ŞƏRUR RAYONU
-
Şərur
-D
ərəkənd
-Kürçülü
-Siyaqut
-Axam
əd
-D
ərvişlər
-Kürk
ənd
-
Şəhriyar
-Axura
-Diz
ə
-Qarah
əsənli
-T
ənənəm
-
Alışar
-Düd
əngə
-Qarxun
-
Tumaslı
-Arbatan
-
Ələkli
-
Qışlaqabbas
-V
ərməziyar
-
Aşağı
Aralıq
-
Ərəbyengicə -Qorçulu
-Yengic
ə
-
Aşağı
Daşarx
-
Gümüşlü
-Mahmudk
ənd -Yeni Havuş
-
Aşağı Yaycı -Havuş
-Maxta
-
Yuxarı Aralıq
-C
əlilkənd
-H
əmzəli
-M
əmmədsabir
-
Yuxarı
Daşarx
-Ç
əmənli
-
Xanlıqlar
-
Muğancıq
Mehrab
-
Yuxarı Yaycı
-Ç
ərçiboğan -Xələc
-
Muğanlı
-Zeyv
ə
-Çomaxtur
-
İbadulla
-
Oğlanqala
-Danyeri
-K
ərimbəyli
-Püsyan
-D
əmirçi
-Kosacan
-S
ərxanlı
15
Aa
ABA (Ordubad) – ata. –Abamnan q
əbəx-qəbağa
oturmuşdux, bidə gördıx girdi içərı.
ABANBAR
(Naxçıvan) – su anbarı. –Vayxırda təzə
abanbar tikipl
ər.
ABASBƏYİ (əksər şivələrdə) – armud növü.
ABDAL (
Qızıl Qışlaq, Şahbuzkənd) – bilikli. –Çox abdal
adamdı o, elə-belə söz deməz.
ABEŞİK (Dəmirçi, Gümüşlü, Şahbulaq) – meşəbəyi. –
Abeşik meşəni qoruyan adamdı.
ABQORA (C
əhri) – yetişməmiş üzüm-qora suyu. –
Abqora üzüm suyudu.
ABRA
(Ordubad, Şahbuz) – qabın çəkisi. –Balı
tox'm
əmişdən qabax qabın abrasın tutmasan halallığ olmaz.
ABTALIB ƏRİYİ (Keçili, Kolanı) – ağ rəngli şirin ərik.
–
Abtalıb əriyinin mirəbbəsi şüşə kimin olur.
ABUGƏRDƏN (Culfa, Şahbuz, Şərur) – təndirdən
kök
ələri çıxartmaq, su götürmək üçün istifadə olunur.
ABU ŞƏHƏR (Sədərək, Şərur) – alma növü.
АCICА (Çеşməbаsаr) - təzətər, yаzdа təzə göyərən yеm
оtlаrı.
ACIXAMRA(
əksərşivələrdə)//ACİTMƏ(Şərur) – xəmir
mayası. –Acıxamra eliyəndə xəmir tez gəlir.
ACIQICI (Ordubad) –
yabanı bitki.
16
ACI PENCƏR (Kələki)//ACITƏRƏ (Babək, Culfa) –
v
əzəri. –Bizdə acı pencər diyərıx, Naxçıvanda qodem deyillər.
ACITMAX (Danyeri) – hirsl
əndirmək. –İti acıtsan,
q
əyidip səni qapar.
ACITMALI (Keçili, Külüs, Nursu,
Şahbuzkənd) -
maya vurulmuş xəmirdən yapılan böyük həcmli çörək. –
Acıtmalını mayalı xəmirnən eliyərix', həm də adi çörəx'dən
yek
ə olur.
ACRA
(Naxçıvan) – xəmir mayası. –Acra xəmiri
acıdır, ona görə heylə deyillər, maya da, droj da diyən var.
AÇMAX (
əksər şivələrdə) – yaymaq. –Mən lavaşın
künd
əsin qəşəx' tuturam, əmə yaxcı açammıram.
ADDAX-BUDDAX//ADDA-BUDDA (
əksər şivələrdə)
– seyr
ək. –Eymizin yanı boş yerdi, addax-buddax ağaşdar var.
ADDAMA (C
əhri) – su olan yerlərdən keçmək üçün
keçid. –Addamadan
ki keşdin elə birinci döngüyə dönərsən,
ordadı əvləri.
Addama sözü Z
əngibasar şivələrində də eyni mənada
qeyd
ə alınmışdır (7, s.32).
