Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika

Eksperimental sexda
modelga aniqlik kiritishda razmer va rostlar bo’yicha 
andazalarni to’g’ri ko’paytirilganini tekishirish maqsadida har xil razmerdagi 
buyumlardan bir necha namuna tikiladi. Tajriba partiyasini eksperimental sexning 
texnologik guruhi tekshiradi, so’ngra konstruksiyani uzil-kesil aniqlash va mehnat 
taqsimlash uchun tikuvchilik sexida tekshiriladi. 

---

Tayyorlov sexining uskunalari. 
Tayyorlov sexida materiallarni qabul qilish, tashish, nuqson topish, o’lchash va 
saqlash bilan bog’liq bo’lgan jarayonlar bajariladi. 
Tayyorlov sexi nuqsonli materiallar turadigan va nuqsonsiz materiallar 
turadigan ikkita uchastkadan iborat bo’ladi. 
1-rasm. Materiallarni tushirish 
Tikuvchilik korxonalariga material rulonlarda va toylarda keltiriladi. 
Konteynerlarni tushirib olayotganda ularni elektr tal yoki avtoyuklagich yordamida 
avtomobildan olib, temir izli o’zi yurar aravachalarning platformasiga o’rnatiladi 
va sexlarga olib boriladi. Materiallar konteynersiz kyolgan bo’lsa, ularni stasionar yoki 
harakatlanadigan konveyer (1-rasm, 
a)
, shuningdek qiya nov yordamida avtomobildan 
tushirib olinadi. Keyin material
 
avto-yuklagich yordamida omborga yoki tayyorlov 
sexiga tashiladi. 
Materialning o’rami ochilgandan keyin uni saqlash uchun javonlarga qo’yiladi. 
Materilllarni saqlashning ikkita asosiy usuli bor: stasionar (taxlab va javonlarda) va 
mexanizasiyalashgan (elevatorda va barabanda) saqlash. 
Materiallarni saqlashnish eng oddiy usuli taxlab saqlash hisoblanadi, chunki 
bunda binoning hajmidan to’laroq foydalaniladi. Materiallarni javonlarda saqlash usuli 
juda xilma-xil bo’lib, ular javonlarning konstruksiyasiga bog’liq. 
Materialni katak javonlarda va konteynerlarda saqlash uskunalari materiallar 1 
(2-rasm, 
a) 
ruloni taxlab to’ldiriladigan yoki konteyner 2
 
ga joylangan bir partiya rulon 
bilan to’ldiriladigan to’g’ri to’rtburchak tokchalar ko’rinishida bo’ladi. 

---

2-rasm. Materiallarni saqlash usullari 
Katak javonlar yoki ari uya javonlarda saqlash uskunalari kvadratlar 
shaklidagi kataklar yoki ari uyasi ko’rinishida (2-rasm, 
b) 
bo’lib, bir rulon materialni 
saqlashga mo’ljallangan bo’ladi. 
Materialni barabanda saqash usuli katak javonda saqlshning bir turi 
hisoblanadi. Diametri 3,6 m. bo’lgan baraban 3
 
(2-rasm, 
v) 
har birining diametri 
0,54 m. bo’lgan 54 ta katakka bo’linadi, bu katakka bittadan rulon material 
qo’yiladi. Stasionar javonlardan barabanning farqi shundaki, u stanina 
4 
ning o’qiga 
osilgan bo’lib, yuritma
 5 
uni aylantiradi. 
Materialni elevatorda saqlash usuli (2-rasm, 
g) 
saqlashiing individual vositalari 
— tishli yetakchi g’ildiraklar 
7 
ga tortilgan zanjir 
6
zvenolariga bemalol osib qo’yilgan 
kajavalar bilan harakterlanadi. 
Materiallar stasionar uskunalarda saqlanadigan bo’lsa, ortish-tushirish ishlari 
avtoyuklagichlarda, elektroyuklagichlar-da, elektrotaxlagichlarda bajarilishi 
mumkin. Lekin sex ichidagi transport manyovrni uchun javonlar o’rtasida katta (2 
dan 3 m. gacha) oraliq qoldirish talab qilinadi. Tayyorlov sexida ko’pincha TShP-89 
taxlagichidan foydalaniladi; bu taxlagich aravachalardagi material rulonlarini, 
bichiq pachkalarini quticha yoki pachkalardagi buyumlarni ko’p qavatli tokchali 
javonlarga joylab yakka-yakka saqlash zonasiga tashib borishga va ularni boshqa 
transportga ortib berishga mo’ljallangan. Taxlagich shtabel ko’tarish qurilmasi 
bor temir izli o’zi yurar aravacha ko’rinishida bo’ladi. Taxlagich karkas 1