Қон ва қон яратувчи аъзолар касалликлари

III. Diseritropoetik

• Eritropoez buzilishi okibatida boshlanadigan anemiyalar suyak
• kumigining gemopoez uchun zarur moddalar bilan tegishliyaa
• ta’minlanmaginligidan kelib chikuvchi anemiyadi.

• Турлари:

• 1.Fe танкислигига
• боглик анемия

• 2.Мегалобластик
• анемия

• 3. Гипопластик ва
• апластик анемия

• 4.Миелофтиз
• анемия

1. Temir tankisligiga boglik anemiya

• Sababi: a) alimentar temir yetishmovchiligi; b) organizning temir moddasiga extiyoji ortishi; v) temir moddasining me’da ichak traktidan surilishining buzilishi.
• Mexanizmi: gemoglobin sintezida ishtrok etuvchi va uz tarkibida temir saklovchi fermentlarning temir yetishmasligi natijasida sintezining susayish, gem sintezi uchun zarur Fe +2 ning yetishmasligi natijasidagemoglobin sintezining susayishi.
• Okibati: 1. me’da ichak yullarida atrofik jarayonlar
• 2. Atrofik glossit,gingivit,Plammer-Vinson sindromi;
• 3. Miokard yeg distrofiyasi;
• 4. Jigar yeg distrofiyasi.
• Makro: - teri va shillik pardalar rangi okarishi;
• uzok davom etgan anemik gipoksiyaga boglik xoda jigarning yegli distrofiyasi
• Mikro: kumik kesmasi giperplaziyasi, normoblastlar uchtunligi, Peralu usuli bilan buyalganda kumikda gemosiderin granulalari kurinmaydi.

2. Megaloblastik anemiya

• A. Folat k-ta tankisligidan kelib chikuvchi anemiya.
• Sababi: a) folat k-taning endogen yetishmovchiligi;b) folat k-taning alimentar yetishmovchiligi;v) folat k-taga organizmning extiyoji ortishi;g) folat k-taning ichakdan surilish buzilishi.
• Mexanizmi: Folat k-ta yetishmovchiligi natijasida DNK sintezida ishtrok etuvchi tetragidrofolat kamayishi, natijada x-ra tulikligi buziladi, yadro-sitoplazmatik asinxronizm rivojlanadi, megaloblastlar paydo buladi.
• Okibati: turli organ va tukimalarda ikkilamchi gipoksik shikastlar.

• B.Vit V12 ga boglik anemiya (Pernisioz anemiya)
• Sababi: a)ovkat tarkibida Vit V12 mikdorining kamayishi;b) organizmning bu vitaminga extiyojining ortishi;v) Vit V12ning surilishining buzilishi.
• Mexanizmi: Vit V12 yetishmasligi metilkobalamin kofermenti yetishmasligiga olib keladi. Natijada nuklein k-ta sintezi izdan chikadi bu esa kon yaratuvchi organlar faoliyatiga va eritrositar kator x-ralarning bulinishi va yetilishiga ta’sir kiladi.
• Okibati: -atrofik glossit,atrofik gastrit; -orka miyaning orka,yoyen ustunlarining,periferik nervlvrning miyelin pardadan maxrum b-shi; - jigar,talok,kumik gemosiderozi.