AD ELƏMƏX' (Aşağı Qışlaq, Badamlı, Biçənək,
Kolanı, Kükü) - qız evinin razılığını almaq və qıza kiçik
h
ədiyyə vermək. -Ad eləməyə ya bir yaylıx, ya bir üzüx'
aparıllar.
AGƏL (Naxçıvan) – baba. –Mən dədəmin dədəsinə
ag
əl deyirəm.
AĞANƏNƏ (Ordubad) – nənə, atanın anası. –
17
Ağanənəm öyrətmişdi çörəyi belə aşmağı mənə.
AĞBAŞDI (Aşağı Yaycı, Düdəngə, Oğlanqala, Yuxarı
Yaycı) – aşpaz. –İndi ta özümüz pişirmirix' toylarda, yasdarda
xor
əyi, ağbaşdı eliyir.
AĞCA (Naxçıvan) - ərik növü.
AĞCAMAYA (Vayxır) – ağappaq, totuq, kök uşaq. –
El
ə qəşəx' ağcamaya qızı var ki, Mamedin.
AĞCİYAR//AĞÖVGƏ (Culfa, Ordubad) – qorxaq.–
Ağciyar adamdı, ona eytibar eləməx' olmaz.
AĞDƏN (Culfa) – dənli bitkilər. –Bı il ağdən əx'mişix'
orda pütün.
AĞIL (Şahbuz) – isti vaxtı naxır saxlanan yer. –Üsdü
açığ olur ağılın, amancax qıraxları örtülü, hava isdi olanda
naxırı ora qatarığ elə.
Ağıl Azərbaycan dilinin Balakən, Biləsuvar, Cəbrayıl,
Z
əngilan şivələrində və Şəki dialektində də eyni mənada işlənir
(1, s.4).
AĞILDANQURREY (Kolanı, Qazançı, Qızıl Qışlaq,
Naxçıvan) – yüngül. –Sən ona fikir vermə, ağıldanqurreydi o,
özün müdara eliy
əmmir.
AĞIZ-AĞIZA GƏLMƏX' (bütün şivələrdə) –
mübahis
ə etmək. –Ziboşnan ağız-ağıza gəlsən boşdu çıxarsan.
AĞIZBƏHƏM ELƏMƏX' (Çeşməbasar) – ağzını
yoxlamaq, n
ə deyəcəyini bilmək. –Yetirən kimin bir Aşığ
Hüseyini ağızbəhəm elədi görsün nə var, nə yox.
AĞIZDANPƏRTOV (Naxçıvan) – ağzına nə gəldi
18
danışan, danışığını bilməyən. –O, birəz elə ağızdanpərtovdu, nə
g
əldi deyir.
AĞIZƏMMƏZ (Babək, Naxçıvan) – hər yeməyi
b
əyənməyən, könülsüz yeyən. –Çox ağızəmməz uşaxdı ha, nə
pişirsən yemir.
AĞLOVÇA (Böyükdüz, Düdəngə, Hacıvar, Teyvaz,
Tumbul) – tava. –
Ağlovça tavıya diyərix', o biri irayonnarda
sapılca da deyillər ona.
АĞNАĞАZ (Böyükdüz, Yengicə) - еhtiyаc üçün
dəyirmаndа növbədənkənаr üyüdülən аzаcıq tахıl. -
Dəyirmаndа аzcа аğnаğаz еlə, еvdə uşахlаr аj qаlmаsın.
АĞNАĞ (əksər şivələrdə) - çаlа, çuхur, хəndək. –
Аrаbа:n təkəri аğnаğа tüşdü.
AĞNAMAX I (Babək, Naxçıvan) – yerində çox
qurcalanmaq, oturduğu yeri dağıtmaq. –Nə ağnıyırsan, ay bala,
bir sakit dur gör
əx'.
AĞNAMAX II (bütün şivələrdə) - uçub tökülmək, axıb
g
əlmək. -Əvvəllər o dağ birəz aralıydı kətdən, soram ağnıyıp
g
əlib kəndə tərəf.
AĞ NAZLI (Culfa, Ordubad, Şahbuz) – şaftalı növü.
AĞÖDDƏX' (Kəngərli, Şərur) – qorxaq. –O:n kimin
ç
ətinə tüşəndə qaçan adamnara bizdə ağöddəx' də:llər.
AĞURUX (Keçili, Kükü, Sirab) – köçəri maldarların
yaylağa və ya qışlağa köçərkən apardıqları ev avadanlıqları. –
Ağuruxumuzu qabaxcan göndərərix'.
AĞUZ (əksər şivələrdə) – doğmuş heyvanın ilk üç
19
Dostları ilə paylaş: |