13
7.
∃
= inglizcha exists so’zining qisqartmasi bo’lib,
mavjudlik kvantori
sifatida ishlatiladi
8.
∑
= summa, barcha narsaning jami
9.
∀
= inglizcha all so’zining qisqartmasi bo’lib,
hammasi uchun
∈
kvantori
sifatida
ishlatiladi
10. x,y,z - predmetlarning borligini belgilash uchun ishlatiladi.
11. X,Y,Z - predmetlarni sifatini (atributlarini) belgilash uchun ishlatiladi.
12. S – subyekt
13. P – predikat
14. A=0 – mutlaqo noto’g’ri
15. A=1 – mutlaqo to’g’ri
16.
Ā
– emas (inkor). Bir mulohaza ikkinchi bir mulohazaga zid kelsa, ishlatiladi.
Matematik mantiqda mulohazalarning chin yoki yolg’onligini
formal nazariya
asosida tekshirib ko’rish mumkin. Bunda biz mantiqiy hukmlarni shartli ravishda
simvolik
belgilar, mantiqiy bog’lovchilar yordamida belgilab olamiz. Buni gapning
propozitsional ko’rinishi deb nomlanadi. So’ng jumlani
formal nazariya asosida
hisoblaymiz. Bunda bizga hukmlarning qiymatini ko’rsatuvchi jadval yordam beradi.
2-jadval
A, B
A&B
AVB
A
⇒
B
A
≡
B
0 0
0
0
1
1
0 1
0
1
1
0
1 0
0
1
0
0
1 1
1
1
1
1
Formal mantiq va simvolik mantiq til strukturasini o’rganishda amaliy ahamiyat
kasb etadi, grammatikani formallashtirishda, sun’iy programmalashtirish
tillarini
yaratishda asos bo’lib xizmat qiladi, kompyuter lingvistikasining o’ziga
xos simvolik
“tili” sifatida namoyon bo’ladi. Mantiq bizga kompyuter lingvistikasining murakkab va
ko’p aspektli muammosi hisoblangan tabiiy tilga ishlov berish (NLP) uchun optimal
metodlarni taklif etadi. Jumladan, formallashtirish, analogiya, modellashtirish metodlari
kabi.
Antik
davrda ham, o’rta asrlarda ham grammatika va mantiq yonma-yon
o’qitilgan. Ayniqsa, o’rta asrlarda grammatika va mantiq klassik ta’lim
poydevori
bo’lgan
Dostları ilə paylaş: