Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 14. MƏNƏ ZEYTUN DEYİRLƏR
145 rəsmin ilk anda görünməyən, amma hiss edilən daxili ahəngindən çıxmalıdı. Mən əsrlərdən bəri heyrətin rəsmini çəkən yüzlərlə ustad nəqqaĢ kimi Ģəhadət barmağını ağzına soxan adamı da çəkmədim, bütün rəsmi heyrət etdirdim. Bu da hünkarı ayağa qaldırmaqla olur». Bir iz axtara-axtara əĢyalarıma, naxıĢ alətimə, əslində, bütün həyatıma baxmağına fikir verib öz evimi onun gözüylə gördüm. Müəyyən bir dövrdə Təbrizdə, ġirazda çəkilmiĢ saray, hamam, qala rəsmləri var. Rəsmdə hər Ģeyi görüb-anlayan ulu Allahın diqqətinə Ģərt olsun deyə nəqqaĢ rəsm elədiyi sarayı ortasından böyük möcüzəvi ülgüclə kəsirmiĢ kimi, içindəki qab-qacağa, piyalələrə, bayırdan heç görünməyən divar bəzəklərinə, pərdələrinə, qəfəsdəki tutuquĢuya, ən məhrəm guĢələrinə, yastıqlarına, yastığın üstündə oturan gün üzü görməmiĢ gözəllər gözəlinə qədər nəqĢ eləyir. O, rəsmə heyranlıqla baxan
həvəskar oxucu
kimi boyalarıma, kağızlarıma, kitablarıma, gözəl Ģəyirdimə, firəng səyyahları üçün çəkdiyim qiyafətnamə və döyüĢ səhifələrinə, bir paĢa üçün gizlicə çırpıĢdırdığım ayıb rəsmlərinə və ədəbsiz səhifələrə, misdən, tuncdan, torpaqdan rəngbərəng hoqqalarıma, fil diĢindən qələmyonanlarıma, qızıl saplı qələmlərimə və gözəl Ģəyirdimin baxıĢına tamaĢa eləyirdi.
146 «Qədim ustalardan fərqli olaraq, çox savaĢ gördüm mən, çox», – sükutu öz varlığımla doldurmaq üçün dedim. «SavaĢ qurğuları, toplar, ordular, ölülər. PadĢahımızın, paĢalarımızın savaĢ çadırlarını da mən naxıĢladım. SavaĢlardan sonra Ġstanbula qayıdanda hamının unudacağı savaĢ mənzərələrini, ikiyə bölünmüĢ cəsədləri, bir-birinə qarıĢmıĢ orduları, mühasirə olunmuĢ qalaların bürclərindən toplarımıza və ordularımıza qorxuyla baxan miskin kafirin əsgərini, baĢları kəsilən üsyançıları, dördnala çapan atların coĢqunluğunu da mən rəsm elədim. Gördüyüm hər Ģey yaddaĢımda qalır: yeni qəhvəüyüdən, heç görmədiyim cins pəncərə halqası, top, yeni növ firəng tüfənginin tətiyi, ziyafət zamanı kimin nə rəng geydiyi, nə yediyi, kimin əlini hara necə qoyduğu...» «DanıĢdığın o üç hekayənin hissəsi nədi?» – Qara hər Ģeyi yekunlaĢdıran və bir az hesabat istəyən tərzdə soruĢdu. «Əlif», – dedim. «Minarəli birinci hekayə,
kitablı ikinci hekayə zaman xaricinə çıxmağın yeganə yolunun bacarıq və naxış olduğunu göstərir. Üçüncüsünü də sən söylə onda». «Cim», – Qara özünə əminliklə dedi. «Yüz on doqquz yaĢındakı nəqqaĢın üçüncü hekayəsi də
147 əliflə beyi birləĢdirir, nöqsansız həyatdan və nəqşdən ayrılanın zamanı bitir və ölür – bax bunu göstərir.
148 14. MƏNƏ ZEYTUN DEYİRLƏR
Günorta namazından sonraydı: tələsə-tələsə, amma keflə ləzzətli oğlan üzləri çəkirdim ki, qapı döyüldü. Əlim həyəcanla titrədi, qələmimi atdım. Qucağımdakı iĢ taxtasını birtəhər ehtiyatla qırağa qoydum, az qala uça-uça yüyürdüm, qapını açmamıĢdan qabaq da dua elədim. Allahım... bu danıĢacaqlarımı kitabdan eĢidən sizlər Allaha bizim bu çirkli və səfil dünyamızdan, PadĢahımızın alçaq qullarından daha çox yaxın olduğunuza görə sizdən gizlətməyəcəyəm. Hind padĢahı, cahanın ən zəngin Ģahı Əkbər xan dillərdə dastan olacaq bir kitab hazırladırmıĢ. Ġslam ölkəsinin dörd tərəfinə xəbər göndərir ki, cahanın ən parlaq nəqqaĢları yanına gəlsinlər. Ġstanbula yolladığı adamları dünən mənim yanıma gəldilər, diyari-hində dəvət elədilər. Bu dəfə onlar yox, uĢaqlığımdan unutduğum Qaraydı. O vaxtlar sıramıza girə bilməz, bizi qısqanardı. Bəli! Söhbət eləməyə, dostluq eləməyə, naxıĢımı görməyə gəlib. Ġçəri çağırdım ki, hər Ģeyimi görsün. Ustad baĢ nəqqaĢ Osmanın da əlini yeni öpüb. Böyük ustad ona bir böyük yalan söyləyib: deyib ki, nəqqaşın yaxşısı korluqdan və hafizədən söz açanda bilinər. Onda baĢa salaq:
149 KORLUQ VƏ HAFĠZƏ
bacarığımız və eĢqimizlə Allahın bizə «görün» dediyini xatırlayaq. Xatırlamaq – gördüyünü
rəsm eĢqi rənglərin və görmənin qaranlıqdan yarandığını bilib, Allahın qaranlığına rənglərlə dönməyi tələb edir. Hafizəsi olmayan nə Allahı xatırlayar, nə də onun qaranlığını. Bütünböyük ustadların rəsmləri rənglərin içindəki, zamanın xaricindəki o qatı qaranlığı axtarır. Heratın qədim böyük ustalarının tapdıqları həmin qaranlığı xatırlamağın nə demək olduğunu dərk eləməyiniz üçün sizə də baĢa salaq.
ƏLĠF
ġair Caminin övliya salnamələrini qələmə aldığı «Nəvhat-ül Üns»ünün Lami Çələbi tərəfindən çevrilmiĢ türkcəsində Qaraqoyunlu Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|