N a m iq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ
Yüklə 3,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
muşdur. “Milli Arxiv Fondu haqqında” Qanun arxivlərin fəa liyyəti, Milli Arxiv Fondunun formalaşdırılması, mühafizəsi və istifadəsi ilə bağlı bütün münasibətləri tənzimləyir, arxiv işçilərinin sosial müdafiəsini xeyli gücləndirir. Kitabxana işinin təşkilinin təkmilləşdirilməsi, onun səmərə liliyinin gücləndirilməsi, məhsuldarlığının artırılması, eləcə də kitabxana informasiyası sahəsində oxucuların hüquqlarının təmin edilməsi məqsədilə ölkədə “Kitabxana işi haqqında” qanun qəbul edilmişdir. Qanun cəmiyyətin intellektual və mənəvi potensialının inkişafıma, ən müasir tələblərə cavab verən bilik səviyyəsinin yüksəldilməsinə fəal yardım göstərir, çünki o, kitabxanaların öz funksiyalarını, o cümlədən informa siya funksiyalarını həyata keçirmələri üçün, kitabxana işini keyfiyyətcə yeniləmək və yaxşılaşdırmaq üçün möhkəm hüquqi əsas yaradır. Qanunda başlıca diqqət həmin sahədəki prinsiplərin qismən dəyişdirilməsinə deyil, yeni iqtisadi və siyasi sistem şəraitində onların köklü surətdə yenidən nəzərdən keçirilməsinə və yenidən formalaşdırılmasına yönəldilmişdir. Bu qanun kitabxana işi sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsiplərini, kitabxana sisteminin ümumi əsaslarını, kitabxana fondlarının formalaşdırılması və mühafizəsi üçün zəruri olan tələbləri, kitabxanaların maliyyə
mənbələrini, onların
yaradılması və fəaliyyəti qaydalarını, vətəndaşların kitabxana lardan istifadə zamanı hüquq və vəzifələrini, kitabxana işi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın prinsiplərini müəyyən edir. Tarix və mədəniyyət abidələrinin mühafizəsi ilə bağlı bütün problemlərin hüquqi cəhətdən tənzimlənməsi beynəlxalq konvensiyalara, o cümlədən “ Silahlı münaqişələr zamanı mə dəni dəyərlərin qorunması haqqında” (Haaqa, 1954), “Ümum- dünya mədəni irsinin mühafizəsi haqqında” (Paris, 1970), “Mədəni dəyərlərin qeyri-qanuni aparılmasının, məsinin, onların mülkiyyət hüququnun başqasına verilməsinin qadağan edilməsinə və qarşısının alınmasına yönəldilən tədbirlər haqqında” (Paris, 1970), “Oğurlanmış və qeyri-qanuni 85 aparılmış mədəni dəyərlər haqqında” (1995) konvensiyalara, həmçinin YUNESKO-nun və onun nəzdində fəaliyyət göstərən beynəlxalq təşkilatların (İKOM, İKOMOS və İKKROM) və mədəni dəyərlərin mühafizəsi məsələləri ilə geniş şəkildə məşğul olan digər beynəlxalq qurumların layihə və tövsiyələ rinə uyğun olaraq həll edilmişdir. Ölkənin 1919-cu ildən formalaşmaqda olan muzey nun qorunmasını və keyfiyyətcə zənginləşməsini gücləndirmək, muzeylərimizin fəaliyyətini xeyli yaxşılaşdırmaq (bu gün ölkədə 231 muzey var), yenilərini, o cümlədən özəl muzeylər yaratmaq üçün xüsusi qanun qəbul edilmişdir. “Muzeylər haqqında” qanun dövlətlə muzeylər arasında qarşılıqlı əlaqələri tənzimləyən, onların vəzifə və funksiyalarını, imtiyaz və səlahiyyətlərini müəyyən edən, muzeylərin qaydalarını və hüquqi anm dəqiq ifadə edən, muzey fondunun qorunmasına, saxlanmasına, inkişaf etdirilməsinə və zənginləşdirilməsinə yardım edən və muzey işçilərinin