10
Mineral gübrənin faktiki istifadə norması (ton)
Şəkil 3. Azərbaycan Respublikasında bitkiçilikdəmineralgübrələrətələbatın ödənilmə səviyyəsi
Şəkillərdə verilmiş göstəricilərə uyğun olaraq, əsasən, respublikanı ayrı-ayrı iqtisadi əraziləri
üzrə təhlillər aparılmışdır. Təhlillər, əsasən, mineral gübrəyə tələbatın ödənilmə səviyyəsinin, faktiki
istifadə normasının, tələb olunan mineral gübrələrin həcminin, fiziki çəkisinin və nəhayət, ümumi
əkin sahəsinin müqayisəsinə görə aparılmışdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, respublika üzrə ümumi əkin sahəsi 1585389 hektar olmuşdur.
Belə ki, Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda mineral gübrələrlə tələbatın ödənmə səviyyəsi
3,4% olmuşdur. Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda cəmi əkin sahəsi 187208 hektar olmuşdur. Mineral
gübrələrə illik tələbat 139520 ton olmuş, onun da dəyəri 68,7 milyon manat təşkil etmişdir. Azotlu
gübrələr 43315 ton, fosforlu gübrələr 73268 ton, kaliumlu gübrələr 22937 ton müəyyənləşib. İqtisadi
rayon üzrə tələbatın ödənilmə səviyyəsi 3,4 %-dir.
Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonunun cəmi əkin sahəsinin 186098 hektar olmuşdur. 2015-ci ildə
dəyəri 74,8 milyon manat olan 153,3 min ton mineral gübrəyə tələbat olmuş, ümumi tələbat 10,3 %
ödənmişdir. Azotlu gübrələrə tələbat 52,6 min ton, dəyəri 19,5 mln. manat, fosforlu gübrələrə tələbat
80,9 min ton, dəyəri 45,4 milyon manat, kaliumlu gübrələrə tələbat isə 24,3 min ton, dəyəri, 12,0
mln. manat təşkil etmişdir.
Lənkəran iqtisadi rayonu. Astara, Cəlilabad, Lerik, Masallı, Yardımlı, Lənkəran inzibati
rayonlarını əhatə edən iqtisadi rayonun əkin sahəsi 113686 hektardır. İqtisadi rayonun dəyəri 20,4
milyon manat olan 27,6 min ton azotlu, 24,0 milyon manatlıq 42,7 min ton fosforlu, 6,5 milyon
manatlıq 13,1 min ton kaliumlu gübrəyə ehtiyacı olmuşdur ki, bu da cəmi 83,4 min ton təşkil edir.
Faktiki istifadə 11,3 min olub və tələbat 13,8 % ödənilib. İnzibati rayonlar arasında əkin sahələrinin
mineral gübrələrə tələbatı yalnız Cəlilabad rayonunda yüksək olub – 20,7 %.
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunaŞabran, Xaçmaz, Quba, Qusar və Siyəzən inzibati rayonları
daxildir.
Əkin sahəsi 114162 hektar təşkil edir. İqtisadi rayonun 13,2 milyon manatlıq 35,7 min ton
azotlu, 30,7 milyon manatlıq 54,7 min ton fosforlu, 8,6 milyon manatlıq 17,5 min ton kaliumlu
mineral gübrəyə ehtiyacı olmuşdur. Mineral gübrələrə ümumi tələbatın dəyəri 52,5 milyon manat,
fiziki çəkisi isə 107,8 min ton təşkil edir. Faktiki istifadə 2,94 min ton olmuş, tələbatın ödənmə
səviyyəsi 2,8 % təşkil etmişdir.
Aran iqtisadi rayonu digər iqtisadi rayonlardan daha böyükdür. Bu iqtisadi rayon özündə 16
inzibati rayonu və 2 şəhəribirləşdirir: Ağcabədi, Ağdaş, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Göyçay,
Hacıqabul, İmişli, Kürdəmir, Neftçala, Saatlı, Ucar, Zərdab, Yevlax, Sabirabad, Salyan və Şirvan,
Mingəçevir şəhərlərində mövcud əkin sahəsi 684218 hektar olmuşdur. Fiziki çəkidə mineral
gübrələrə tələbat 429,1 min ton (dəyəri 210,6 milyon manat) olsa da, faktiki istifadə 43,3 min ton
təşkil edərək, tələbat 11,0 % ödənmişdir. Ümumi tələbatda azotlu gübrələr 133,9 min ton, fosforlu
gübrələr 227,9 min ton, azotlu gübrələr isə 67,6 min ton civarında hesablanmışdır. Taxıl sahələrinə
246,4 min ton, kartof sahəsi üçün 5,1 min ton, tərəvəz üçün 17,7 min ton, bostan üçün 9,6 min ton,
Abşeron
Gəncə-Qazax; 3,4
Şəki-Zaqatala; 10,3
Lənkəran; 13,8
Quba-Xaçmaz; 2,8
Aran; 10,1
Yuxarı Qarabağ; 11,0
Kəlbəcər-Laçın; 0
Dağlıq Şirvan; 4,4
Naxçıvan; 0
Respublika üzrə cəmi;
55.8
