Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
768 «Burada qəndil iĢığında bu rəsmə baxdığım gecələr də ilk dəfə Allahın məni atdığını, tənhalığımda ancaq Ģeytanın mənimlə dostluq eləyə biləcəyini duydum», – dedim. «Doğrudan da, dünyanın mərkəzində olsaydım, –rəsmə hər baxanda bunu çox da istəyirdim – ətrafımdakı bütün bu sevdiyim Ģeylərə, hətta gözəl ġəkurəyə oxĢayan qadına və dərviĢ dostlarıma, rəsmə hakim olan qırmızının gözəlliyinə baxmayaraq, özümü daha da tənha hiss eləyəcəkdim. ġəxsiyyətim və özünəməxsusluğumun olmasından, baĢqalarının mənə səcdə eləməsindən qorxmuram, tamamilə əksinə, bunu istəyirəm». «Yəni peĢman deyilsənmi?» – Leylək cümə moizəsindən yeni çıxmıĢ adam ədasıyla dedi. «Ġki adamı öldürdüyümə görə yox, belə bir rəsmimin çəkildiyinə görə özümü Ģeytan kimi hiss eləyirəm. O iki nəfəri bu rəsmi çəkməkdən ötrü öldürdüyümü fikirləĢirəm. Amma
yeni vəziyyətimin tənhalığı həm də məni qorxudur. Onların bacarığını əldə eləyə bilmədən firəng ustadlarını təqlid nəqqaĢı daha da kölə vəziyyətinə salır. Bu vəziyyətdən qaçmaq istəyirəm. Əslində, ikisini də nəqqaĢxanada hər Ģeyin əvvəlki kimi davam eləməsinə görə öldürdüyümü siz də baĢa düĢdünüz. Əlbəttə, Allah da baĢa düĢüb». downloaded from KitabYurdu.org
769 «Amma bu, hamımızın baĢımıza daha böyük dərdlər açacaq», – canım Kəpənək dedi. Hələ rəsmə baxan səfeh Qaranın biləyindən bir anda yapıĢdım, var gücümlə dırnaqlarımı da ətinə keçirib sıxdım, biləyini burdum. BoĢ tutduğu xəncəri əlindən düĢdü. Onu yerdən götürdüm. «Üstəlik artıq dərdlərinizdən məni iĢgəncəyə təslim eləməklə qurtula bilməyəcəksiniz», – dedim. Xəncərin çox iti ucunu Qaranın gözünə soxan kimi yaxınlaĢdırdım. «Tuğ iynəsini ver». Salamat əliylə çıxarıb verdi, qurĢağıma soxdum. Nəzərlərimi quzu kimi baxan gözlərinə dikdim. «Axırda səninlə evlənməkdən baĢqa çarəsi qalmadığına görə gözəl ġəkurəyə çox yazığım gəlir», – dedim. «Sizi bəladan qurtarmaqdan ötrü Zərif əfəndini öldürməyə məcbur olmasaydım, mənimlə evlənəcək, xoĢbəxt olacaqdı. Atasının hamımıza danıĢdığı firəng ustadlarının nağıllarını və qabiliyyətlərini ən yaxĢı mən baĢa düĢmüĢəm. Ona görə bu son sözlərimə yaxĢı qulaq asın. Burada bacarığı və Ģərəfiylə yaĢamaq istəyən biz nəqqaĢlara artıq yer yoxdu, bunu baĢa düĢdüm. Əgər rəhmətlik əniĢtənin və padĢahın istədiyi kimi firəng ustadlarını yamsılamağa baĢlasaq, Zərif əfəndi kimilər və ərzurumilər olmasa da, içimizdəki downloaded from KitabYurdu.org
770 haqq bizi qorxaq eləyəcək, axıra qədər gedə bilməyəcəyik. ġeytana uyub, axıra qədər gedib, bütün keçmiĢə xəyanət eləyib, üslub və firəng tərzində Ģəxsiyyət qazanmağa can atsaq, mənim bu öz rəsmimi çəkməyə qabiliyyətimin və biliyimin yetmədiyi kimi bunu heç cür bacara bilməyəcəyik. Çəkdiyim rəsmin ibtidailiyindən, onu doğru-dürüst özümə belə oxĢada bilməməyimdən firəng ustadlarının bacarığının əsrlərlə öyrənilməli bir Ģey olduğunu –elə çoxdan hamımızın əhəmiyyət
əfəndinin kitabı da baĢa çatdırılıb onlarla yollansaydı, venesiyalı ustad rəssamlar bizə gülər, onların gülüĢü Venesiya doçuna keçərdi, vəssalam. «Osmanlı Osmanlı olmaqdan əl çəkir» deyərdilər, artıq bizdən qorxmazdılar. Qədim ustadların yoluyla getsən, nə yaxĢı olardı! Amma bunu PadĢahımız həzrətləri də, ġəkurəciyinin portreti olmadığına görə kədərlənən Qara əfəndi də, heç kəs istəmir. Onda burada oturub firəng üsullarını yüzillərlə yamsılayın! Təqlid rəsmlərinizə yekəxanalıqla imza atın. Heratlı qədim ustadlar aləmi Allahın gördüyü kimi nəqş eləməyə çalışanda şəxsiyyətləri olduğunu gizlətmək üçün imza atmazdılar. Sizsə
Ģəxsiyyətiniz olmadığını gizlətməkdən ötrü imza atacaqsınız. Amma çıxıĢ yolu da var, bəlkə sizin də bir-bir qapınızı döyüb, downloaded from KitabYurdu.org
771 məndən gizlədirsiniz: hind padĢahı Əkbər qızıl və sevgi paylaya-paylaya cahanın ən bacarıqlı nəqqaĢlarını öz ətrafına yığır. Artıq məlum oldu, burada, Ġstanbulda yox, Ağradakı nəqqaĢxanada Ġslamın mininci ili üçün baĢa çatdırılan kitabı yetiĢdirəcəyik». «Özünü çəkməkdən ötrü nəqqaĢ sənin kimi əvvəlcə qatilmi olmalıdı?» – Leylək soruĢdu. «Ən qabiliyyətli, ən bacarıqlı olmaq bəs elər», – ona əhəmiyyət vermədən dilləndim. Uzaqlarda məğrur bir xoruz iki dəfə banlamıĢdı. Boğçamı, qızıllarımı yığdım, nümunə dəftərlərimi, rəsmlərimi cildbəndimə qoydum. Ağlımdan keçirdi ki, iti ucunu Qaranın xirtdəyinə doğru tutduğum xəncərlə onları bir-bir öldürə bilərəm, amma həm də lap Ģəyirdlik illərindən bəri birgə olduğum uĢaqlıq yoldaĢlarımı, gözümə tuğ iynəsi soxan Leyləyi belə indi çox sevirdim. Ayağa qalxan Kəpənəyi qıĢqıraraq, qorxudub yerində oturtdum. Bu, mənə təkkədən sağ-salamat çıxa biləcəyimə inam verəndə tələsdim, düz qapıdan çıxanda deməyi nəzərdə tutduğum o dəbdəbəli sözü səbirsizliklə söylədim: «Ġstanbuldan bu çıxmağım Ġbn ġakirin monqol iĢğalı altındakı Bağdaddan çıxmağına oxĢayacaq», – dedim. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|