sosial müdafiəsini güclən dirən təsirli bir sənəddir. Müstəqilliyin ilk illərində şəhərsalma sahəsində meydana çıxan və şəhər və yaşayış məntəqələrinin bədii-estetik, lıq simasını xeyli korlanmasına səbəb olan mənfi tendensiyalar “Memarlıq fəaliyyəti haqqında” və “ Şəhərsalmanın əsaslan haqqında” qanunlann qəbul edilməsini zəruri etdi. Hər iki qanun tikintidəki özbaşınalıq ucbatından ölkədə milli lığın və şəhərsalma praktikasının düçar olduğu tənəzzülü mağa, memarlıqla tikintinin ahəngdar, qarşılıqlı vəhdətini bərpa etməyə, uzun əsrlər boyu formalaşan memarlıq mədəniyyətini, şəhərlərimizin təkrarolunmaz kaloritini qorumağa və onları ləyaqətli səviyyədə gələcək nəsillərə çatdırmağa yönəldil mişdir. Azərbaycan memarlığının spesifik özəlliklərini qoru maq və inkişaf etdirmək naminə xarici vətəndaşlara və hüquqi şəxslərə yalnız Azərbaycan vətəndaşları və ya hüquqi şəxsləri ilə birgə, qanuna müvafiq qaydada memarlıq layihəsi həyata keçirməyə icazə verilir. Təkrarlığın və gözyorucu oxşarlığın 86
qarşısını almaq məqsədilə hər bir memarlıq layihəsindən yalnız bir dəfə istifadə edilməsi nəzərdə tutulur. “ Şəhərsalmanın əsaslan haqqında” qanun əhalinin optimal yerləşdirilməsi sisteminin yaradılmasını müəyyən edir, ərazilərdə, şəhərlərdə və digər yaşayış məntəqələrində tikinti və abadlıq üçün normal şəraitin təmin edilməsinə, sosial, nəqliyyat və mühəndis infrastrukturunun inkişafına, təbiətdən səmərəli istifadə olunmasına imkan yaradır, şəhərsalma fəaliyyətinin səlahiy yətlərini dəqiqləşdirir, həmçinin tarix, mədəniyyət abidələrinin qorunması və ətraf mühiti mühafizəsi sahəsində münasibətləri nizamlayır. H ər iki qanun hüquqi planda ölkənin memarlıq simasının proporsional, ardıcıl və ahəngdar inkişafına, habelə mürəkkəb şəhər təsərrüfatı prosseslərinin düzgün və məqsəd yönlü idarə edilməsinə yardım göstərir. Vahid sistem kimi nəşriyyat-poliqrafiya fəaliyyəti sahə sindəki çatışmazlıqlar və həmin sahənin bütün ən vacib problemlərini tənzimləyən müvafiq qanunun yoxluğu nəzərə alınaraq, “Nəşriyyat işi haqqında” qanun qəbul edilmişdir. Qanun pozulmuş nəşriyyat-poliqrafiya siklini bərpa etməyə və onun dirçəlişini təmin etməyə yönəldilmişdir. Qanunda dövlət siyasətinin əsas prinsipləri və nəşriyyat işi sahəsində dövlətin vəzifələri ifadə olunmuş, nəşriyyat-poliqrafiya fəaliyyətinin təşkil olunması və həyata keçirilməsinin optimal üsulları müəyyən edilmiş, həmin sahədə subyektlər arasındakı münasi bətləri tənzimləyən prinsiplər dəqiqləşdirilmişdir. Ölkədəki iq tisadi reallıqları nəzərə alan, praktik, tətbiqi xarakter daşıyan belə bir sənədin qəbul edilməsi Azərbaycanda nəşriyyat-poliq rafiya işinin perspektivlərinə böyük ümidlə baxmağa əsas verir. “Kinematoqrafıya haqqında” qanunda bu sahəyə dövlət himayəsinin əsas formaları açıqlanır. Qanunda milli film və kinoepopeyaların ilkin materiallarının qorunması kimi prob lemlər öz həllini tapır, milli filmlərin istehsalı, yayımı və beynəlxalq festivallarda iştirakının dövlət tərəfindən maliy yələşdirilməsinin qayda və şərtləri müəyyən edilir. Hüquqi 87
Yüklə 3,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|