özünüzün mənəvi hüququ olmalıdır ki,
onlardan tələb edə biləsiniz. Yəni özünüz qayda-qanunu gözləməli, bu işləri
lazımi səviyyədə həll etməlisiniz ki, tabeçiliyinizdəki başqa dövlət
strukturlarından da eyni şeyi tələb edəsiniz. Görüşümüzdən istifadə edərək
bunları sizə
____________Milli Kitabxana____________
513
deməyi vacib bildim və bu tələbləri qarşınızda kəskin şəkildə qoyuram.
Kənd təsərrüfatı sahəsindəki işlər barədə burada məlumat verdilər. Bərdə
rayonunun icra başçısı, başqa şəxslər də çıxış etdilər. Son illərdə kənd
təsərrüfatına münasibət çox pis olmuşdur. Mən Ağcabədiyə getmişdim. Qarabağ
zonasında bizim nə qədər münbit torpaqlarımız var. Başqa yerlərdə də belədir.
Lakin həmin torpaqlar istifadəsiz qalmışdır. Biz isə hansı dövlətdənsə kredit
valyuta alırıq ki, taxıl yaxud başqa ərzaq məhsulları alıb gətirək. Nə vaxtadək
belə yaşayacağıq? Öz imkanlarımızdan istifadə edilmir, onun-bunun ümidinə
qalmışıq. Belə yaramaz. Keçirdiyimiz müşavirələrdə bu məsələləri kəskin şəkildə
qoymuşuq və sizdən tələb edirəm ki, həmin vəzifələri layiqincə yerinə yetirəsiniz.
Bununla da görüşümüzü yekunlaşdıraq. Güman edirəm ki, belə görüşlərə,
müşavirələrə dəvət olunanlar deyilənlərdən özləri üçün nəticə çıxaracaqlar.
Həmin nəticələr əməli işdə öz əksini tapmalıdır. Əminəm ki, siz konkret işinizlə
bizim bu çağırışlarımıza, tələblərimizə cavab verəcəksiniz.
____________Milli Kitabxana____________
514
ERMƏNİSTANIN AZƏRBAYCANA QARŞI
TƏCAVÜZÜNÜN GÜCLƏNMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR
RESPUBLİKA MİLLİ TELEVİZİYA VƏ RADİOSU
İLƏ XALQA MÜRACİƏT
12 aprel 1994-cü il
Əziz həmvətənlər, bacılar, qardaşlar, Azərbaycan Respublikasının
vətəndaşları! Son günlər Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün
güclənməsi, erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisinə hücumlarının
şiddətlənməsi ilə əlaqədar yaranmış vəziyyət məni bu gün axşam Azərbaycan
televiziya studiyasına gəlməyə məcbur edibdir. Məqsədim yaranmış vəziyyət
haqqında məlumat vermək və bu barədə bəzi fikirlərimi bəyan etməkdən
ibarətdir.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan dövləti, onun rəhbərliyi Ermənistan ilə
Azərbaycan arasında gedən müharibəyə son qoymağa və bunun üçün sülh
danışıqları apararaq müəyyən saziş əldə etməyə çalışır. Bu sahədə biz böyük
dövlətlərin təşəbbüslərini qəbul edir, beynəlxalq təşkilatların imkanlarından daim
istifadə etməyə çalışırıq. Biz Ermənistan Respublikası ilə bilavasitə əlaqədər
yaradıb, danışıqlar aparırıq. Son vaxtlarda Rusiya dövlətinin vasitəçilik
təşəbbüsünü qəbul edib, Rusiya xarici işlər və müdafiə nazirliklərinin vasitəsilə
Ermənistanla Azərbaycan arasında müəyyən saziş əldə olunmasına razılıq
vermişik.
Mən son aylarda gedən proseslərin hamısını sizin yadınıza salıb, onları təhlil
etmək fikrində deyiləm. Ancaq bəzi məqamları qeyd etmək istəyirəm. Məlumdur
ki, hələ keçən il dekabr ayının 24-də Aşqabatda Müstəqil Dövlətlər Birliyinin
toplantısında mən Ermənistan prezidenti Levon Ter-Petrosyanla görüşüb ətraflı
söhbət apardım və Azərbaycanla Ermənistan arasında gedən müharibəyə son
qoyulması haqqında təkliflər irəli sürdüm. Bizim aramızda geniş fikir mübadiləsi
oldu. O vaxt, yəni Müstəqil Dövlətlər Birliyinin toplantısında mən son illər
Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü haqqında geniş bəyanat verdim,
müstəqil dövlətlərin başçılarını bu məsələyə müdaxilə etməyə çağırdım və bəyan
etdim ki, Müstəqil Dövlətlər Birliyinə daxil olan dövlətlər arasında müharibə
qeyri-normal bir haldır. Ona görə də hər bir dövlət, onun başçısı bu məsədəyə öz
münasibətini bildirməlidir.
Sonra Rusiyanın Xarici İşlər Nazirliyi bu istiqamətdə fəaliyyətə başladı. Biz
onların nümayəndəsini bir neçə dəfə qəbul etdik, ayrı-ayrı saziş layihələrinə
baxdıq, öz ilk təkliflərimizi verdik və bəzi kompromislərə gedərək saziş əldə
olunmasına çalışdıq. Ancaq bunlar da nəticə vermədi. Nəhayət, fevralın 18-də
Moskvada Azərbaycanın, Ermənistanın və Rusiyanın müdafiə nazirləri
görüşdülər, atəşin dayandırılması barədə, Ermənis-