O ’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo

SHAXSNING 

RIVOJLANISHI. 


Reja. 

1. Insonning shaxs sifatida shakllanishi va bunda ijtimoiy muhitning o`rni. 

2. Ijtimoiy psixologiyada shaxsni o`rganishning o`ziga xosligi. 

3. Guruhlar va ularning shaxs rivojlanishiga ta

’siri. 

4. Shaxsning ijtimoiy ustanovkalari.

Insonning shaxs sifatida shakllanishi va bunda ijtimoiy muhitning o`rni. 

Shaxs jamiyatning a

’zosi, ijtimoiy va shaxslararo munosabatlarning mahsuli, ongli 
faoliyatning sub
’ekti bo’lmish individdir. 
Shaxsning boyligi, uning hayotga faol munosabati, boshqa kishilar bilan bo`ladigan
aloqalarining turli-tumanligiga bogliq bo`ladi. 

---

52

Individ- so`zi lotincha-«individium»-bulinmas degan ma
’noni anglatadi. 
Har bir odam o`zi mansub bo`lgan sinf, muloqotga xos bo`lgan umumiy sifatlar bilan bir
qatorda shaxsiy xususiyatlarga ham egaki ular shaxning takrorlanmas individualligidir. 


Individuallik- ma
’lum sifatlarga ega bo`lgan shunday odamki, bu sifatlar faqat shu 
odamgagina xosdir.
Shaxs tashqi turmush sharoitlari ta
’sirida shakllanadi.
Savol: Bir xil sharoitda tarbiyalanganda har biri o`zining shaxsiy xususiyatlariga ega 
bo`ladimi?
Javob: Shaxsning shakllanishida ijtimoiy omillardan tashqari biologik omillar ham ta
’sir
ko`rsatadi. 

Bu omillarni bir-biridan ajratib quyish noto`gri.

Hosil qilinadigan xususiyatlar bilan tabiiy mavjud xususiyatlar o`zaro bogliq tashqi 
sharoitlar ta
’sirida odamning shakllanishini ichki sharoitslarga boglik holda sodir bo`ladi.


Shaxsning barkarorligi. 
Snaxs-o`zini turli sharoitlarda turlicha tutishiga qaramay asosiy shaxsiy sifatlari ozmi-
ko`pmi barqaror bo`ladi. Agar odamning xususiyatlari bilib olinsa, uning ma
’lum bir 
vaziyatda o`zini qanday tutushini aytish mumkin.

Shaxsning psixik xususiyatlari insonning ijtimoiy tajribasi, uning hayot va faoliyati, ta

’lim
va tarbiya ta

’siri ostda tarkib topadi. Shaxsning shakllanishi u yashaydigan jamiyat
sharoitlari hamda mana shu ijtimoiy sharoitlarda u oladigan ta
’lim va tarbiya bilan
belgilanadi. 
Shaxs, siyosiy, g`oyaviy munosabatlar ta’sirida ham bo`ladi. Jamiyat
haqidagi g`oyalar tizimi shaxsning psixologiyasi, uning dunyoqarashi, ijtimoiy 
ustnovkalarini shakllantiradi.
Ijtimoiy fanlarni o`zlashtirish shaxsga ijtimoiy taraqqiyotda o`z o`rnini 

anglashga yordam beradi.

Jamiyat maktabdagi ta’lim va tarbiya, radio, 
televideniye va boshqa ommaviy axborot vositalari yordamida shaxsga g`oyaviy
ta’sir o`tkazadi. 
Shaxsning muloqot doirasi qanchalik keng bo’lsa , uni hayotining turli sohalari

bilan aloqasi shunchalik turli tuman bo’ladi, shaxs ijtimoiy munosabatlar

du
nyosiga shunchalik chuqurroq kira oladi va uning ma’naviy dunyosi ham boy

bo’la boradi.

Shaxsning jarayonlari, holatlari va xususiyatlari o`zaro chambarchas bogliqdir.