Fan/modul kodi
SRM1316
|
O‘quv yili
2022-2023
|
Semestr
6
|
ECTS-KREDIT
6
|
Fan/modul turi
Majburiy
|
Ta’lim tili
O’zbek
|
Xaftadagi dars soati
6
|
1
|
Fanning nomi
|
Auditoriya mashg‘ulotlari
(soat)
|
Mustaqil ta‘lim
(soat)
|
Jami yuklama
(soat)
|
Operatsion tizimlar
|
90
|
90
|
180
|
2
|
Fanning mazmuni
Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarni tizimli dasturiy ta’minot, operatsion tizim va uning ilovalari, operatsion tizim arxitekturasi va foydalanuvchi va hisoblash tizimi o’rtasida interfeysni ta’minlovchi vosita sifatida nazariy va amaliy bilimlarni shakllantirishdan iborat.
Fanni vazifasi – talabalarni hisoblash tizimi dasturiy ta’minoti tuzilishi, uning ishlash tamoyillari, operatsion tizim yordamida kompyuter resurslarini boshqarish, jarayonlarni boshqarish, xotirani taqsimlash, operatsion tizim ishini optimallashtirish va unda ishlash ko’nikmalarini hosil qilish va tizim xavfsizligini ta’minlashdan iborat.
|
Asosiy va nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari).
O’quv fanini talab darajasida o’zlashtirish uchun uni o’qitish jarayonida o’qitishning interfaol usullaridan, kichik guruhlarlarda ishlash, aqliy xujum, muammoli o’qitish hamda turli innovatsion metodlardan foydalanib talabalarning erkin va mustaqil ishlashini samarali tashkil etish maqsadida qo’yilgan o’quv vazifalarini mustaqil bajarishni tashkil etish maqsadida axborot taxnologiyalari hamda axborot ta’lim muhitidan foydalanish ko’zda tutiladi.
Fanni o’zlashtirishda, talaba “Mutaxassislikka kirish”, “Kompyuter arxitekturasi” kabi fanlardan yetarli bilim darajasiga ega bo’lish talab etiladi. Shuningdek, darslik, internet tarmoqlari, o’quv va o’quv-uslubiy qo’llanmalar, ma’ruza matnlari, videoma’ruzalar, tarqatma materiallar, elektron ma’ruzalar, elektron qo’llanmalardan foydalaniladi.
|
№
|
Ma’ruza mavzulari
|
Auditoriya soati
|
|
Operatsion tizim faniga kirish, uning maqsadi va vazifalari
|
2
|
|
Operatsion tizim klassifikatsiyasi. BIOS tizimi.
|
2
|
|
Operatsion tizim tarkibiy qismlari
|
2
|
|
Interfeys va uning turlari.
|
2
|
|
Operatsion tizimlarni qurish asoslari.
|
2
|
|
EHM arxitekturasi
|
2
|
|
MS Windows arxitekturasi.
|
2
|
|
MSDOS operatsion tizimi strukturasi
|
2
|
|
Real vaqt rejimidagi Otlar
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda resurs va jarayon tushunchasi
|
2
|
|
Jarayonlar
|
2
|
|
Uzilishlarni qayta ishlovchi dasturlar
|
2
|
|
Semaforalar
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda jarayonlarni boshqarish
|
2
|
|
Vazifalarni rejalashtirish algoritmi
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda oqim(threads) tushunchasi
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda deadlock tushunchasi
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda xotirani boshqarish
|
2
|
|
Xotirani segmentli tashkillash
|
2
|
|
Virtual xotira
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda fayl tizimlari
|
2
|
|
FAT, VFAT, FAT32 va NTFS
|
2
|
|
Virtual(VFS) va tarmoq(NFS) fayl tizimlari
|
2
|
|
Kirish/chiqish tizimlarini tashkillashtirish
|
2
|
|
Operatsion tizimlar va tarmoq xavfsizligi
|
2
|
|
Bulutli hisoblash tushunchasi. Xizmatlar, ma’lumotlarni qayta ishlash markazlari
|
2
|
|
Bulutli hisoblash uchun operatsion tizimlar va dasturiy vositalar
|
2
|
|
Mobil operatsion tizimlar
|
2
|
|
IBM, HP, Oracle/Sun va boshqa firmalarning operatsion tizimlari
|
2
|
|
Operatsion tizimlarda taqsimlangan, parallel va bulutli hisoblashlar jarayonlarini qo’llash
|
2
|
|
Jami
|
60
|
Amaliy mashg‘ulotlar.
Amaliy mashg‘ulotlari mavzulari fan dasturida keltirilgan mavzulardan shakillantiriladi va qaysi mavzuga qancha soat ajratilishi mavzuning murakkablik darajasi, hajmi, o‘qitilish uslubidan kelib chiqib belgilanadi.
