Optik tolali lazerlar? Ularning kristallarning xossalariga ta’sirini o’rganish
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Fe
Fe S K Na Si 0 10 20 30 40 50 cps Ca Fe Na Si W W S Cl K Ca Fe Fe W W W W а) 5 10 Energy (keV) 0 10 20 30 40 50 Ca Fe Ca b) 63 lekin, kremniy atomlarining miqdori kamaygan holatda taqsimlanganligi aniqlandi. Keltirilgan natijalar kristalcha va uning sirtidagi g‗adir-budirliklarning eng chetki sohasiga to‗g‗ri keladi. Bu o‗rganilayotgan ob‘ekt umumiy hajmining 0,03 0,1 % ni tashkil qiladi. Olingan natijalarni adabiyotlarda keltirilgan natijalar bilan taqqoslab ko‘raylik. Mazkur ishda olingan natijalarni taqqoslash uchun nanotuzilmalarning hosil bo‘lishiga oid tadqiqot natijalari taxlil qilib chiqildi. 3.3 – rasmda, zol-gel metodi yordamida nanotuzilmalar olish va ularning polikristal xususiyatga ega bo‘lishi tasvirlangan. Dastlab A va B moddalarning ishqoriy qorishmasi hosil bo‘ladi (a- rasm). Zol olish jarayonida A va B moddalar kislotalar bilan reaksiyaga kirishib turli komplekslar hosil qiladi (b-rasm). So‘ngra, undan gel ajratib olinadi. Gel quritilganda polimerlashish jarayoni yuz beradi (c-rasm). Termik ishlov berish bilan hosil bo‘lgan turli komplekslarning parchalanishi kuzatiladi (d-rasm). Bu jarayonda A va B moddalar turli kimyoviy elementlar masalan, kislorod bilan birikib oksidlar hosil qilishi mumkin. Yakuniy mahsulot nanoo‘lchamlarda bo‘lib, uning tuzilishi polikristal xususiyatga ega bo‘ladi (e-rasm). Ko‘rinadiki kristalchalarning polikristal xususiyatga ega bo‘lishi uning o‘lchamiga bog‘liq emas. Hatto nanotuzilmalar sintez qilish jarayonida atomlarning notekis taqsimlanishi kristalning sirt sohalari panjaralarida tartibsiz holatlarni paydo qiladi. Bu noqulaylik kristal o‘lchami ortib borishi bilan umumiy hajmga nisbatan sezilarli bo‘lmaydi. Biroq, bir necha atomdan iborat nanoo‘lchamlli kristal panjarada atomlarning notekis taqsimlanishi kvanto‘lchamli jarayonlarni paydo bo‘lishiga olib keladi. Bunday tuzilma mikroskopik holatlarda qaralganda polikristal tuzilmadan iboratligi bilinadi. Bizning holatda, termik ishlov berish bilan 10 nm o‘lchamdagi kukunlarning birikib 1’10 mkm o‘lchamli polikristal tuzilmalar hosil bo‘ladi. Kristalchalar o‘rtasida krishmalarning notekis taqsimoti chegaraviy sohalarning hosil bo‘lishiga olib keladi. 64 3.3 – rasm. Zol-gel metodi. Xulosa qilib aytganda, bu metodlar nafaqat moddaning tuzilishi yoki morfologiyasini o‗rganishda balki, turli modda yoki tuzilmalar yaratishda ham keng qo‗llanilishi imumkin. Bu mikro- yoki nanoelektronikaning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|