Namangan muhandislik-texnologiya instituti
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 14.4.
Krossingover va uning xillari Meyozning profaza I dagi zigonemada gomologik xromosomalar konyugatsiyalanganda ular bir-biriga jipslashib, keyin bir-biridan ajralib ketishida qismlarini (genlarini) o‘zaro almashtiradi. Natijada tarkibidagi genlar boshqa bir xil bo‘lgan xromosomalar hosil bo‘ladi va bu hodisa krossingover deyiladi. Krossingover gomologik xromosomalarda joylashgan genlarning yangi birikmalari hosil bo‘lishi, natijada yangi belgilarga ega bo‘lgan avlodlar dunyoga kelishi va rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Krossingover tabiiy tanlanish va seleksiya uchun muhim ahamiyatga egadir. Krossingoverni chuqur o‘rganish, genlarning genetik kartasini, yani har bir birikish gruppasida genlarning nisbiy joylashish sxemasini tuzish imkoniyatini yaratdi. Juda ham ko‘p chatishtirishlar o‘tkazish natijasida barcha genlar xromosomada bir chiziqda joylashishi aniqlangach, genetik karta sxema tuzish mumkin bo‘ladi. Xromosomalarning genetik kartasini o‘rganish genlar xromosoma uzunligi bo‘ylab bir tekis tarqalmasligini ham ko‘rsatadi. Xromosomaning ba'zi qismlarida genlar boshqa qismlaridagiga nisbatan zich joylashadi. Xromosomaning ba'zi qismlari genetik jihatdan aktiv bo‘lmasligi ham mumkin ekan. Irsiyatning xromosoma nazariyasini o‘rganish quyidagi xulosalarga olib keladi: 1. Genlar xromosomalarda muntazam bir chiziqda joylashgan bo‘lib, birikish gruppalarini hosil qiladi. Birikish gruppalarining soni gomologik xromosomalar juftining soniga teng. 2. Har bir xromosomada joylashgan genlar o‘zaro bog‘langan holda nasldan- naslga o‘tadi. Genlarning o‘zaro bog‘lanish kuchi ularning o‘rtasidagi masofaga bog‘liq. 3. Gomologik xromosomalar o‘zaro chalkashish (krossingover) imkoniyatiga ega. Krossingover natijasida genlarning rekombinatsiyasi (tarkibi o‘zgargan gruppa hosil bo‘lishi) ruy beradi. Bu esa tabiiy tanlanish va sun'iy tanlash uchun boy manba bo‘lib xizmat qiladi. 4. Genlarning o‘zaro birikishi va krossingover qonuni biologik hodisa bo‘lib, organizmlarning irsiyati va o‘zgaruvchanligi umumiyligini ifodalaydi. Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|