Amaliy mashg‘ulotlar multimedia qurulmalari bilan jihozlangan auditoriyada har bir akademik guruhga alohida o‘tiladi. Mashg‘ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o‘tiladi, “Keys-stadi” texnologiyasi ishlatiladi, keyslar mazmuni o‘qituvchi tomonidan belgilanadi. Ko‘rgazmali materiallar va axborotlar multimedia qurilmalari yordamida uzatiladi. Amaliy mashg‘ulotlarini mustaqil o‘zlashtirish uchun har bir mavzu so‘ngida berilgan topshiriqlarni bajarib hisobotini (onlayn platformalar orqali) topshiradi.
|
№
|
Amaliy mashg‘ulotlar mavzulari
|
Auditoriya soati
|
|
BIOS da ishlash
|
2
|
|
OTda buyruqlar qatori interperatori
|
2
|
|
MS Windows operatsion tizimida reestr bilan ishlash
|
2
|
|
OTda buyruqlar qatori qobig’i
|
2
|
|
Yuklanuvchi usb fleshkani tashkil etish
|
2
|
|
OT samaradorligi monitoringi
|
2
|
|
OTda ko’p protsessorli simmetrik qayta ishlash
|
2
|
|
Protsessorlar bilan ishlash. OT protsessorini boshqarish
|
2
|
|
OTda xotira bilan ishlash
|
2
|
|
Windows operatsion tizimi. Yordam tizimi va standart dasturlarni ishga tushirish. Windows operatsion tizimini sozlash
|
2
|
|
OTda fayl tizimi bilan ishlash
|
2
|
|
Umumiy ruhsat va foydalanuvchi huquqlarini sozlash
|
2
|
|
Linux terminalida ishlash
|
2
|
|
OT xavfsizlik komponentalarini sozlash.
|
2
|
|
Masofadan ruhsatlarni sozlash
|
2
|
|
Jami
|
30
|
Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar
Mustaqil ta’lim quyidagi shakillarda tashkil etiladi.
- talabaning bevosita o‘zi tomonidan mobil qurilmasi orqali amalga oshiriladigan mustaqil ish turlari;
- an’anaviy shakldagi o’qituvchi rahbarligidagi talabaning mustaqil ishi;
- elektron shakldagi o’qituvchi rahbarligidagi talabaning mustaqil ishi.
Mustaqil ish mavzulari fan dasturiga muofiq shakillantiriladi. Mustaqil ta’lim uchun ajratilgan soat quyidagicha bajariladi:
|
№
|
Mustaqil ta’lim tarkibi
|
Soati
|
1
|
Ma’ruza mashg’ulotlarini o’zlashtirish va yangi mavzularga tayyorgarlik
|
20
|
2
|
Amaliy ish topshiriqlarini bajarish
|
30
|
3
|
Tavsiya etilgan mustaqil ish mavzularini bajarish
|
30
|
4
|
Oraliq va yakuniy nazoratlarga tayyorgarlik
|
10
|
|
Jami
|
90
|
№
|
Mustaqil ish mavzulari
|
Bajarilish shakli
|
Soati
|
|
Operatsion tizimlarda ma’lumotlarni kiritish-chiqarishni boshqarish
|
Referat yozish
|
15
|
|
Parallel jarayonlarni tashkil etish
|
|
Multidasturlash va multiprotsessorlash
|
|
Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvi
|
|
Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvini rejalashtirish parametrlari, rivojlantirish ko’rsatkichlari
|
|
Operatsion tizimlarning jarayonni rejalashtirish algoritmlari
|
|
Jarayonlar o’zaro bog’lanishi algoritmlari(sinxronlashtirish)
|
|
Sinxronlashtirish mexanizmlar jarayonlari
|
|
Operatsion tizimlarda resurs tushunchasi
|
|
Operatsion tizimlarni qurish prinsiplari(modullilik, virtuallik, generatsiya)
|
|
Zamonaviy operatsion tizimlar ilovalari
|
|
Operatsion tizimlarda virtual xotira tushunchasi
|
|
Operatsion tizimlar xavfsizlik kategoriyalari
|
|
“Tupiklar” muammosi va ular bilan kurashish muammosi
|
|
Operatsion tizimlarda hisoblash jarayoni
|
Referat yozish
|
15
|
|
Multidasturlash. Ajratilgan vaqt tizimlarida ko’p foydalanuvchi rejimi
|
|
Jarayon xolati diagrammalari va jarayon diskriptori
|
|
Jarayon va topshiriqlarni rejalashtirish va dispetcherlash
|
|
Dispetcherlashning “karusel” ko’rinishi, dispetcherlash sifati va kafolatlari
|
|
UNIX operatsion tizimlarida amalga oshirilgan dispetcherlash
|
|
Operatsion tizimlarda xotirani boshqarish. Xotira va uni tasvirlash, virtual adres makoni
|
|
Bir dasturli operatsion tizimlarda xotirani boshqarishning umumiy tamoyillari
|
|
MSDOS operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash
|
|
Xotirani taqsimlaash usullari
|
|
Kiritish\chiqarish tizimli jadvallar va ularni bog’lanishi
|
|
HPFS
|
|
LINUX operatsion tizimlarida fayl boshqaruv tizimlari
|
|
Jarayonlarni boshqarishda semaforalar tushunchasi
|
|
|
